Μέγας Αλέξανδρος: Ζει και βασιλεύει

Γράφει ο Νίκος Μέρτζος

Ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Μακεδών, ανήκει στην Ανθρωπότητα. Υπήρξε, φυσικά, Έλληνας, όπως όλοι οι αρχαίοι Μακεδόνες. Ένωσε όλους τους Έλληνες και....
τους οδήγησε στην περίλαμπρη δόξα. Με συνεκτικό ιστό τον ελληνικό πολιτισμό και με βαθύ αλληλοσεβασμό των Λαών ίδρυσε την πρώτη και ανυπέρβλητη Οικουμένη στην κιβωτό των απαραμίλλων ελληνικών αξιών. Γι’ αυτό παραμένει ο μοναδικός άνθρωπος που εξακολουθεί να ζει στη Γη επί 2.300 συνεχή χρόνια, να διδάσκει και να οδηγεί -ακόμη και σήμερα. με κοινό οδηγό. Όλοι οι Λαοί, σε Δύση και Ανατολή, τον υμνούν με ανυπέρβλητα έργα τέχνης και εξακολουθούν να τον μελετούν. Ήδη κυκλοφορούν σε όλες τις κύριες γλώσσες του Κόσμου περισσότερα από χίλια βιβλία αναφερόμενα στον Αλέξανδρο και διαρκώς προστίθενται καινούργια -ιδίως από ξένους επιστήμονες- αλλά κανένα βιβλίο δεν μπορεί να εξαντλήσει το θέμα σε όλες τις πτυχές του, διότι ο Αλέξανδρος είναι πράγματι Ωκεανός.

Σε όλες τις μεγάλες θρησκείες λατρεύεται είτε ως ισόθεος είτε κατατάσσεται μεταξύ των Αγίων και των Προφητών. Και όλοι οι Ανατολικοί Λαοί της αλεξανδρινής Οικουμένης τον τιμούν σαν δικό τους αυτόχθονα Βασιλέα και Ήρωα, Ευεργέτη και Ελευθερωτή. Έχει μεγάλη σημασία να συνειδητοποιήσει κάθε αναγνώστης, ανεξαρτήτως καταγωγής, και ιδιαίτερα η νέα γενεά των Ελλήνων πώς οι Λαοί όλου σχεδόν του Κόσμου, σε Ανατολή και Δύση, προσέλαβαν και εξακολουθούν ακόμη να προσλαμβάνουν συνεχώς επί 2.300 χρόνια το φαινόμενο Αλέξανδρος όχι μόνον στα βιβλία αλλά προ πάντων στα μνημεία τους, στην τέχνη τους, στην παράδοσή τους, στο παράδειγμα των μεγάλων Ηγετών τους και ιδιαίτερα στα δημοφιλέστερα αναγνώσματά τους και στα μεγάλα ποιητικά τους έπη, δηλαδή στην ίδια τη ζωή.

Στους καιρούς της σύγχρονής μας αδιέξοδης παγκοσμιοποίησης, κατέστη πιο επίκαιρος παρά ποτέ. Ειδικοί επιστήμονες, στρατηγικοί αναλυτές σε ισχυρά κέντρα αποφάσεων, επανεξετάζουν τη στρατηγική του και την πολιτική του υπό το φως των γνωστών τραγικών γεγονότων και αδιεξόδων στην Ανατολή (Ιράκ, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Καύκασος, Παλαιστίνη, Ισλάμ). Η Δύση και η Ανατολή στρέφονται προς αυτόν. Αλλεπάλληλες κινηματογραφικές υπερπαραγωγές και τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ υμνούν τον Μακεδόνα και αναλύουν το έργο του. Δεν παρέρχεται έτος που να μη κυκλοφορεί διεθνώς μια επιστημονική μελέτη αφιερωμένη σ’ αυτόν. Τα μεγαλύτερα Μουσεία της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών οργανώνουν ειδικές εκθέσεις παγκοσμίου βεληνεκούς αφιερωμένες στην προσωπικότητά του.

1. Τον Σεπτέμβριο 2009, παγκόσμιο συνέδριο για τον Αλέξανδρο οργάνωσε η ΟΥΝΕΣΚΟ στην έδρα της, στο Παρίσι.
2. Από την Άνοιξη του 2008 μέχρι τον Μάϊο του 2009 στις Ηνωμένες Πολιτείες το Μουσείο του Αγίου Φραγκίσκου και το Μητροπολιτικό της Νέας Υόρκης παρουσίασαν παγκόσμια έκθεση με θέμα τους κρυμμένους θησαυρούς του Μουσείου της Καμπούλ όπου κυριαρχεί ο Αλέξανδρος.
3. Με θέμα Ο Μέγας Αλέξανδρος και το άνοιγμα του Κόσμου εγκαινιάσθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2009 διεθνής έκθεση στο Reiss- Engelhorn Museum στο Μανχάϊμ της Γερμανίας. Παρουσιάζει 400 μοναδικά εκθέματα από όλον τον Κόσμο. Για πρώτη φορά η Ανατολή στέλνει στη Δύση την αλεξανδρινή κληρονομιά της με εξαιρετικής τέχνης κειμήλια από το Τατζικιστάν, το Ιράν, το Αφγανιστάν και την Αγία Πετρούπολη. Η έκθεση, μετά το Μανχάϊμ, περιοδεύει σε άλλα Μουσεία της Γερμανίας.
4. Στο Μουσείο Ερμιτάζ του Άμστερνταμ, στην Ολλανδία, άνοιξε το 2011 έκθεση με θέμα τον Μέγα Αλέξανδρο. Εκθέτει εκπληκτικά έργα τέχνης, ήρωα τον Μακεδόνα, που βρίσκονται στο ομώνυμο Μουσείο της Αγίας Πετρουπόλεως και σε άλλα ρωσικά Μουσεία καθώς επίσης σπουδαία ευρήματα νεοτέρων ανασκαφών στις χώρες της άλλοτε Σοβιετικής Ενώσεως.
5. Τον Οκτώβριο 2011 ανοίγει στο Μουσείο του Λούβρου παγκόσμια έκθεση 668 αρχαίων ελληνικών έργων με θέμα τον Αλέξανδρο και τη Μακεδονία μας.
6. Ανάλογη και ίσως σημαντικότερη έκθεση παρουσιάζεται στην Οξφόρδη.

Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε το 356 π.Χ. στην Πέλλα, πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Ήταν γιος της Ολυμπιάδος και του Βασιλέως Φιλίππου ο οποίος ένωσε τους Έλληνες πρώτη φορά και δολοφονήθηκε στις Αιγές, την αρχαία πρωτεύουσα. Σε ηλικία μόλις είκοσι ετών διαδέχθηκε τον πατέρα του στον θρόνο της Μακεδονίας και ανακηρύχθηκε Αρχιστράτηγος όλων των Ελλήνων. Ήταν ήδη έτοιμος να εκτελέσει την αποστολή του, που απεδείχθη κοσμογονική. Δάσκαλός του ήταν ο Αριστοτέλης, ο Μακεδών που επί 2300 χρόνια παραμένει κορυφαίος φιλόσοφος της Οικουμένης. Νέος ασκήθηκε σκληρά στον κίνδυνο και στον πόλεμο, μαζί με τους εταίρους του Μακεδόνες ευγενείς, πρώτος μεταξύ ίσων. Το 334 π.Χ., είκοσι δύο ετών, εξαπέλυσε την πανελλήνια εκστρατεία στην Ανατολή και μέσα σε τρία μόνον χρόνια κατέκτησε όλον τον Κόσμο μέχρι τον Υδάσπη ποταμό στην Ινδία και τους πρόποδες του Παμίρ. Χάρις στην εκπληκτική στρατηγική του και στην παράτολμη ανδρεία του συνέτριψε επανειλημμένα τις πολλαπλάσιες περσικές στρατιές. Υπέταξε την αχανή Αυτοκρατορία των Σασσανιδών και όλα τα απρόσιτα δορυφορικά της Βασίλεια.

Εισήλθε θριαμβευτής στις τρεις αυτοκρατορικές πρωτεύουσες Περσέπολη, Σούσα και Βαβυλώνα όπου αναγορεύθηκε Μέγας Βασιλεύς.
Στην νίκη ήταν ευγενής και στην ακάθεκτη πορεία του μέγας οραματιστής. Σεβάσθηκε όλους τους Λαούς και απέδωσε σε όλους δικαιώματα. Ανεκήρυξε πολίτες όλους τους υποτελείς και τίμησε τους ηττημένους. Εκήδευσε με βασιλικές τιμές τον αντίπαλό του Δαρείο. Γι’ αυτό η μητέρα του Μεγάλου Βασιλέως τον ανεκήρυξε γιό της. Γι’ αυτό στο ιερό του Άμμωνος Διός στην Αίγυπτο και στον ναό του Σολομώντος στην Ιερουσαλήμ οι ιερείς τον υποδέχθηκαν ως Υιό Θεού. Παντού οι Λαοί τον επευφήμησαν ως ελευθερωτή.

Ο Αλέξανδρος εγκαθίδρυσε την παγκόσμια ειρήνη. Ίδρυσε δεκάδες πόλεις, πολλές με το όνομα Αλεξάνδρεια, άνοιξε δρόμους και διώρυγες, εγκαινίασε σχολές, καλλιέργησε την έρευνα και τις επιστήμες, ανέπτυξε την οικονομία και την ναυτιλία. Πρώτος στη Γη ο Αλέξανδρος σχημάτισε την πρώτη Οικουμένη. Πρώτη φορά στην Ιστορία ο συνεκτικός ιστός της αλεξανδρινής Οικουμένης δεν ήταν η βία. Αντίθετα, πρώτη φορά, ήταν η ισοτιμία και η παγκόσμια ειρήνη, ο αμοιβαίος σεβασμός και η ειρηνική συμβίωση όλων μέσα στην απέραντη ποικιλομορφία, η ανάπτυξη όλων των χωρών και ένας ανώτερος πολιτισμός, απελευθερωτικός, ο ελληνικός. Έτσι έλυσε τον Γόρδιο Δεσμό της οικουμενικής ειρήνης και κοινής προόδου των ανθρώπων.

Στην αλεξανδρινή οικουμενική κληρονομιά, που διαδέχθηκε η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, εκήρυξε ο Ιησούς Χριστός. Και στην ελληνική γλώσσα προσέλαβε η Οικουμένη τον σωτήριο Θείο Λόγο. Γι’ αυτό, όταν πληροφορήθηκε ότι ήλθαν να Τον ακούσουν Έλληνες, ο Κύριος είπεν: «Ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξασθή ο Υιός του Ανθρώπου».

Το 323 π.Χ. πέθανε στη Βαβυλώνα. Σε ηλικία μόλις 33 χρονών εισήλθε αμετάκλητα στην αθανασία. Είναι ο μοναδικός θνητός που παραμένει επί 2.300 χρόνια συνεχώς ζωντανός σε Ανατολή και Δύση σε κάθε μνημειακή έκφραση της ανθρώπινης ζωής. Ακόμη και ο άγνωστος τάφος του έγινε θρύλος. Η θρυλική αρμάμαξα που κίνησε για την Αίγυπτο δεν άφησε ίχνη. Νεκρό και προ πάντων ζωντανό όλοι τον διεκδικούν και τον υμνούν.

Στη Χριστιανοσύνη Ανατολής-Δύσης εικονίζεται μεταξύ των Αγίων στο Άγιον Όρος και σε άλλες ορθόδοξες εκκλησιές ενώ στην Καθολική Δύση η γέννησή του εντάσσεται σε χριστιανική σκηνή του Ευαγγελίου. Στο Ισλάμ στο Κοράνι τον κατατάσσει μεταξύ των Προφητών ως Ζουλ Καρνέϊν, δηλαδή δικέρατος, ενώ σε μουσουλμανικά βιβλία εικονίζεται ισότιμος με Προφήτες του Αλλάχ. Επίσης, όσοι Λαοί της Οικουμένης του ασπάσθηκαν αργότερα τον βουδισμό, ταυτίζουν σε αγάλματα των ναών τους τον Αλέξανδρο με τον Βούδα. Όμως, κι όταν ακόμη επικρατούσε η αρχαία ελληνική θρησκεία, ο Αλέξανδρος είχε ήδη θεοποιηθεί άλλοτε ως Διόνυσος, άλλοτε ως Παν ακόλουθος του Διονύσου μαζί με τους γονείς τους και εν ζωή ως Υιός του ΄Αμμωνος Διός.

Στους καιρούς μας ελάχιστοι αλλά θορυβώδεις αποδομητές της Ιστορίας, ιδιαίτερα Έλληνες, τον χαρακτήρισαν «σφαγέα των Λαών». Αυτοί, ωστόσο, οι Λαοί ουδέποτε έπαυσαν επί 23 συνεχείς αιώνες να υμνούν τον Αλέξανδρο στα δημοφιλέστερα και λαμπρότερα έργα τους. Τον ενστερνίζονται απόλυτα και πιστεύουν ότι είναι δικό τους αίμα και αδιαφιλονίκητος Βασιλέας τους. Οι Αιγύπτιοι καυχώνται ότι ο Μακεδών ήταν γιος του τελευταίου Φαραώ Νεχτεναβώ, οι Σύροι ότι ήταν σύζυγος της Σεμίραμης, οι Αιθίοπες ότι νυμφεύθηκε τη θρυλική Βασίλισσα του Σαββά και οι Πέρσες ότι ήταν ο νόμιμος Μέγας Βασιλέας τους, πρωτότοκος γιός του Ξέρξη. Στην Ιορδανία, στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν, στο Βελουχιστάν, στα υψίπεδα των Ιμαλαΐων, ακόμη και στην Ινδονησία όπου δεν έφτασε ποτέ, οι αυτόχθονες Λαοί διαλαλούν ότι είναι απόγονοί του. Όλοι τον δοξολογούν ως απελευθερωτή τους. Οι Μαλαίσιοι πιστεύουν μέχρι σήμερα ότι είναι απόγονοί του, παρ’ ότι γνωρίζουν ότι ο Μακεδών δεν έφτασε ποτέ στη χώρα τους. Το 2008 ο μεγαλύτερος τηλεοπτικός σταθμός της Μαλαισίας, που φέρει το ελληνικό όνομα Astron, μετέδωσε ντοκιμαντέρ με δέκα ωριαία επεισόδια αφιερωμένα αποκλειστικά στον Αλέξανδρο. Ο Ισκεντέρ παραμένει ο μεγαλύτερος, ο πιο οικείος και πιο σεβάσμιος ήρωας όλης της Ανατολής. Μνημονεύεται δοξαστικά στο Βιβλίο του Προφήτη Δανιήλ και στο Βιβλίο των Μακκαβαίων στα κοπτικά, αραβικά και εβραϊκά από Εβραίους, Αιθίοπες και Σύρους.

Από όλους τους Λαούς της αλεξανδρινής Οικουμένης, οι Πέρσες θα είχαν κάθε λόγο να τον εχθρεύονται διότι εναντίον τους εξεστράτευσε ο Αλέξανδρος, τους κατενίκησε και την δική τους κραταιά Αυτοκρατορία κατέλυσε. Ωστόσο, τον δοξάζουν κατά τρόπον απαράμιλλο! Οι δύο κορυφαίοι Πέρσες ποιητές του 11ου και του 12ου αιώνα αφιερώνουν χιλιάδες στίχους στον ήρωα Αλέξανδρο: ο Φερντοσί (934-1020 μ.Χ) γράφει το Σαχ-Ναμέ το βιβλίο των Βασιλέων με πρωταγωνιστή τον Μακεδόνα και στη συνέχεια ο Νιζαμί (1141-1209 μ.Χ) το Εσκεντάρ-Ναμέ, το Βιβλίο του Αλεξάνδρου. Τα δύο αυτά αλεξανδρινά έπη κοσμούνται με αριστουργήματα της περσικής ζωγραφικής και επί αιώνες είναι τα δημοφιλέστερα του περσικού Λαού.

Σχεδόν αμέσως μετά τον θάνατό του ο Αλέξανδρος γίνεται ο μεγαλύτερος και ο πιο οικείος ήρωας όλων των ανατολικών Λαών και στη συνέχεια όλων επίσης των Δυτικών. Παράλληλα προς τους ιστορικούς, που ουδέποτε έπαυσαν να γράφουν την Ιστορία του Αλεξάνδρου, μεγάλη σημασία έχει ότι ο Μακεδών κυριαρχεί στην λαϊκή μυθιστορία. Το γεγονός δείχνει την αδιαμεσολάβητη αφοσίωση των Λαών στο πρόσωπό του. Τον 3ο αιώνα π.Χ. κυκλοφορεί το περίφημο Μυθιστόρημα του Αλεξάνδρου. Αποδίδεται στον ψευδο-Καλλισθένη, είναι φανταστική κυρίως αφήγηση που μετά χίλια περίπου χρόνια ονομάζεται και Φυλλάδα. Την ζητούν με δίψα και την διαβάζουν χέρι-χέρι σε κατανυκτικές συνάξεις όλοι οι Λαοί. Γι’ αυτό μεταφράζεται από τα ελληνικά σε όλες τις τότε γνωστές γλώσσες του Κόσμου όπως λατινικά, αρμενικά, συριακά, κοπτικά, αιθιοπικά, εβραϊκά και, μετά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και σερβικά. Όλα τα χειρόγραφα κοσμούνται με μικρογραφίες, όπως τα σημερινά λαϊκά αναγνώσματα και κόμικς, αλλά με μεγάλη τέχνη. Τα περισσότερα είναι δίγλωσσα ή και τρίγλωσσα για να καλύψουν την τεράστια ζήτηση. Το ωραιότερο ελληνικό ανήκει στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας και κυκλοφόρησε το 1997 σε λαμπρή έκδοση από τις εκδόσεις Εξάντας της Αθήνας. Ταυτόχρονα ο Αλέξανδρος δεσπόζει και σε άλλα δημοφιλέστατα βιβλία της μεσαιωνικής Ευρώπης.

Οι συγγραφείς Ιστορίας, με πρώτο τον Αρριανό, ουδέποτε έπαυσαν να αφιερώνουν βιβλία τους στον Αλέξανδρο επί 23 αιώνες. Και συνεχίζουν τον 21ο αιώνα. Σε έκθεση βιβλίου με θέμα τον Αλέξανδρο το 1998 στη Θεσσαλονίκη παρουσιάσθηκαν 920 συγγραφείς και 48 βιβλία αγνώστων συγγραφέων. Αναμφίβολα ο αριθμός τους υπερβαίνει κατά πολύ την χιλιάδα. Μονόφυλλο με τον Αλέξανδρο κυκλοφόρησε ο εθναπόστολος Ρήγας ο Βελεστινλής ως έμβλημα του περιφήμου επαναστατικού κηρύγματός του και της Χάρτας του όπου, εν ονόματι του Αλεξάνδρου, προκήρυξε την αδελφοσύνη όλων των συνοίκων Λαών με ελευθερία και χάραξε την πολυεθνική πολυπολιτισμική Ελληνική Δημοκρατία τους στα δυτικότερα όρια της αλεξανδρινής Οικουμένης από το Χαλέπι της Συρίας μέχρι το Βελιγράδι, από το Βουκουρέστι έως το Κάϊρο κι από την Κύπρο στην Μάλτα.

Σπουδαίοι μα ανώνυμοι λαϊκοί τεχνίτες επί 23 αιώνες απαθανάτισαν τον Αλέξανδρο σε ζωγραφιές, υφαντά, κοσμήματα, χαρακτικά και γλυπτά. Κατά και μετά την Αναγέννηση οι σημαντικότεροι ζωγράφοι, χαράκτες και γλύπτες της Ευρώπης απαθανατίζουν σε μεγάλα έργα τους τον Αλέξανδρο. Αναφέρονται ενδεικτικά: Ραφαήλ, Ρούμπενς, Ενγκρ, Νταβίντ, Ντελακρουά, Λε Μπρεν, Σόντομα, Φραντσέσκο Πριματίτσιο, Βίλχελμ βαν Χάϊχτ, Μπαρτολομέο Πινέλι, Τομά Μπλανσέ, Ονορέ Ντωμιέ, Σαλβατόρε Ρόσο, κτλ. Στους καιρούς μας ο ΄Αντυ Γουόρχολ.

Τον Αλέξανδρο είχαν πρότυπό τους και με σκηνές του βίου του διεκόσμησαν τα ονομαστά ανάκτορά τους οι Αυτοκράτορες Φίλιππος Ε΄ το Λα Γκράνχα της Μαδρίτης και Φραγκίσκος Ιωσήφ τα προπύλαια της Βουλής στη Βιέννη, οι σπουδαιότεροι Βασιλείς της Γαλλίας Φραγκίσκος Α΄ το Φονταινεμπλό και Λουδοβίκος 14ος τις Βερσαλλίες, ο Μέγας Ναπολέων το Κυρηνάλιο της Ρώμης, οι Πάπες της Ρώμης Παύλος Γ,΄ κατά κόσμον Αλέξανδρος και Αλέξανδρος Βοργίας τη Σάλα Παολίνα στο ανάκτορο Καστέλ Σαντ Άντζελο της Ρώμης, τη Βίλλα Φαρνεζίνα και το ανάκτορο Πίττι της Φλωρεντίας κ.α. Ο Βασιληάς Αλέξανδρος, υφασμένος αριστοτεχνικά σε ταπισερί των Βρυξελλών, προσεφέρθη το 1526 στον Αυτοκράτορα Κάρολο 5ο. Τον Αλέξανδρο στην αλληγορία της Παγκόσμιας Μοναρχίας, ένα κομψοτέχνημα σκαλισμένο σε κεχριμπάρι, δώρησε στον Γερμανό Αυτοκράτορα Λεοπόλδο Α΄ ο Εκλέκτωρ του Βραδεμβούργου το 1677.

Το ένδοξο όνομά του Αλέξανδρος έφεραν ανά τους αιώνες: * Πέντε Αυτοκράτορες -ένας της Ρώμης, ένας της Κωνσταντινουπόλεως και τρεις της Ρωσίας. * Δεκατέσσερις Βασιλείς -τρεις της Σκωτίας, δύο της Σερβίας, δύο της Βουλγαρίας, ένας των Ελλήνων και έξη του Καυκάσου. * Έξι Ηγεμόνες της Βλαχίας και πέντε Ηγεμόνες της Μολδαβίας. * Οκτώ Πάπες της Ρώμης.
Ο εμβληματικός ναυμάχος του Εικοσιένα Ανδρέας Μιαούλης είχε τοποθετήσει ακρόπρωρο στη θρυλική του ναυαρχίδα Άρης τον αθάνατο Μακεδόνα. Ήταν το φυλαχτό των ναυτών του και ο νικηφόρος οδηγός τους. Επί πλέον απαντούσε στην Γοργόνα αδελφή του που, σύμφωνα με τον θρύλο, βγαίνει ξαφνικά μπροστά στα καράβια και ρωτά: «Ζει ο Βασιληάς Αλέξαντρος;». Οι ναύτες του Μιαούλη και όσα προαναφέρθηκαν της απαντούν: «Ζει και βασιλεύει και τον Κόσμο κυριεύει!».

Ν. Ι. Μέρτζος