Η παρακαταθήκη του Κωνσταντίνου Καραμανλή

Στους χαλεπούς καιρούς μας ο μακαριστός Κωνσταντίνος Καραμανλής είναι πιο επίκαιρος και προ παντός πιο χρήσιμος παρά ποτέ.
του Νίκου Μέρτζου*

Στους χαλεπούς καιρούς μας ο μακαριστός Κωνσταντίνος Καραμανλής είναι πιο επίκαιρος και προ παντός πιο χρήσιμος παρά ποτέ. Διότι έλυσε όσα ζητήματα θέτουν και αδυνατούν να λύσουν οι τωρινοί πολιτικοί. Το έργο του και ο βίος του οδηγεί και αποτελεί την κορυφαία Σχολή Πολιτικής. Με έργα, όχι λόγια, διδάσκει ότι η πολιτική προϋποθέτει αρετή και ασκητική, είναι η τέχνη του εφικτού και ασκείται υπέρ του Λαού δια του Λαού. Σημαίνει: Αφιέρωση στην Πατρίδα και διακονία των κοινών. Προσήλωση στην ενότητα των Ελλήνων μέσα στην ετερότητα. Ειλικρίνεια και ανιδιοτέλεια. Αδιαμεσολάβητη σχέση με τον Λαό και εμπιστοσύνη στη λαϊκή κυριαρχία. Σεβασμός του πολιτεύματος και αυτοσεβασμός. Απροσωπόληπτη επιλογή ικανών συνεργατών και καθημερινός έλεγχος αυτών. Αυστηρή ιεράρχηση των εθνικών αναγκών και των διαθεσίμων μέσων. Ακράδαντη πίστη στα στρατηγικά πλεονεκτήματα της χώρας και αξιοποίηση αυτών. Υπερεθνικές συμμαχίες με αδιαπραγμάτευτη υπεράσπιση του εθνικού συμφέροντος. Τόλμη και συνάμα σύνεση. Αυτοπεποίθηση. Αυτά τα χαρακτηριστικά αποτυπώνονται στα έργα του Μεγάλου Μακεδόνος και καταγράφονται δημόσια σε τεκμήρια. Θέλει και μπορεί σήμερα να τα ενστερνισθεί κανείς; Με έργα, όχι λόγια.

Εφιάλτης του υπήρξε ο Εθνικός Διχασμός. Αυτοθυσιάσθηκε για να μη τον αναζωπυρώσει παρ’ ότι είχε πλήρη επίγνωση ότι ο ίδιος θα θριάμβευε αν τον προκαλούσε. Το θέρος του 1963 τα Ανάκτορα διεφώνησαν μαζί του για ασήμαντη αφορμή και παραιτήθηκε εισηγούμενος, σύμφωνα με το Σύνταγμα, άμεσες εκλογές ώστε να αποφανθεί κυρίαρχα ο Λαός. Τα Ανάκτορα απέρριψαν τις εκλογές, δηλαδή τον Λαό, και τον κάλεσαν να στηρίξει δοτό Πρωθυπουργό στο δικό του κόμμα που διέθετε την πλειοψηφία στη Βουλή. Ο Καραμανλής μπορούσε άνετα να προκαλέσει ακυβερνησία, να εκβιάσει εκλογές, να καταγγείλει στον Λαό την προφανή ανωμαλία και να επανεκλεγεί θριαμβευτικά. Δεν το έπραξε, όμως. Προτίμησε να σώσει τη χώρα από έναν νέο Εθνικό Διχασμό. Γι’ αυτό έφυγε αμέσως στο εξωτερικό, επέστρεψε σύντομα στον προεκλογικό αγώνα και, μόλις έχασε οριακά τις μοιραίες εκείνες εκλογές, ξενιτεύθηκε δέκα ολόκληρα πικρά χρόνια.

Έχασε τις εκλογές εκείνες επειδή αρνήθηκε να τις κερδίσει όπως τις κέρδισαν άλλοι πολιτικοί: πελατειακό κράτος και εξαγορά ψήφων με αυξανόμενα δημόσια ελλείμματα. Εκείνος τότε πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά είχε εξυγιάνει τα δημόσια οικονομικά, είχε οδηγήσει σε πρωτοφανή ανάπτυξη την εθνική οικονομία και άφησε μεγάλο πλεόνασμα στον κρατικό προϋπολογισμό. Μπορούσε άνετα να δώσει στους αγρότες τις μικρές αυξήσεις που ζητούσαν στα προϊόντα τους. Ήσαν πάντα ψηφοφόροι του. Τον άκουσα να λέει: «Δεν εξαγοράζω ψήφους με τον ιδρώτα του Λαού». Δεν ήθελε πελάτες. Ήθελε πολίτες.

Το 1958 μια μεγάλη προεκλογική συγκέντρωση στον Βόλο τον ανακαλεί επίμονα στον εξώστη. Χαιρετά τους πολίτες μια, δυο, τρεις αλλά εκείνοι αμετακίνητοι: «Καραμανλής- Καραμανλής». Βγαίνει ξανά και λέει: «Α, ξέχασα τα δάνειά σας». Πανζουρλισμός. Είχαν προηγηθεί οι μεγάλοι σεισμοί, τους χορήγησε δάνεια και περίμεναν να τους τα χαρίσει αφού θα τον ψήφιζαν. «Έ, λοιπόν, τα δάνεια θα τα πληρώσετε. Άμα χρειασθούν άλλα για αλλού, πού θα τα βρω;». Μαρμαρώνει η πλατεία. Οπότε ένας γέρος κράζει: «Γειά σου, ρε πουτσαρά!». Σειέται η πλατεία: «Εσένα θέλουμε, Αρχηγέ!» Θρίαμβος.

Διατηρούσε με τον Λαό άμεση και αμφίδρομη σχέση εμπιστοσύνης. Στη λαϊκή ετυμηγορία ανέθεσε πάντοτε την ιστορική τομή κάθε πολιτικής καμπή του. 6η Οκτωβρίου 1955 ανέλαβε Πρωθυπουργός με βασιλική εντολή κατά το Σύνταγμα, αλλά αρνήθηκε να κληρονομήσει τον πανίσχυρο Ελληνικό Συναγερμό. Ήταν και παρέμεινε φιλελεύθερος ριζοσπάστης. Μέσα σε 4 μήνες ίδρυσε την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση, ΕΡΕ, έφερε νέες, φιλελεύθερες, δυνάμεις, προκάλεσε εκλογές και τις κέρδισε. Το1958 επιφανείς υπουργοί του υποκινούμενοι άνωθεν επιχείρησαν να τον ανατρέψουν. Προσέφυγε αμέσως στον Λαό, τους συνέτριψε και τους επανέφερε πιστούς του πια. Σκληρούς αντιπάλους του έφερε μετά στη Ν.Δ. Όταν του θύμισα πόσο τον έβριζαν άλλοτε, απάντησε: «Στην πολιτική δεν έχουν θέση τα προσωπικά, αλλά τα ικανά πρόσωπα, η ενότητα, η αλήθεια και η ισχύς της ηγεσίας».

«Ανήκομεν εις την Δύσιν», διεκήρυξε διότι πίστευε ακράδαντα ότι την ένταξη της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ και στην ΕΟΚ επιβάλλουν η κρίσιμη γεωπολιτική θέση της, η εδαφική της ακεραιότητα, η ευημερία της και ο πατρώος πολιτισμός της. Οι αντίπαλοι τον λοιδώρησαν και μετά υπάκουσαν. Πρώτη από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες συνέδεσε την Ελλάδα με την ΕΟΚ το 1961 και πρώτη πάλι την ενέταξε πλήρες μέλος το 1979. Ουδέποτε, όμως, επέτρεψε ξένη κηδεμονία στην εθνική κυριαρχία. Αντίθετα. Στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου υπέγραψε συμφωνία οικονομικής συνεργασίας με τη Σοβιετική Ένωση το 1957 και ήταν ο πρώτος Έλληνας Πρωθυπουργός που την επισκέφθηκε το 1978 όταν έφερε νέες οικονομικές συμφωνίες και το πρώτο φυσικό της Ρωσίας. Από το 1974, πρώτη φορά μεταπολεμικά, ανέπτυξε την Διαβαλκανική Συνεργασία με τις κομμουνιστικές τότε χώρες Βουλγαρία, Ρουμανία και Γιουγκοσλαβία. Διότι «ανήκομεν εις την Δύσιν», αλλά δεν είμαστε κτήμα της. Το 1963 με τον Πρόεδρο της Γαλλίας στρατηγό Σαρλ ντε Γκώλ υποστήριξαν μιαν Ενωμένη Ευρώπη από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια -όραμα επίκαιρο σήμερα μετά την βλακώδη δυτική εμπλοκή στην Ουκρανία. Εκείνο το όραμα πλήρωσε ακριβά τότε αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να αποσύρει το 1974 την Ελλάδα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ μετά την τουρκική εισβολή στην προδομένη Κύπρο ούτε να προσκληθεί με τιμές στον Λευκό Οίκο σε τρία χρόνια.

Από το χάος και την εθνική καταισχύνη πριν 40 χρόνια διεμόρφωσε την αρτιότερη και μακροβιότερη Ελληνική Δημοκρατία. Ευρισκόμενος τότε στο Μηδέν έπαιξε το κεφάλι του συχνά. Ήταν επικηρυγμένος και δεν ήλεγχε τα όπλα. Η ομαλή μετάβαση από την δικτατορία στη Δημοκρατία χαιρετίσθηκε σε όλον τον Κόσμο ως ελληνικό θαύμα. Και πράγματι ήταν. Αλλά ο θαυματοποιός από το Κιούπκιοϊ των Σερρών ήταν δακτυλοδεικτούμενος δεξιός και το πολιτικό εκκρεμές από μια ακροδεξιά δικτατορία ήταν φυσιολογικό να κινηθεί ορμητικά προς τα αριστερά.

Ωστόσο, στις άμεσες εκλογές κινήθηκε σαρωτικά προς τη Νέα Δημοκρατία. Γιατί; Επειδή ο ιδρυτής της ονομάζονταν Κωνσταντίνος Καραμανλής, θεμελιώδης αρχή της ήταν ο ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός και σκοπός της η εθνική ενότητα.

Στην αιματηρή οικονομική κρίση και στη βαθειά εθνική παρακμή, όπου βύθισαν την Πατρίδα οι διάδοχοί του, ο Λαός τον νοσταλγεί. «Πού είσαι, ρε Καραμανλή». Είναι εδώ. Είναι η πολιτική κληρονομιά του.

*O Νικόλαος Ι. Μέρτζος είναι Πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, δημοσιογράφος και συγγραφέας

22/12/2014, makpress.blogspot.com