Ελληνικό Εκστρατευτικό Σώμα στην Κριμαία

Εξ αφορμής τού πολέμου στήν Ουκρανία, υπενθυμίζω ότι πρό 103 ετών ακριβώς, στήν Χώρα αυτή καί στήν Κριμαία εστάλη Ελληνικό Εκστρατευτικό Σώμα, αποτελεσθέν από τίς II καί ΧΙΙΙ Μεραρχίες τού Α’ Σώματος Στρατού, συνολικής δυνάμεως 23.000 περίπου ανδρών, υπό τόν... Υποστράτηγο Κων. Νίδερ.

 Η αποστολή αυτή απέβλεπε στήν ενίσχυση τού ήδη εκεί ευρισκομένου καί κατά τών Μπολσεβίκων αναποτελεσματικώς μαχομένου Γαλλικού Εκστρατευτικού Σώματος καί ήταν προσφορά τού Ελ. Βενιζέλου πρός τόν Γ. Κλεμανσώ, η εύνοια τού οποίου ήταν αναγκαία γιά τήν εκ μέρους τού Ανωτάτου Συμμαχικού Συμβουλίου έγκριση τής μοιραίας, ως υπό τινων προεβλέφθη καί όπως δυστυχώς απεδείχθη, εμπλοκής τής Ελλάδος στήν Μικρασιατική περιπέτεια.

Η υπερπόντιος αυτή εκστρατεία, διαρκέσασα επί τρίμηνο περίπου (6 Ιαν. - 15 Απρ. 1919)*, όχι μόνον δέν ευωδόθηκε, αλλά καί απέβη εις βάρος τής Ελλάδος. Διότι, εκτός τών απωλειών τίς οποίες υπέστη (υπερχίλιοι νεκροί, τραυματίες, ασθενείς καί εξαφανισθέντες), μηνύοντες οι Μπολσεβίκοι γιά τήν εχθρική πρός αυτούς ενέργεια τής Ελλάδος, εκόρεσαν τήν οργή τους καταδιώξαντες απηνώς καί ανοικτιρμόνως τόν Ελληνισμό τής Ρωσίας, ενώ αργότερα παντοιοτρόπως συνέδραμαν τόν Κεμάλ. 

Οι μονάδες όμως πού μετέσχον τής εκστρατείας αυτής, άν καί επολέμησαν εν μέσω αξένου περιβάλλοντος καί πληθυσμού υπέρ τού αντιπάλου φανατισμένου, κατά εχθρού βαρβάρους μεθόδους μετερχομένου, υπό ανεπαρκή Γαλλική Διοίκηση** καί υπό δυσμενέστατες καιρικές συνθήκες (δριμύτατο ψύχος 25 βαθμών υπό τό μηδέν) επέδειξαν αξιοθαύμαστη μαχητικότητα καί διεκρίθησαν γιά τήν μεγάλη στρατιωτική αξία τών ηγητόρων τους, αλλά καί πολλών εκ τών κατωτέρων στελεχών τους.
Αξιομνημόνευτη υπήρξε η δράση του 34ου Συντάγματος Πεζικού τής ΙΙ Μεραρχίας, τής πρώτης μάχιμης μονάδος πού μετεφέρθη τότε στήν Ν. Ρωσία.

Αξιοσημείωτο είν’ επίσης ότι αρκετοί εκ τών αξιωματικών τού Εκστρατευτικού εκείνου Σώματος πρωταγωνίσθησαν μετά ταύτα στά στρατιωτικά καί πολιτικά πράγματα τής Χώρας: Ο επιτελάρχης τού Α’ Σώματος Συν/ρχης Αλέξ. Οθωναίος ωρίσθη Πρόεδρος τού Εκτάκτου Στρατοδικείου πού εδίκασε καί κατεδίκασε εις θάνατον τούς Έξ. Δύο εκ τών μελών τού Επιτελείου του ήσαν οι Ταγ/ρχες Γ. Τσολάκογλου, ο πρώτος κατοχικός πρωθυπουργός καί ο Στ. Σαράφης, ο αρχηγός τού ΕΛΑΣ. Δ/τής τού 2ου Συντάγματος Πεζικού τής ΧΙΙΙ Μεραρχίας ήταν ο Αντ/ρχης Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, ένας εκ τών τριών Επιτρόπων τού ως άνω Στρατοδικείου, ο οποίος διατελέσας βουλευτής καί γερουσιαστής, εστράφη στήν Αριστερά, προσχωρήσας στό ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Δ/τής τού 3ου Συντάγματος Πεζικού τής ιδίας Μεταρχίας ήταν ο Αντ/ρχης Γ. Κονδύλης, δύο φορεύς πρωθυπουργός, αντιβασιλεύς καί πολλάκις υπουργός καί βουλευτής. Δ/τής τού 5/42 Τάγματος Ευζώνων ήταν ο Αντ/ρχης Ν. Πλαστήρας, αρχηγός τής Επαναστάσεως τού 1922, τρείς φορές πρωθυπουργός. Αξίζει τέλος νά σημειωθεί ότι στό 1ο Σύνταγμα Πεζικού τής ΙΙ Μεραρχίας υπηρετούσε ως Λοχαγός ο Β. Βραχνός, πού τό 1940 ήταν Υποστράτηγος Δ/τής τής ίδιας αυτής Μεραρχίας, η οποία διέλυσε τήν Ιταλική Μεραρχία Τζούλια στήν Πίνδο.
Έρρωσθε.

Γ. Χ. Καραμέρος.
———————
* Οι ημερομηνίες μέ τό τότε ισχύον Ιουλιανό ημερολόγιο.
** Οι Ελληνικές Μονάδες ετέθησαν υπό τίς διαταγές Γάλλων αξιωματικών κατωτέρων, κατά κανόνα, τών Ελλήνων Διοικητών.