Θα πάμε στη Χάγη;

Γράφει ο Σωτήριος Καλαμίτσης

Ξαναδιάβασα την απόφαση της 22.07.2010 του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης [δικαστηρίου συνεστημένου στα πλαίσια του ΟΗΕ] για το...

Κοσσυφοπέδιο* και σκέφτηκα να ξαναπαραθέσω τα κυριότερα σημεία για να αντιληφθούμε όλοι τί μας περιμένει, εάν Ελλάς και Τουρκία προσφύγουμε σ’ αυτό για τις διαφορές που έχει δημιουργήσει η ίδια η Τουρκία, όπως μας προτρέπουν πλείστοι όσοι ειδήμονες παρά τις επιφυλάξεις των αρμοδίων διπλωματικών στελεχών.  

          Περί της γνωμοδοτήσεως, λοιπόν, του αξιοκατάκριτου Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης:

     1] Πρόκειται στην πραγματικότητα για γνωμοδότηση και όχι απόφαση δεσμευτική. Τη γνωμοδότηση ζήτησε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

2] Το θέμα ενέταξε στην ημερήσια διάταξη της ΓΣ η ίδια η Σερβία.

3]Το ερώτημα προς το δικαστήριο είχε ως εξής: «Είναι σύμφωνη προς το διεθνές δίκαιο η μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας από τα Προσωρινά Όργανα Αυτοδιοίκησης του Κοσσυφοπεδίου;» 

4] Το δικαστήριο γνωμοδότησε με ψήφους 10 έναντι 4 ότι η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας δεν παραβιάζει τους γενικούς κανόνες του  διεθνούς δικαίου, ενώ το ερώτημα ήταν αν η ανακήρυξη είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο, το οποίο περιλαμβάνει και ειδικούς κανόνες, όπως αυτοί που έχει θέσει για το Κοσσυφοπέδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας [ΣΑ] του ΟΗΕ με την απόφασή του 1244/1999. Στην ουσία το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα πως ό,τι δεν απαγορεύεται στο διεθνές δίκαιο επιτρέπεται. 

5] Για να καταλήξει στη γνωμοδότηση αυτή το δικαστήριο ερεύνησε ποιός είναι αυτός που ανεκήρυξε την ανεξαρτησία. Μετά τη διερεύνηση αυτή απεφάνθη ότι στην ανακήρυξη δεν προέβησαν τα προσωρινά όργανα διοίκησης του Κοσσυφοπεδίου, τα οποία είχαν συσταθεί με την απόφαση 1244/1999 του ΣΑ, αλλά εκλεγμένοι αντιπρόσωποι των κατοίκων του Κοσσυφοπεδίου. Συνεπώς, η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας από αυτά τα πρόσωπα δεν παραβίασε κάποιον γενικό κανόνα του διεθνούς δικαίου. Επίσης, επιχείρημα υπέρ της άποψης αυτής απετέλεσε και το γεγονός ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν αντέδρασε μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας. 

6] Ο αντιπρόεδρος του Δικαστηρίου Tomka [Σλοβακία] και το μέλος Koroma [Σιέρα Λεόνε] συνέταξαν την μειοψηφούσα γνώμη τους, με την οποία κυριολεκτικά ξέχεσαν την πλειοψηφία [με συγχωρείτε για την έκφραση, αλλά είναι η μόνη που αποδίδει πλήρως αυτά που είχαν την τόλμη να γράψουν]. Εν ολίγοις επισημαίνουν:

            α] Οι κανόνες διεθνούς δικαίου που διέπουν το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου είναι προεχόντως αυτοί που θεσπίσθηκαν με την απόφαση 1244 του ΣΑ, άρα είναι ειδικοί. Συνεπώς, το ερώτημα της ΓΣ έπρεπε να απαντηθεί με βάση τους ειδικούς αυτούς κανόνες. 

            β] Δεν υπάρχει στο διεθνές δίκαιο η αρχή πως «ό,τι δεν απαγορεύεται επιτρέπεται». Το διεθνές δίκαιο διαπλάθεται από τη βούληση των κρατών και συγκροτείται από αυτό που τα κράτη εκφράζουν και όχι δεν εκφράζουν.

            γ] Η απόφαση 1244 ρητώς γα] αναγνωρίζει  την κυριαρχία της Σερβίας επί του Κοσσυφοπεδίου και την εδαφική ακεραιότητα της Σερβίας [παράγραφος 10] και γβ] συγκροτεί ειδικά όργανα διοίκησης του Κοσσυφοπεδίου μέχρις ότι εξευρεθεί τελική πολιτική λύση. Συνεπώς, η μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας παραβιάζει την απόφαση του ΣΑ κατά το μέρος που το τελευταίο αναγνωρίζει την κυριαρχία της Σερβίας επί του Κοσσυφοπεδίου και την εδαφική ακεραιότητα της Σερβίας, άρα παραβιάζει κανόνες του διεθνούς δικαίου.

            δ] Η ίδια η απόφαση 1244 αποκλείει οποιαδήποτε μονομερή ενέργεια και καλεί τα μέρη, ήτοι Σερβία και Κοσσυφοπέδιο, να αρχίσουν διαβουλεύσεις για να καταλήξουν σε μία τελική λύση ως προς το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. Συνεπώς, μία μονομερής πράξη, από οποιονδήποτε και αν προέρχεται, παραβιάζει την απόφαση του ΣΑ, άρα δεν είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο.   

ε] Οι κατευθυντήριες αρχές του ΓΓ του ΟΗΕ προς το ΣΑ για τη λήψη απόφασης επί του ζητήματος του Κοσσυφοπεδίου κάνουν λόγο για τελική λύση ως προς το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου, την οποία θα πρέπει να εγκρίνει [endorse] το ΣΑ. Το ΣΑ, όμως, ουδέποτε ενέκρινε την μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου. Άρα, η μη αντίδραση του ΣΑ επί της ανακηρύξεως της ανεξαρτησίας δεν συνιστά endorsement. Ας σημειωθεί ότι ο ειδικός μεσολαβητής  του ΓΓ του ΟΗΕ Αχτισάαρι [Σημείωσή μου: αυτό το φινλανδικό δοχείο νυκτός  που θα ‘πρεπε να ονομάζεται Αεισιχτιρσάαρι] κατέληξε μετά από διαβουλεύσεις με τα μέρη, ότι είναι αδύνατη η ελάχιστη σύγκλιση απόψεων, εξ ου και η μοναδική απομένουσα λύση είναι η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Προέτρεψε, μάλιστα, το ΣΑ να εγκρίνει την πρότασή του, πράγμα που το ΣΑ ουδέποτε έπραξε. 

            στ]  Τα όργανα που είχαν συγκροτηθεί με την απόφαση 1244 για την αυτοδιοίκηση του Κοσσυφοπεδίου τελούσαν υπό την εξουσία Ειδικού Απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ αρμόδιου για την προσωρινή διοίκηση του Κοσσυφοπεδίου με δικαίωμα veto [ΣΗΜ: κάτι σαν ύπατος αρμοστής]. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις που ο Ειδικός Απεσταλμένος ακύρωσε στο διάστημα 2002-2005 αποφάσεις των οργάνων της προσωρινής αυτοδιοίκησης του Κοσσυφοπεδίου ως εξερχόμενες των αρμοδιοτήτων και εξουσιών τους, ήτοι ερχόμενες σε αντίθεση με τους κανόνες που έχει θέσει το ΣΑ με την απόφασή του 1244. Επρόκειτο για αποφάσεις που κατέτειναν στην ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου.

            ζ] Τα χιλιάδες έγγραφα που συνθέτουν την ογκώδη δικογραφία της συγκεκριμένης υπόθεσης βοούν από τις θέσεις της πλειονότητας των κρατών, τα οποία καταδικάζουν κάθε μονομερή ενέργεια προς την κατεύθυνση επίλυσης του προβλήματος. Τούτο είναι ιδιαιτέρως χαρακτηριστικό στα έγγραφα μονίμων μελών του ΣΑ, όπως είναι η Γαλλία και η Αγγλία.

            η] Συνεπώς, αποφαινόμενη η πλειοψηφία ότι δεν είναι η προσωρινή διοίκηση και τα όργανά της που απεφάσισε την ανεξαρτησία αφ’ ενός διαστρέβλωσε το ερώτημα της Γενικής Συνέλευσης, η οποία σαφώς ερώτησε αν «η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας από την προσωρινή διοίκηση του Κοσσυφοπεδίου είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο» αφ’ ετέρου έλαβε υπόψη της πολιτικές εξελίξεις και πραγματικότητες αντί νομικών κριτηρίων, με αποτέλεσμα να υπερβεί τα όρια της δικαστικής εγκράτειας.               

        

            Και αυτή η πράξη, λοιπόν, αποδεικνύει ότι όλο το παιχνίδι είναι στημένο. Απλώς οι ολίγοι, όπως και αν τους αποκαλέσουμε [πεφωτισμένους, επικυρίαρχους, διεθνές κεφάλαιο, λαμόγια], μας επιτρέπουν να αναπνέουμε, να τρώμε, να αφοδεύουμε, να συνουσιαζόμεθα, να γεννάμε κρέας για τα κανόνια, να νομίζουμε πως έχουμε ελευθερία έκφρασης, να νομίζουμε πως εκλέγουμε κάθε φορά την κυβέρνησή «μας», να ψωνίζουμε ό,τι θέλουν σε όποια τιμή θέλουν, να μας τα παίρνουν από παντού, να μπορούμε να προσφεύγουμε στην αδέκαστη και ανεξάρτητη Δικαιοσύνη [το δεύτερο συντομότερο ανέκδοτο] και στο τέλος να πεθαίνουμε ευχαριστημένοι που επιτελέσαμε το καθήκον μας απέναντι στα παιδιά μας, στην πατρίδα του κ. Καρανίκα και στην κοινωνία του gay pride που διαφημίζεται και από τα κανάλια.

 Σώτος  

 *Αφού λέμε Λονδίνο και όχι Λόντον, Παρίσι και όχι Παρί, Βρυξέλλες και όχι Μπράσσελς ή Μπρισέλ, γιατί λέμε Κόσσοβο και όχι Κοσσυφοπέδιο;

Y.Γ. Επειδή θα ξεσκιστούμε πάλι στους εξοπλισμούς, με δανεικά φυσικά, γιατί να μην πάει το μυαλό μου ότι Μακρόν-Ερντογάν παίζουν θέατρο αλληλοϋβριζόμενοι, ώστε το σόι τού Ταγίπ να πάρει μίζα από τα Rafale και τις φρεγάτες που θα προμηθευθούμε;