Πώς μπορεί η Ελλάδα να έχει ΜΗΔΕΝ κρούσματα την 1η Μαρτίου

Τι είναι η ZeroCovid στρατηγική αντιμετώπισης του κορωνοϊού και γιατί αργά ή γρήγορα όλη η ανθρωπότητα θα καταλήξει εκεί.

ZeroCovid σημαίνει ότι κλείνουμε την οικονομία και τις δραστηριότητές μας όχι για να τις ξανανοίγουμε και να τις ξανακλείνουμε αέναα χωρίς να ξέρουμε εάν υπάρχει αύριο, αλλά για ξεριζώσουμε οριστικά τον ιό από την κοινωνία μας.

ZeroCovid σημαίνει ότι δεν εμβολιαζόμαστε με αγωνία περί του εάν το εμβόλιο θα μας προστατεύει από όλες τις πιθανές μεταλλάξεις του ιού, αλλά ότι χρησιμοποιούμε το εμβόλιο ως καίριο συμπλήρωμα μιας συνολικής στρατηγικής αντιμετώπισης του ιού και δεν βασιζόμαστε αποκλειστικά σε αυτό.

ZeroCovid σημαίνει ότι χρησιμοποιούμε τη βραχυπρόθεσμη ζημιά από το lockdown για μακροπρόθεσμο όφελος και όχι για βραχυπρόθεσμο όφελος, που κάνει κάθε νέα μας προσπάθεια περιορισμού το ιού ακόμη δυσκολότερη.

ZeroCovid δεν είναι απλά το νεοζηλανδικό ή το κινεζικό ή το αυστραλιανό μοντέλο. Είναι η προσαρμογή της κάθε κοινωνίας σε μια αντίληψη που θέλει ολοσχερή εξάλειψη του ιού, με κατανόηση των πολιτισμικών και λοιπών ιδιαιτεροτήτων της κάθε μίας, που πάντως θα έχει ως στόχευση την τελική εκρίζωση του ιού.

ZeroCovid σημαίνει ότι αξιοποιούμε τα βασικά μαθηματικά του ιού, που μάθαμε με τόσο σκληρό τρόπο εδώ και ένα χρόνο: Τα κρούσματα εύκολα ανεβαίνουν, δύσκολα κατεβαίνουν. Δεν τα αφήνουμε λοιπόν καν να ανεβούν. Κερδίζουμε έτσι πολύ περισσότερο χρόνο από ό,τι εάν πρώτα τα ανεβάσουμε και μετά τα κατεβάσουμε.

Στην πράξη, με μια κουβέντα, ZeroCovid σημαίνει μηδενισμό των κρουσμάτων στο εσωτερικό μιας χώρας και στη συνέχεια διατήρηση των συνόρων κλειστών, με ελεγχόμενη καραντίνα 14 ημερών για κάθε νεοεισερχόμενο πρόσωπο, μέχρις ότου υπάρξει συνολικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος του κορωνοϊού σε πλανητικό επίπεδο.

Το πώς θα επιτευχθεί αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Εμείς στην Ελλάδα παραλίγο να το είχαμε επιτύχει πέρυσι τον Μάιο με παράταση ολίγων μόνον εβδομάδων του πρώτου lockdown. Ατυχώς όμως επικράτησε η αντίληψη, ακόμη και σε πολύ σοβαρούς ανθρώπους ότι τάχα η ZeroCovid στρατηγική είναι "αδύνατη". Και παρά το ότι χώρες όπως η Νέα Ζηλανδία, η Κίνα (από όπου ξεκίνησε μάλιστα η πανδημία) και η Αυστραλία έχουν επιτύχει να εφαρμόσουν τη στρατηγική αυτή, οι "δεν-γίνεται" συνεχίζουν απαράλλακτα το ίδιο τροπάρι, έστω και με ανάξια λόγου επιχειρήματα.

Ας τα δούμε ένα-ένα:

"Η Νέα Ζηλανδία είναι πολύ απομονωμένη". 

Μα κάθε χώρα μπορεί να ΓΙΝΕΙ απομονωμένη, εάν κλείσει αποτελεσματικά τα σύνορά της.

"Εμείς δεν μπορούμε να κλείσουμε τα σύνορά μας". 

Μπορούμε και το αποδείξαμε μια χαρά πέρυσι τον Μάρτιο. Η μόνη μας διαφορά από τη Ν. Ζηλανδία είναι ότι έχουμε και χερσαία σύνορα. Τα οποία όμως ελέγχονται ευκολότερα από τα θαλάσσια.

"Η Κίνα είναι κομμουνιστική και αυταρχική χώρα". 

Τι σημαίνει αυτό, ότι έχει μια δημοκρατία έλλειμμα αποτελεσματικότητας; Ίσα ίσα που η δημοκρατία μπορεί να επιτύχει με μεγαλύτερη νομιμοποίηση των περιοριστικών μέτρων. Αφήνοντας κατά μέρος ότι η Ν. Ζηλανδία και η Αυστραλία καθόλου δεν είναι κομμουνιστικές, κι εμείς οι ίδιοι παραλιγο να πετυχαίναμε το ίδιο πέρυσι το Μάιο.

"Η Κίνα κρύβει την αλήθεια". 

Η αλήθεια είναι ότι η Κίνα ΑΠΕΤΥΧΕ να κρύψει την αλήθεια κατά το ξέσπασμα της πανδημίας, εκτέθηκε σοβαρά και έτσι θα ξανααποτύχει και θα ξαναεκτεθεί και στο μέλλον εάν το επιχειρήσει και πάλι.

"Εντάξει, μηδένισες τα κρούσματα, έκλεισες τα σύνορα. Τι θα γίνει όμως εάν εμφανιστεί ένα νέο καινούργιο κρούσμα στην κοινότητα;". 

Πολύ απλά θα κάνεις τοπικό lockdown μέχρι να ξαναμηδενιστεί η μετάδοση στην κοινότητα. Κρατάει πολύ λιγότερο και έχει πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από το "ακορντεόν. Ήδη και στις τρεις χώρες που εφήρμοσαν αποτελεσματική ZeroCovid στρατηγική έχουν αντιμετωπιστεί με αυτόν τον τρόπο μεμονωμένα ξεσπάσματα μετάδοσης στην κοινότητα.

"Εντάξει, εσύ ως χώρα τα κατάφερες. Για πόσον καιρό θα μείνεις απομονωμένος από τον υπόλοιπο κόσμο;". 

Καταρχάς, εάν τα καταφέρεις, αυτό θα είναι το πρόβλημά σου; Θα σου χαρίζουν τον "γάιδαρο" μιας φυσιολογικής ζωής κι εσύ θα "τον κοιτάζει στα δόντια" γιατί θα είσαι "απομονωμένος" από όσους δεν έχουν φυσιολογική ζωή; Δεύτερον, εδώ ακριβώς είναι που θα πρέπει να λειτουργήσει το εμβόλιο ως συμπλήρωμα για οριστική εξάλειψη της νόσου παγκοσμίως. Τρίτον, κανένας δεν εμποδίζει κανέναν να κάνει ό,τι και εμείς.

"Αφού τώρα έρχεται το εμβόλιο. Τι νόημα έχει πια μια ZeroCovid στρατηγική;". 

Είναι το κρισιμότερο λάθος. Τώρα είναι που έχει περισσότερο νόημα η ZeroCovid στρατηγική, διότι με το εμβόλιο τα οφέλη της θα μεγιστοποιηθούν και θα οριστικοποιηθούν. Το εμβόλιο ναι μεν θα μας προστατεύει, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα σταματήσει έτσι απλά την πανδημία. Οι εταιρίες που έχουν αναπτύξει το εμβόλιο (ειδικά τα mRNA) διαβεβαιώνουν μεν ότι μπορούν ανά πάσα στιγμή να προσαρμόσουν τα εμβόλια σε μεταλλάξεις, όμως αυτό θα σημαίνει ανάγκη συνεχών επικαιροποιήσεων των εμβολιασμών, με το χρονικό διάστημα μεταξύ των επικαιροποιήσεων να βρίσκει την κοινωνία εκτεθειμένη στη φονικότητα του ιού.

"Μα εμείς ως χώρα βασιζόμαστε στον τουρισμό. Με ZeroCovid στρατηγική και κλειστά σύνορα δεν γίνεται να έχεις τουρισμό".

Αυτό είναι ίσως το βασικότερο επιχείρημα, αλλά πρόκειται για τεράστιο λάθος, ίσως το μεγαλύτερο.
Καταρχάς, ο (εξωτερικός) τουρισμός έτσι κι αλλιώς καταστράφηκε το 2020 κατά 90% και το ίδιο αναμένεται να συμβεί και το 2021. Δεν αξίζει να διαλυθεί η φυσιολογική οικονομική και κοινωνική ζωή μας χάριν ενός τόσο μικρού οφέλους.

Δεύτερον και κυριότερον, με τη χώρα καθαρή από κορωνοϊό, η τουριστική οικονομία μπορεί να επωφεληθεί από τη μεγιστοποίηση του εσωτερικού τουρισμού, που εξαιτίας της στρατηγικής του "ακορντεόν" χάθηκε και αυτός. Είναι δε μεγάλο λάθος να νομίζει ο κόσμος ότι μόνον από τη "ροή χρήματος απ' έξω" πλουτίζει η κοινωνία. Αν ήταν έτσι, ο παγκόσμιος πλούτος θα έπρεπε να μην αυξάνεται ποτέ, διότι από πουθενά δεν έρχεται χρήμα "απ' έξω" στον πλανήτη. Ο πλούτος αυξάνεται κατά βάθος επειδή αυξάνονται τα υλικά μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας, τα οποία εντέλει τα αυξάνει η τεχνολογία. Τεχνικά ο πλούτος αυξάνεται από την αύξηση της προστιθέμενης αξίας της κάθε είδους παραγωγής (περιλαμβανομένης και της παροχής υπηρεσιών), με προσαρμογές, μόνον, από την είσοδο και την έξοδο χρήματος. Ο εσωτερικός τουρισμός θα πρόσφερε λοιπόν τεράστια ανάσα στην τουριστική οικονομία.

Τρίτον και σε συνέχεια του ανωτέρω περί της πλάνης για τον πλούτο που τάχα έρχεται "μόνον απ' έξω", τα έσοδα του 2020 από τον εξωτερικό τουρισμό δεν ήταν ούτε όσο οι δαπάνες ενός μηνός lockdown. Είναι εντελώς αντιοικονομικό να θέλουμε να συντηρήσουμε τον εξωτερικό τουρισμό διαλύοντας συνολικά την οικονομία μας.

Τέταρτον: Πόσες φορές έχουμε ακούσει ότι "δεν παράγουμε τίποτε ως χώρα" και τα λοιπά; Πόσες φορές έχουμε ακούσει για "ανάγκη αναπροσανατολισμού του παραγωγικού μας μοντέλου" και τα λοιπά; Αν υπήρχε και υπάρχει μια χρυσή ευκαιρία για να αλλάξουμε παραγωγικό μοντέλο και να αρχίσουμε να "παράγουμε" (όσο και εάν είναι λάθος το "δεν παράγουμε τίποτε"), αυτή είναι τώρα με τον κορωνοϊό. Ήδη "παράγουμε" περισσότερα ακριβώς εξαιτίας του κορωνοϊού. Πόσο μάλλον εάν το εργασιακό δυναμικό της χώρας ωθούνταν συγκροτημένα προς μια τέτοια κατεύθυνση.

Πέμπτον: Με τη χώρα καθαρή, ποιος θα μας εμπόδιζε να συνάπταμε μια συμφωνία π.χ. με την Κίνα για να φέρουμε εδώ μιλούνια Κινέζων (και Αυστραλιανών και Νεοζηλανδών) τουριστών, που δεν θα είχαν πού να ταξιδέψουν στις άδειές τους; Όχι μόνον θα αποκαθιστούσαμε σημαντικό μέρος των χαμένων τουριστικών εσόδων, αλλά και θα είχαμε και σημαντικό άνοιγμα σε μια νέα, εξαιρετική πηγή τουριστικών εσόδων.

Δεν υπάρχει λοιπόν κανένα οικονομικό επιχείρημα κατά της ZeroCovid στρατηγικής.

Στην πραγματικότητα, η ZeroCovid στρατηγική είναι η μακροπρόθεσμη στόχευση εναντίον της κοντόφθαλμης.

Είναι ο θρίαμβος του ενδιαφέροντος για τη ζωή και την υγεία κατά της πρόταξης των οικονομίας. Η οποία τελικά καταλήγει πολύ ωφελιμότερη για την οικονομία.

Δεν κατανοήσαμε στο βάθος του αυτό που είχε πει ο Χαράρι στο πρώτο lockdown, ότι θα επέλεγε την Ελλάδα για να ηγηθεί του δυτικού κόσμου κατά της πανδημίας. Ατυχώς, εγκαταλείψαμε τα επιτεύγματά μας, βάζοντας ανοήτως τον πήχυ εκεί που τον έβαλε ο υπόλοιπος δυτικός κόσμος - με την εξαίρεση έστω της Νέας Ζηλανδίας και εν συνεχεία της Αυστραλίας.

Η ZeroCovid στρατηγική θα δώσει, έστω και τώρα, όραμα στην κουρασμένη μας κοινωνία.
Θα δώσει νόημα στις θυσίες, οικονομικές, κοινωνικές και προσωπικές που ήδη κάναμε.

Θα μας δώσει κάτι για το οποίο αξίζει να προσπαθήσουμε.

Θα ενώσει και πάλι τον κόσμο, όπως τόσο ωραία τον είχε ενώσει το "Μένουμε σπίτι" τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2020.

Θα επαναφέρει την κοινή λογική ως κριτήριο λήψης αποφάσεων.

Θα δώσει στον δημόσιο λόγο την αξιοπιστία που του λείπει σήμερα.

Θα εξαφανίσει την άλλη στιγμή συνωμοσιολογία και παραπληροφόρηση.

Θα μας ξαναδώσει τις ζωές μας πίσω.

Αυτή και μόνον αυτή. Είναι λάθος να νομίζουμε ότι θα μας την δώσει πίσω ΜΟΝΟΝ το εμβόλιο. Είναι λάθος να επενδύσουμε μόνον στον εμβολιασμό.

Το γιατί, δυστυχώς θα αποδειχθεί μέσα στους επόμενους μήνες, όταν ο κόσμος θα εμβολιάζεται μεν, αλλά οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες του κορωνοϊού θα είναι πάντοτε παρούσες.

Γιώργος Μάτσος, Νομικός, Επισκέπτης Καθηγητής στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος

(ο τίτλος είναι επιλογή του makpress)