Για τον Σοφιανό Χρυσοστομίδη

ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΑΠΟΤΡΑΠΕΙ Η ΑΦΡΩΝ ΚΑΙ ΑΛΟΓΙΣΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ

ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΗ ΤΟΥ 1944; ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΠΟΡΟΥΣΕ..

Η μαρτυρία του εκλιπόντος λειτουργού του Τύπου,

εκλεκτού δημοσιογράφου Σοφιανού Χρυσοστομίδη

Θέλω να αποχαιρετίσω, με την τιμή που του πρέπει, το δάσκαλό στη δημοσιογραφία πολλών εξ ημών, το Σοφιανό Χρυσοστομίδη, που έφυγε χθες από τη ζωή. Ο ευπατρίδης Σοφιανός, ο ενάρετος Σοφιανός, ο ανανεωτικός αριστερός Σοφιανός, ο μειλίχιος Σοφιανός, ο δημοσιογράφος Σοφιανός, όλες αυτές και πολλές αρετές συνέθεταν τον άνδρα που μας άφησε και στου οποίου τα γραπτά θα ανατρέχουμε πάντοτε, γιά να αναζητήσουμε το μέτρο του νηφάλιου, απροκατάληπτου και θαρραλέου λόγου, που ούτε "στρογγυλεύει" την πραγματικότητα, ούτε την μεγιστοποιεί γιά λόγους που δεν υπηρετούν την αλήθεια των πραγμάτων, αλλά σκοπιμότητες!

Είχα τη χαρά και την τιμή να έχω το Σοφιανό διευθυντή μου στην "ΑΥΓΗ", άλλων καλών καιρών, όταν το φύλλο συνέχιζε να αποτελεί σεβαστή εφημερίδα, πηγή αναφοράς και θετικών σχολίων από τον υπόλοιπο Τύπο και ανατρέχω πάντοτε στις υποδείξεις που κατά καιρούς μου (μας) έκανε στην εφημερίδα, με δημιουργικό τρόπο. Αυτή η "ΑΥΓΗ" έχει πλέον εκλείψει και αρκετοί από όσους την υπηρέτησαν-πριν εκφυλιστεί σε κομματικό δελτίο της πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ-έχουν φύγει από τη ζωή, όπως και οι πρώην διευθυντές της Βασίλης Κωνσταντινίδης, αυτήν την εβδομάδα και ο Κώστας Κάρης, το καλοκαίρι. Και πριν φύγουν από τη ζωή, τους "έφυγαν" από την εφημερίδα, που δεν άντεχε τον πλουραλισμό των απόψεων.

Επειδή αυτές τις ημέρες γίνεται ιδιαίτερη συζήτηση γιά το δράμα των Δεκεμβριανών και πολλά αφιερώματα καταχωρούνται στον Τύπο, παραθέτω την παρέμβαση του Σοφιανού Χρυσοστομίδη, κατά την παρουσίαση του βιβλίου του πατέρα μου, Χαρίλαου Θρ. Μηχιώτη "ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ-Από την Απελευθέρωση 1944 στην τραγωδία του Δεκέμβρη και τη Βάρκιζα", που έγινε στις 25 Οκτωβρίου 2006.

Παρατίθεται αμέσως εν συνεχεία η τότε παρέμβαση του Σοφιανού, από όπου και προέρχεται η συνοδευτική φωτογραφία:

"Μπορούσε να είχε αποτραπεί η άφρων και αλόγιστη σύγκρουση του Δεκέμβρη του 1944; Για να χρησιμοποιήσω λέξεις του ίδιου του συγγραφέα της «Δραματικής Πορείας». Απάντηση: Φυσικά και μπορούσε.

Όφειλαν οι Σοβιετικοί να είχαν υποδείξει στο Γιώργη Σιάντο συγκρατημό, να αποφύγει δηλαδή την κατά μέτωπο σύγκρουση με τη βρετανική αυτοκρατορία; Κάποιος μήνυμα θα μπορούσαν, ίσως, να του είχαν στείλει. Από την άλλη καταλαβαίνουμε όλοι τις δυσχέρειες. Να πουν του Σιάντου τι; Ότι Στάλιν και Τσώρτσιλ τα βρήκαν μεταξύ τους και ότι η Ελλάδα, από δω και μπρος, εκχωρείται στους Βρετανούς;

Άρχισα κάπως ελλειπτικά, αλλά, λίγο πριν από τον Οκτώβρη του 1944, πολλά πράγματα είχαν ήδη αποσαφηνισθεί. Οι Στρατιές του Κόκκινου Στρατού ενώ κατέβαιναν ακάθεκτες στα Βαλκάνια σταματούν ακριβώς πάνω στην ελληνοβουλγαρική μεθόριο. Ο Μανόλης Γλέζος υποστηρίζει ότι ορισμένες εμπροσθοφυλακές της Στρατιάς Τολμπούκιν είχαν μπει και στο Ελληνικό έδαφος. Για να αποσυρθούν βέβαια ευθύς αμέσως.

Δεύτερον: Ο Γραμματέας της Σοβιετικής Πρεσβείας στο Κάιρο Σόλοντ, παροτρύνει την ΕΑΜική Αντιπροσωπεία που βρίσκεται στο Λίβανο να πάρει μέρος στην Κυβέρνηση Παπανδρέου.

Τρίτον: Οι Άγγλοι αφού διέλυσαν την πρώτη Ελληνική Ταξιαρχία στη Μέση Ανατολή, της οποίας το υψηλό αντιφασιστικό φρόνημα ήταν πολύ επικίνδυνο, άρα δεν έπρεπε να έρθει στην Ελλάδα, φρόντισαν για τα περαιτέρω. Πώς να θέσουν υπό την ύπατη ηγεσία του Σκόμπυ όλους τους Ελληνικούς Στρατιωτικούς Σχηματισμούς. Από τον ΕΛΑΣ και τον ΕΔΕΣ, μέχρι τον Ιερό Λόχο και την Ορεινή Ταξιαρχία.

Αυτά όλα η ηγεσία του ΚΚΕ, δυστροπούσα προς στιγμήν ή όχι, τα είχε δεχθεί. Το ίδιο και η ΕΑΜική αντιπροσωπεία στη Διάσκεψη του Λιβάνου. Το ίδιο και οι 6 Υπουργοί του ΕΑΜ, ΚΚΕ, ΠΕΕΑ, που μετέχουν στην κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου.

Και όταν τελικά οι Γερμανοί φεύγουν και εγκαθίσταται στην ελεύθερη πια Αθήνα η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, οι πρώτοι που θα χαιρετίσουν την κυβέρνηση αυτή αλλά και την παρουσία του Βρετανικού στρατού είναι το ΚΚΕ και ο «Ριζοσπάστης». «Τα γενναία τέκνα της φιλελεύθερης και συμμάχου Μεγάλης Βρετανίας, ανέφερε η απόφαση του ΠΓ του ΚΚΕ, θα βρουν στην Ελλάδα την πιο θερμή υποδοχή και υποστήριξη από το σύμμαχο, φιλελεύθερο και φιλοπρόοδο ελληνικό λαό».

Θέλω να είμαι όσο το δυνατόν πιο σύντομος. Δεν θέλω να σας κουράσω. Όσοι με διαβάζουν ξέρουν ότι μια ζωή μετράω λέξεις. Θα ήθελα όμως να σταθώ σε δυο περιστατικά συναφή με τις πρώτες μέρες της απελευθέρωσης.

Το πρώτο το αναφέρει ο αξέχαστος Βασίλης Νεφελούδης, παππούς του ομοτράπεζου μας Χρήστου Χωμενίδη. Ο Βασίλης Νεφελούδης, που έχει βιώσει τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή, ερωτά το Σιάντο κατά πόσο η ηγεσία του Κόμματος προβληματίζεται στα σοβαρά απέναντι στο ενδεχόμενο μιας αγγλικής ένοπλης επέμβασης. Και η απάντηση του Σιάντου στο Βασίλη Νεφελούδη: «Οι Άγγλοι μπλοφάρουν Βασίλη μου. Μπλοφάρουν». Και όμως απεδείχθη ότι οι Άγγλοι δεν μπλοφάριζαν.

Το δεύτερο περιστατικό είναι ένα προσωπικό μου βίωμα, κάτι ως κατάθεση ζωής. Στα χρόνια του πολέμου, λόγω βρετανικής τότε ιθαγένειας, με είχαν επιστρατεύσει οι Άγγλοι. Κατά σύμπτωση, τον Οκτώβριο του 1944, η Μονάδα μου βρίσκεται στην Ελλάδα. Και αρχές Νοεμβρίου, ένα βράδυ, αποφασίζω να ανέβω στα γραφεία του ΚΚΕ, που βρίσκονταν τότε γωνία Πανεπιστημίου και Αμερικής.

«Γεια σας σύντροφοι- τους λέγω- αυτή είναι η στρατιωτική μου ταυτότητα, αυτή η πολιτική μου: είμαι μέλος του Ελληνικού Απελευθερωτικού Συνδέσμου στην Αίγυπτο, θα ήθελα να σας πω ότι κατά τη δική μου αίσθηση οι Άγγλοι θα χτυπήσουν». «Είσαι βέβαιος γι’ αυτό;- με ρωτούν- ο πόλεμος, όπως ξέρεις, δεν τελείωσε ακόμη». «Βέβαιος -τους απαντώ- δεν είμαι, όπως δεν είμαι βέβαιος ότι αύριο θα ζω, αλλά από τις κουβέντες τους, από τα χαρτιά τους, χαρτιά που είδα, που βλέπω, κάτι οσμίζομαι, κάτι φοβάμαι», «Καλά σύντροφε -μου απαντούν- σε ευχαριστούμε».

Έφυγα με βαριά καρδιά. Πίστευα ότι ήθελα να προσφέρω μια κάποια υπηρεσία, ότι η προειδοποίησή μου θα έπιανε τόπο, αλλά κατεβαίνοντας καταλάβαινα ότι μάλλον δεν τους είχα πείσει.

Κλείνοντας και για να επανέλθω πάλι στο βιβλίο του αγαπητού Χαρίλαου Μηχιώτη, η απορία μου είναι μία: Πως μια ηγεσία που δέχτηκε το Λίβανο, την Καζέρτα, την υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο Σκόμπι, που διακήρυττε ότι δεν φοβόταν τη συγκρότηση ενιαίου Εθνικού Στρατού, γιατί οι ηλικίες που θα στρατεύονταν, θα ήταν ηλικίες της Αντίστασης, επεδίωξε τελικά, την αναμέτρηση με τους Άγγλους στο στρατιωτικό πεδίο;

Σύμφωνοι, οι Άγγλοι τελικά χτύπησαν και έβαψαν την πλατεία Συντάγματος με πολύ θανατικό και αίμα. Αλλά και στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται περίσκεψη, συγκρατημός, «καθοδηγείν εστί προβλέπειν».

Κατά τα άλλα το βιβλίο του Χαρίλαου Μιχιώτη μας θυμίζει ότι πράγματι ότι «όλβιος όστις της ιστορίας έσχε μάθησιν». Πιο απλά το είπε ο Λαμπαρτίνος: «Η ιστορία διδάσκει τα πάντα». Ακόμη και το μέλλον. Χαρίλαε, μεγάλη η προσφορά σου"

Γιά την ιστορία, σε αυτήν την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου από τις εκδόσεις "ΚΑΣΤΑΛΙΑ", που ίδρυσε ο Χαρίλαος Θρ. Μηχιώτης (1914-2012), είχαν κάμει επίσης παρεμβάσεις ο αείμνηστος Λεωνίδας Κύρκος, οι Προκόπης Παυλόπουλος από τη ΝΔ και Δημήτρης Ρέππας από το ΠΑΣΟΚ και ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης, ενώ χαιρετισμό είχαν απευθύνει οι Μανόλης Γλέζος και Γιώργος Δαρδανός. Συντονιστής ήταν ο Ευάγγελος Αθηναίος.

ΚΑΛΟ ΣΟΥ ΤΑΞΙΔΙ, ΣΟΦΙΑΝΕ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ

Σεραφείμ Χ. Μηχιώτης