Από την ανάγνωσή του, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα.
ΣΥΡΙΖΑ: Εντελώς δημαγωγική & ψεύτικη αντιμνημονιακή στάση. Στην πραγματικότητα δεν ήξερε ούτε να διαπραγματευτεί, δεν είχε εναλλακτική λύση να προτείνει, και δεν είχε την παραμικρή εικόνα πως λειτουργούν, η ελληνική οικονομία, η ευρωπαϊκή οικονομία, η οικονομική διπλωματία της Ευρώπης κ.ο.κ.
Εξάντλησε το διπλωματικό κεφάλαιο της χώρας σε απίστευτους θεατρινισμούς για εσωτερική κατανάλωση του φιλοθεάμονος κοινού των αντιμνημονιακών ψηφοφόρων, θυσίασε για χάρη των θεατρινισμών αυτών όλες τις θυσίες που έκανε ο ελληνικός λαός τα προηγούμενα χρόνια, και βύθισε την οικονομία ακόμα βαθύτερα στην κρίση για προσωπικές/κομματικές σκοπιμότητες.
Τσίπρας: Αξιοθρήνητη περίπτωση, που καθιστά επίσης αξιοθρήνητους όσους τον λιβανίζουν μέχρι σήμερα ως 'μεγάλο ηγέτη'. Κωλοτούμπα ήθελε να κάνει εξ αρχής 'γοητευμένος' από το περιβάλλον της εξουσίας, την προσοχή που του έδωσε ο Γιουνκέρ και η Μέρκελ· του ήταν δύσκολο να το πετύχει, γιατί η κατάσταση που τον έφερε στην κυβέρνηση υποστήριζε τα ακριβώς αντίθετα. Όλες οι μανούβρες του μέχρι και την 18ωρη διαπραγμάτευση, αφορούσαν το πως θα συμβιβάσει αυτά τα δυο. Επίσης, κάτι που αναφέρει το βιβλίο και ακούγεται για πρώτη φορά, είχε υποσχεθεί στη Μέρκελ λύση του Μακεδονικού ήδη από την πρώτη συνάντησή τους, τέλη Μαρτίου του 2015 «ακόμα και με τον Γκρουέφσκι».
Βαρουφάκης: Τιτανοτεράστιος ντενεκές.
Οι 'μάχες' που έδινε με τους 'πιστωτές' (sic!) στα Γιούρογκρουπ ήταν μάχες προσωπικού γοήτρου. Στα μάτια τρίτων, η περίπτωσή του ήταν εντελώς κωμική, αν και κάπως ενοχλητική αν είσαι υποχρεωμένος να την ανέχεσαι κάθε τρεις και λίγο: Ο 'Γιάνης' στα γιούρογκρουπ έλεγε μόνο 'θεωρίες' για την εκ βάθρων αλλαγή της Ευρώπης, φτιαγμένες με τα υλικά των ίδιων κενολογιών που έγραφε στα άρθρα, τα οποία τον έχρισαν αντιμνημονιακό πρίγκηπα. Αντιλαμβάνεται κανείς πως τον αντιμετώπιζαν στα αλλεπάλληλα Γιούρογκρουπ που γινόταν για την Ελλάδα --έναν τύπο με πολύχρωμα πουκάμισα που έδινε πανεπιστημιακές διαλέξεις προτείνοντας εντελώς ανεδαφικά πράγματα, την ίδια στιγμή που καλούνταν να μιλήσει συγκεκριμένα και με απτές προτάσεις για τα δημοσιονομικά προβλήματα της χώρας του. Έπεφτε γέλιο και κοροϊδία της αρκούδας, και το πιο αστείο απ' όλα είναι ότι αυτός νόμιζε ότι τους έβαζε στην θέση τους.
Δραχμή: Η βασική επιδίωξη του Σόιμπλε, που έλεγε «το πόδι που έχει γάγγραινα κόβεται». Το περίφημο σχέδιο Β΄, είχε προετοιμαστεί και ήταν κοστολογημένο, όχι από τα δραχμικά αντιμνημονιακά κόμματα, αλλά από την Ε.Ε. Τι περιλάμβανε;
Περιέγραφε μια οκτάμηνη διαδικασία μετάβασης σ' ένα νέο νόμισμα ('νέα δραχμή'), που συνδυάζονταν με μέτρα ανακούφισης της ανθρωπιστικής κρίσης που θα δημιουργούνταν· προέβλεπε δραστική υποτίμηση του νέου νομίσματος, συνακόλουθη διόγκωση του εξωτερικού χρέους και εξαϋλωση των τραπεζών, αναγκαστική ελάφρυνση χρέους και νέο δανεισμό που θα συνοδευόταν, από τι άλλο;, ένα νέο μνημόνιο, με την Ελλάδα να έχει μεταβληθεί σ' ένα είδος τρανταχτής οικονομικής αποτυχίας τύπου Σουδάν.
Γενικά: Το αντιμνημονιακό ρεύμα είχε δίκιο όταν έθετε το μνημόνιο υπό την αίρεση της κοινωνικής δικαιοσύνης, όταν κατήγγειλε την φαυλότητα του πολιτικού συστήματος, την αναξιοκρατία και την διαφθορά. Είχε ωστόσο (ανύπαρκτη) εναλλακτική πρόταση, πλην από τις δημαγωγίες περί 'αμφισβήτησης χρέους' (με παραδείγματα από το... 1930), 'αλλαγής της Ευρώπης' (με ευχολόγια) ή εισαγωγής νέου νομίσματος (μια πρόταση που παρέκαμπτε την... σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα).
Τι θα περιελάμβανε μια πολιτική εναλλακτική από εκείνην που υλοποίησαν οι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις: Να διεκδικήσει την πατρότητα των πολιτικών προσαρμογής και να τις εφαρμόσει με κριτήριο περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, και ταυτόχρονα την επεξεργασία ενός σχεδίου 'δημιουργικής πολιτικής' για την ανάπτυξη της παραγωγής, της έρευνας και της εκπαίδευσης καθώς και του 'πολιτισμικού κεφαλαίου της χώρας'. Ωστόσο, η προσαρμογή θα ήταν προσαρμογή, και οι μεταρρυθμίσεις, μεταρρυθμίσεις. Ποιούς όμως μέσα στην περασμένη δεκαετία θα συγκινούσε μια πολιτική ουσίας, που εργάζεται σκληρά για την ανασύνταξη της χώρας (και γι' αυτό) δεν περιλαμβάνει όμως τα στοιχεία της δημαγωγίας που έδωσαν στο ΣΥΡΙΖΑ την κυβέρνηση και το 61,3% στο δημοψήφισμα; Τότε ελάχιστους, σήμερα όμως, που το πάθος έγινε μάθος, αρκετούς.
Συμπέρασμα από την ελληνική κρίση; Το πολιτικό σύστημα στάθηκε πολύ κατώτερο των περιστάσεών της, λόγω πρότερης θητείας στην φαυλοκρατία -- η κοινωνία δεν μπόρεσε να διαμορφώσει απέναντί του, μια εναλλακτική λύση απέναντι στο πολιτικό αδιέξοδο.
Ε.Ε.: Της γραφειοκρατίας το κάγκελο -πολλαπλοί μηχανισμοί για την επίτευξη συναίνεσης αναμεταξύ εκπροσώπων πολλών εθνικών κρατών που βρίσκονται σε πολλαπλές ταχύτητες. Συνήθως, εμπλοκή σε σοβαρές κρίσεις.
Αποφασίζει η Γερμανία στο τέλος, προωθώντας μια ατζέντα εντελώς μονομερή κοιτώντας ωστόσο να μην διαταράξει τις σχέσεις της με την Γαλλία. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το 2012, την εποχή των διπλών εκλογών, χτύπησε καμπανάκι στην βρυξελογραφειοκρατία & τους αξιωματούχους της για μια ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας εντός ευρωζώνης. Την περίοδο 2012-2015 θωρακίστηκαν γι' αυτό το ενδεχόμενο. Το 2014 ήταν έτοιμοι και θωρακισμένοι οικονομικά σε πολύ μεγάλο βαθμό, άρα η απειλή της χρεοκοπίας των Τσίπρα-Βαρουφάκη δεν είχε κανένα αντίκτυπο. Το πρόβλημα της Ε.Ε. του '14, με το ελληνικό ζήτημα, ήταν για την Γερμανία κυρίως πολιτικό, πως θα δώσει ένα μάθημα στον 'αριστερό λαϊκισμό' που κινδύνευε να μολύνει τον ευρωπαϊκό νότο [το οποίο και έδωσε].
Γενικά, όλες οι υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για μέτωπο των 'αδικημένων' της Ευρώπης ενάντια στα μνημόνια που τους επέβαλαν, ήταν εξωπραγματικές μπούρδες, μιας και, πρώτα οι υπόλοιπες χώρες που είχαν μνημόνιο αντιδρούσαν στις εκκλήσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για ελάφρυνση των όρων, απαντώντας τους «εμείς κορόιδα είμαστε»; Με μια λέξη: Φαρσοκωμωδία...
Γιώργος Ρακκάς
