Τα Rafale και οι διάσημοι εβραίοι της Θεσσαλονίκης

«Αισθάνομαι Θεσσαλονικιός και Ελληνας, όσο αισθάνομαι και Γάλλος». Αυτά τα λόγια επέλεξε να χρησιμοποιήσει ο Λοράν Ντασό, ο απόγονος της δυναστείας Ντασό, που.... διοικεί, μαζί με την οικογένειά του, τον γαλλικό κολοσσό της αεροναυπηγικής Dassault Aviation, κατασκευαστή των μαχητικών Mirage και Rafale, όταν βρέθηκε στη γη των προγόνων του στη Θεσσαλονίκη, στα τέλη του περασμένου Ιουλίου.

Από τη λεωφόρο Βασιλίσσης Ολγας στη Θεσσαλονίκη, όπου βρίσκεται η Βίλα Αλλατίνι, μέχρι την Avenue Montaigne στο Παρίσι, όπου υψώνονται τα πολυτελή μέγαρα της οικογένειας Ντασό, η απόσταση δεν είναι απλώς 2,5 χιλιάδες χιλιόμετρα, αλλά περίπου δύο αιώνες διαρκούς παρουσίας δύο θρυλικών οικογενειών, οι οποίες έγραψαν και συνεχίζουν να γράφουν την επιχειρηματική ιστορία της νεότερης Ευρώπης. Tης οικογένειας Ντασό και της οικογένειας Αλλατίνη.


Το 2021 αναμένεται να προσγειωθούν στην Ελλάδα τα πρώτα 6 ετοιμοπόλεμα γαλλικά μαχητικά Rafale, τα πολεμικά αεροσκάφη της εταιρείας Dassault Aviation, που θα αντικαταστήσουν σταδιακά τα Mirage της ίδιας εταιρείας. Ενός αεροναυπηγικού κολοσσού που δεν έχει πουλήσει ποτέ του αεροσκάφη στην Τουρκία. Στη γαλλική γλώσσα «Rafale» ονομάζεται η απότομη ριπή του ανέμου και αυτή η λέξη μπορεί να ορίσει μια απίστευτη ιστορία που ξεκινάει από το Λιβόρνο, περνάει από τη Θεσσαλονίκη, συνεχίζει στη Μασσαλία και το Παρίσι και επιστρέφει στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας.

Πριν από τέσσερις μόλις μήνες ο Λοράν Ντασό βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για τα αποκαλυπτήρια της μπρούντζινης προτομής του θρυλικού προγόνου του, Μωυσή Αλλατίνη, την οποία δώρισε ο ίδιος ο επιχειρηματίας για να κοσμεί τους κήπους της Bίλας Αλλατίνι, όπου στεγάζεται η έδρα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. O κ. Ντασό, ένας από τους πλουσιότερους επιχειρηματίες της Ευρώπης, είναι μέλος του εποπτικού συμβουλίου του οικογενειακού ομίλου Dassault Aviation, υπεύθυνος του τομέα ανάπτυξης του οίκου δημοπρασιών Artcurial, πρόεδρος του Dassault Real Estate, καθώς και του Dassault Wine Estate. Παράλληλα κατέχει το 100% του εκδοτικού ομίλου Figaro στη Γαλλία, ο οποίος εκδίδει την παλιότερη καθημερινή εφημερίδα της χώρας. Είναι ιδιοκτήτης του Château Dassault, μιας μονάδας 28 εκταρίων που παρασκευάζει και συσκευάζει ένα εξαιρετικό κρασί, καθώς και συνέταιρος του βαρόνου Ρότσιλντ, μαζί με τον οποίο κατέχουν έναν από τους καλύτερους αμπελώνες στην Αργεντινή.


Η σχέση της οικογένειας Ντασό με την παραγωγή εξαιρετικού οίνου είναι τόσο παλιά όσο αυτή της κατασκευής πολεμικών και πολιτικών αεροσκαφών. Το κρασί της οικογένειας παράγεται στη Σεντ-Εμιλιόν, στη νοτιοδυτική Γαλλία, δίπλα ακριβώς από την περιοχή του Μπορντό. Υποψήφιοι αγοραστές αεροσκαφών που πήγαιναν στα εργοστάσια της οικογένειας στο Μπορντό συνήθιζαν μετά τις επιχειρηματικές συζητήσεις να επισκέπτονται τοπικά οινοποιεία για να απολαύσουν το διάσημο γαλλικό κρασί της περιοχής. Για να ικανοποιήσει και τις δύο αυτές απαιτήσεις των πελατών, ήτοι κρασί και αεροπλάνα, η οικογένεια Ντασό αγόρασε το 1955 αμπελώνες και μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα δημιούργησε ένα κρασί εξαιρετικής ποιητικότητας. «Οταν κάνεις κάτι πρέπει να το κάνεις εξαιρετικά», είχε δηλώσει ο δημιουργός της Dassault Aviation, Μαρσέλ Ντασό. Μετά τον θάνατό του οι αμπελώνες και τα οινοποιεία πέρασαν στα χέρια του εγγονού του Λοράν, ο οποίος δημιούργησε το διάσημο κρασί Dassault Μillésime και, αγοράζοντας τέσσερα ακόμα châteaux, κατόρθωσε να μετατρέψει το οινοποιείο που δημιούργησε ο παππούς του για να ικανοποιεί τους υποψήφιους πελάτες του σε μια εξαιρετικά κερδοφόρα επιχείρηση.


Ωστόσο, τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα αποφάσισε να τα κάνει μακριά από τις οικογενειακές επιχειρήσεις. Αμέσως μετά τις σπουδές του στο Εμπορικό Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Paris II κατετάγη στη γαλλική Πολεμική Αεροπορία, όπου και παρέμεινε για εννέα χρόνια. Στη συνέχεια εργάστηκε στον τραπεζικό τομέα και κατόπιν επέστρεψε στις οικογενειακές επιχειρήσεις. «Ηταν ένας τρόπος να χαράξω τη δική μου πορεία. Μόνο έτσι μαθαίνεις ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Στη ζωή μου τίποτα δεν μου δόθηκε χωρίς προσπάθεια. Δεν είναι απαραίτητο να πετύχεις επειδή σε λένε Ντασό. Αντιθέτως, μάλιστα, επειδή σε λένε Ντασό, πρέπει να δημιουργήσεις τη δική σου θέση και να αφήσεις την προσωπική σου σφραγίδα», είχε δηλώσει ο ίδιος σε παλαιότερη συνέντευξή του.

Ανέλαβε τομείς που ταίριαζαν με τη δική του ιδιοσυγκρασία και ασχολήθηκε με τον οίκο δημοπρασιών Artcurial που βρίσκεται στο ιστορικό μέγαρο «Μαρσέλ Ντασό», στο 8ο διαμέρισμα των Παρισίων. Στη νέα του αυτή θέση αποφάσισε να συνδυάσει την αγάπη του για την τέχνη, δημοπρατώντας έργα κορυφαίων ζωγράφων όπως ο Ματίς και ο Γκογκέν, αλλά παράλληλα και να αναπτύξει ένα καινοτόμο επιχειρηματικό κομμάτι, πουλώντας κοσμήματα, έπιπλα και μοναδικά κομμάτια ειδών πολυτελείας, όπως τσάντες του οίκου Ηermès, τις οποίες έφερναν στον οίκο Artcurial πλούσιες κυρίες της Γαλλίας που δεν μπορούσαν να τις αξιοποιήσουν με άλλο τρόπο. Παρόλο που οι διασημότεροι οίκοι δημοπρασιών της Ευρώπης, όπως οι Christie’s και οι Sotheby’s, θεωρούσαν απαξιωτικό να εμπορεύονται γυναικείες τσάντες, στο τέλος ο Λοράν Ντασό κατάφερε να μετατρέψει την Artcurial στον μεγαλύτερο οίκο της Γαλλίας.


«Η ζωή μπορεί να είναι μια απλή ιστορία. Ενα ποτήρι καλό κρασί. Ενα γευστικό πιάτο. Μια ωραία ύπαρξη στο πλάι σου. Και ένα καλό αυτοκίνητο», είχε δηλώσει ο Λοράν Ντασό. Ωστόσο, η τελευταία του ευχή δεν πραγματοποιήθηκε παρά μόνο για λίγα λεπτά της ώρας. «Μόλις έκλεισα τα 18 μου έκανα το μεγάλο μου λάθος. Πήγα και αγόρασα μια κόκκινη Ferrari Testarossa. Ημουν γιος δισεκατομμυριούχου και νόμιζα ότι μπορούσα να το κάνω. Οταν ο πατέρας μου είδε το αυτοκίνητο έγινε έξαλλος και μου είπε να το επιστρέψω αμέσως και όταν καταφέρω να κερδίσω μόνος μου χρήματα να αγοράσω ό,τι νομίζω. Από τότε κυκλοφορώ με ένα Fiat 500», έχει πει ο κ. Ντασό. Με αυτό ακριβώς το όχημα, μάλιστα, έφτασε το 2015 στο παλάτι του Elysée, στο Προεδρικό Μέγαρο της Γαλλίας, για να παραλάβει από τον τότε πρόεδρο της χώρας Φρανσουά Ολάντ το βραβείο επιχειρηματικότητας, παρουσία σύσσωμου του υπουργικού συμβουλίου και περισσότερων από 300 διευθυντών των μεγαλύτερων γαλλικών επιχειρήσεων.

Ποια είναι όμως η σχέση του Λοράν Ντασό, του δισεκατομμυριούχου ιδιοκτήτη της Dassault Aviation, ο οποίος μεσούσης της οικονομικής κρίσης είχε ζητήσει δημοσίως από τους Ελληνες πολίτες να μην κάνουν το λάθος να εγκαταλείψουν την Ευρωζώνη;

Ολα ξεκίνησαν από την οικογένεια Αλλατίνη. Σεφαραδίτες εβραίοι με καταγωγή από το Λιβόρνο της Ιταλίας, η οικογένεια εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη στα τέλη του 18ου αιώνα, όταν ο Ναπολέων Βοναπάρτης και η Αυστροουγγαρία μάχονταν για τα εδάφη της βόρειας Ιταλίας.


Ο πατριάρχης της οικογένειας ήταν ο Λάζαρο Αλλατίνη, ο οποίος γεννήθηκε στο Λιβόρνο το 1776 και πέθανε 56 χρόνια αργότερα στη Θεσσαλονίκη, αφού ίδρυσε διάφορες εταιρείες: εργοστάσια κεραμικών, αλευρόμυλους και εταιρείες επεξεργασίας καπνού. Ο Λάζαρο Αλλατίνη παντρεύτηκε την Αννα Μορπούργκο, μέλος της ελληνοεβραϊκής οικογένειας Μορπούργκο. Ο Μοζέ (Μωυσής) Μορπούργκο υπήρξε διευθυντής των αλευρόμυλων Αλλατίνη, ενώ η βίλα τους στη Θεσσαλονίκη έχει αγοραστεί από τον πρόεδρο του ΠΑΟΚ Ιβάν Σαββίδη.

Ο Μωυσής Αλλατίνη, γιος του Λάζαρο, σπουδάζει ιατρική στην ιστορική σχολή της Φλωρεντίας, όταν ο πατέρας του αποφασίζει να μεταφέρει την έδρα της επιχείρησης στη Θεσσαλονίκη, η οποία βρισκόταν υπό οθωμανική κυριαρχία. Η πρώτη του κίνηση ήταν η συνεργασία με τον θρυλικό βιομήχανο Ισαάκ Μοδιάνο. Η εταιρεία Μοδιάνο και Αλλατίνη παράγει και εμπορεύεται δημητριακά και άλευρα. Οταν ο Λάζαρος Αλλατίνη απεβίωσε το 1834, ο γιος του Μωυσής, πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής, αναγκάστηκε να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση, χτίζοντας σταδιακά την αυτοκρατορία που μετέτρεψε την οικογένεια Αλλατίνη στην τρίτη πλουσιότερη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πίσω μόνο από τις οικογένειες Καμόντο και Μοδιάνο.

Εκτός από πολυπράγμων επιχειρηματίας, ο Μωυσής Αλλατίνη υπήρξε ένας πραγματικός μαικήνας της Θεσσαλονίκης. Το 1856 με την οικονομική στήριξη της οικογένειας Ρότσιλντ θα προσπαθήσει να ιδρύσει σχολεία και εντέλει, παρά την αντίδραση ορισμένων ραβίνων της Θεσσαλονίκης που δεν δέχονταν την ίδρυση σχολείων υπό την αιγίδα της Γαλλικής Πρεσβείας, θα καταφέρει να ιδρύσει ένα δίκτυο εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Alliance Israelite Universelle (Παγκόσμια Ισραηλιτική Ενωση), αναλαμβάνοντας την προεδρία της τοπικής επιτροπής της οργάνωσης. Η ανάπτυξή τους ήταν τόσο ραγδαία ώστε το 1912 να λειτουργούν 12 σχολικές μονάδες προσφέροντας εκπαίδευση για αγόρια και κορίτσια από το νηπιαγωγείο έως τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα γαλλικά να αποκτήσουν μεγάλο κύρος ως ξένη γλώσσα στην εβραϊκή κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Παράλληλα βοήθησε στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης στους απόρους της πόλης, με αποτέλεσμα τη γενική του αναγνώριση από όλους τους κατοίκους της, ανεξαρτήτως καταγωγής και θρησκεύματος.

Ο Μωυσής Αλλατίνη πέθανε στις 20 Σεπτεμβρίου 1882. Η κηδεία του ήταν μεγαλοπρεπής και στην πομπή συμμετείχαν όλες οι πολιτικές και θρησκευτικές προσωπικότητες της πόλης. Το 1888, έξι χρόνια μετά τον θάνατό του, χτίστηκε η Βίλα Αλλατίνη σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι, ο οποίος σχεδίασε και τους Μύλους της οικογένειας, που εγκαινιάστηκαν το 1890. Εκείνη την εποχή η περιοχή όπου βρίσκεται η βίλα, η οποία θα χρησιμοποιηθεί αργότερα από τους Νεότουρκους ως χώρος περιορισμού του έκπτωτου τελευταίου σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Αμπντούλ Χαμίτ, ονομαζόταν συνοικία των «Εξοχών» ή «Πύργων». Η Βίλα Αλλατίνη θα αποτελέσει ένα πραγματικό ορόσημο για την πόλη της Θεσσαλονίκης καθώς εκεί θα στεγαστεί τα επόμενα χρόνια η πρώτη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, ενώ κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής θα μετατραπεί σε νοσοκομείο.

Η ανιψιά του Μωυσή, Νοεμί Αλλατίνη, και ο γιος της Μαρσέλ περνούσαν εκεί τα καλοκαίρια τους μέχρι το 1911, όταν η οικογένεια εκτοπίστηκε από τη Θεσσαλονίκη λόγω της ιταλικής της καταγωγής, λίγο πριν από το ξέσπασμα του ιταλοτουρκικού πολέμου.


Η Νοεμί είχε ήδη παντρευτεί τον Αδόλφο Μπλοχ, έναν Γαλλοεβραίο γιατρό από το Στρασβούργο. Ο γιος τους Μαρσέλ ίδρυσε το 1928 την αεροπορική βιομηχανία Μαρσέλ Μπλοχ, τη μετέπειτα Dassault Aviation. Τον Αύγουστο του 1944 ο Μαρσέλ, η σύζυγός του, ο μεγάλος τους γιος Κλοντ, που έπασχε από αυτισμό, και ο νεότερος Σερζ, συλλαμβάνονται από την Γκεστάπο.


Ο Μαρσέλ Ντασό θα σταλεί λίγο αργότερα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπούχενβαλντ, καθώς αρνήθηκε να αποκαλύψει στους ναζί την αεροναυπηγική τεχνολογία του και ιδίως τα κατασκοπευτικά αεροσκάφη Bloch MB.170/ MB.178. Δύο χρόνια αργότερα θα χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά το επώνυμο Ντασό. Επρόκειτο για ένα ψευδώνυμο που χρησιμοποιούσε ο αδελφός του, Νταριούς Πολ Μπλοχ, μετέπειτα στρατηγός του γαλλικού στρατού, κατά τη διάρκεια της αντίστασης και συγκεκριμένα για το «Chardasso». Mια παραφορά της γαλλικής φράσης «char d’assaut», που σημαίνει το «άρμα μάχης». Το όνομα αυτό θα γίνει τα επόμενες δεκαετίες συνώνυμο των γαλλικών αεροσκαφών. Εκείνη την εποχή θα ασπαστεί τον καθολικισμό.


Ο Μαρσέλ Ντασό απεβίωσε το 1986 και προς τιμήν του ο κυκλικός κόμβος της λεωφόρου Champs–Elysées στο Παρίσι έλαβε το όνομά του. Η οικογενειακή επιχείρηση είχε περιέλθει στα χέρια του Σερζ Ντασό, του γιου του ιδρυτή της εταιρείας, ήδη από το 1973. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην κορυφή του ομίλου Ντασό, ο γαλλικός κολοσσός θα καταφέρει να «απογειωθεί» και να μετατραπεί σε μια πραγματικά εθνική βιομηχανία της χώρας. Αλλωστε οι δεσμοί του Σερζ Ντασό τόσο με το κόμμα UMP του Νικολά Σαρκοζί, του οποίο υπήρξε βουλευτής όσο και η εξαγορά της κεντροδεξιάς εφημερίδας «Le Figaro» έδειχναν ξεκάθαρα τις απόψεις τους καθώς θεωρούσε την κατασκευή αεροσκαφών στη Γαλλία ως εθνικό καθήκον. Ο Σερζ Ντασό πέθανε στο γραφείο του από καρδιακή ανεπάρκεια το 2018. Στη μεγαλοπρεπή κηδεία του που τελέστηκε στο «Μέγαρο των Απομάχων», όπου βρίσκονται οι τάφοι επιφανών Γάλλων, διατεταγμένοι κυκλικά γύρω από τον τάφο του Μεγάλου Ναπολέοντα, παρευρέθηκαν προσωπικότητες όπως ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’Εστέν, ο Νικολά Σαρκοζί και ο Φρασνουά Φιγιόν. Το φέρετρό του μετέφεραν στην τελευταία του κατοικία άνδρες και γυναίκες της γαλλικής Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού.


Ο Λοράν Ντασό, δισέγγονος της Νοεμί Αλλατίνη, αποφάσισε να αναζητήσει τις ρίζες του στη Θεσσαλονίκη. «Ηρθα το 2012 στη Θεσσαλονίκη να εγκαινιάσω με τη μητέρα μου, τους αδελφούς και τις αδελφές μου τη μεγάλη αίθουσα του γαλλικού Ινστιτούτου που μετονομάστηκε σε Ντασό- Αλλατίνη, για να τιμηθούν οι καταβολές της οικογένειάς μου σε αυτή την πόλη. Επιστρέφω σήμερα συγκινημένος για να αποτίσω φόρο τιμής σε αυτόν τον καταπληκτικό άνθρωπο, σε αυτόν τον ουμανιστή που όλοι γνωρίζετε, τον Μωυσή Αλλατίνη. Ηταν ο μεγάλος θείος του παππού μου, του Μαρσέλ Ντασό, αλλά πάνω απ’ όλα έχει προσφέρει πολλά στη Θεσσαλονίκη ως λαμπρός επιχειρηματίας και μεγάλος μαικήνας της πόλης», είχε δηλώσει τότε ο κ. Ντασό εκφράζοντας ευχαριστίες προς «το ελληνικό κράτος που κατορθώσατε να διατηρήσετε αυτό το οικογενειακό κτήμα, που τόσο αγαπώ».

Ο Λοράν Ντασό έχει πει επίσης ότι η Θεσσαλονίκη αποτελούσε γι’ αυτόν μια απροσδιόριστη ανάμνηση προτού καν επισκεφθεί την πόλη και ότι «Ο παππούς μου ο Μαρσέλ Ντασό μιλούσε συνέχεια για τη Θεσσαλονίκη, την πόλη της μητέρας του Νοεμί. Η επιτυχία του παππού μου, η αγάπη του για τις τέχνες και τα γράμματα και η επιμονή του για την τελειότητα οφείλονταν στην εξαιρετική παιδεία που είχε λάβει από τη Θεσσαλονικιά μητέρα του. Οταν είδα από κοντά το σπίτι όπου τώρα στεγάζεται η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ήταν σαν να έβλεπα τις ρίζες μου».

https://celebnews.gr