του Γιώργου Ρακκά
επικεφαλής της δημοτικής παράταξης "ΜΕΝΟΥΜΕ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ"
📌 Σαν εισαγωγή:
Ανησυχία έχει προκαλέσει τους προοδευτικούς κύκλους της πόλης, η αναβαθμισμένη παρουσία εκπροσώπων της Εκκλησίας στην ορκωμοσία Δημάρχου/δημοτικών συμβούλων του Δήμου Θεσσαλονίκης. Ευκαιρία για την αναζοπύρωση της ρητορικής περί διπόλου προόδου και συντήρησης.
Το ζήτημα είναι παρωχημένο, και πλέον βαρετό. Είναι πια προφανές ότι ο πολιτικός όρκος δεν ταυτίζεται με την «πρόοδο», κι ότι ο θρησκευτικός δεν ταυτίζεται με την «συντήρηση». Είναι πια εξίσου προφανές ότι ο ίδιος ο 'προοδευτισμός' δεν είναι αυταξία, ότι η συντήρηση ορισμένων πραγμάτων, δεν συνεπάγεται αυτόματα την οπισθοδρόμηση.
📌 Ορκωμοσία
Ένα συμβόλαιο των εκπροσώπων με τους εκπροσωπούμενους, μια υπόσχεση ότι θα τηρήσουν τα συμφωνηθέντα. Η ισχύς του συμβολαίου επικυρώνεται από την επίκληση του ιερού ως υπέρτατης, κοινής αξίας της δημοκρατικής κοινότητας. Ιδού η σημασία να ορκίζεται κανείς στην συλλογική πίστη.
📌 Πολιτικός όρκος
Διαφοροποίηση στα άνωθι του «κινήματος των Φώτων». Υπομνηματίζει την ανάγκη να υποκατασταθούν τα παλαιά ιερά, με τα νέα, το ατομικό/συλλογικό αυτεξούσιο και τον ορθό λόγο. Ορκίζομαι στην «τιμή και τη συνείδησή μου» ή/και «στ' όνομα των λαϊκών συμφερόντων».
📌 Η επιλογή μεταξύ των δυο
Είναι ζήτημα ατομικής τοποθέτησης (η/και συλλογικής στάσης για εκείνους που ακολουθούν πιο κοινωνιοκεντρικές τοποθετήσεις). Ένα πρόβλημα (εσωτερικής αντινομίας) που συνοδεύει τον πολιτικό όρκο, αφορά στην απήχηση των κοινών αξιών στις οποίες γίνεται επίκληση. Το ιερό απευθύνεται στο σύνολο του έθνους, η προσπάθεια να υποκατασταθεί απ' τον «ορθό λόγο», απευθύνεται μόνον στο «έθνος των φωτισμένων». Γι' αυτό, για παράδειγμα, στις στιγμές των μαζικών λαϊκών κινημάτων, και της καθολικής κοινωνικής κινητοποίησης ακόμα κι αυτή η «αριστερά των Φώτων» και της εν τέλει κατέληγε σε «ιστορικό συμβιβασμό» και οικειοποιούνταν τους θρησκευτικούς συμβολισμούς. Πρόκειται όμως για (εσωτερική) αντινομία και αντίφαση της στάσης που αξιώνει ριζική αποϊεροποίηση των κοινωνιών και απόλυτο εξορθολογισμό (αιτήματα κατά τη γνώμη μου χιμαιρικά).
📌 Ταλιμπανισμός/αντεστραμμένος ταλιμπανισμός
Το να ανάγεται η επιλογή του καθένα να επιλέγει όρκο κοσμικό ή θρησκευτικό σε «έγκλημα γνώμης» (στάσεως ή συμπεριφοράς). Το να ζητείται η (διαδικτυακή) κεφαλή του επί πίνακι. Ακόμα πιο εξελιγμένη κατάσταση: Το να αναβιώνουν πρακτικές που ανήκουν στον φονταμενταλισμό, υπό το πρόσχημα του 'φωταδισμού'.
📌 Ο ριζοσπαστισμός ως θεατρινίστικη πόζα
Το να επιλέγεται η στιγμή της ορκωμοσίας, που είναι 'συνομολογία ενώπιον του λαού' για επίδειξη ρηχών (ενδυματολογικών, συμπεριφορικών) και αυτοαναφορικών αντικομφορμισμών. Ωστόσο· την πενταετία 2015-2019, με την διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, μάθαμε έμπρακτα ότι για να αλλάξεις τον κόσμο, δεν αρκεί να επισκέπτεσαι τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας δίχως κάλτσες*.
📌 Η Εκκλησία είναι 'θεοκρατική συμμορία';
Κάθε πίστη συνεπάγεται πνευματική εξουσία· κάθε πνευματική εξουσία έχει την δική της ιεραρχία. Τα ράσα μπορεί να κάνουν τον παπά, ωστόσο, οι παπάδες είναι εκείνοι που τιμούν ή όχι τα ράσα τους. Η τάση να γενικεύουμε τις χειρότερες των περιπτώσεων ισοδυναμεί με τύφλωση του τύπου: τάδε πρωθυπουργός=κλέφτης, πρωθυπουργοί=κλέφτες, δημοκρατία=κλεπτοκρατία.
📌 «Κανείς δεν ορκίζεται στην Ευρώπη έτσι»
Στην Ευρώπη ορκίζονται επίσης με αναφορές στην εκάστοτε πολιτειακή/πολιτισμική παράδοση της κάθε χώρας, έτσι άλλοι ορκίζονται στο θεό, άλλοι στον... βασιλία/ή την βασίλισσα, και άλλοι στην ιερότητα της ίδιας της ιδέας του έθνους --όλοι με τρόπο που θα εξόργιζαν τον ρηχό νεοελληνικό αντικληρικανισμό.
📌 Ελληνική διανόηση και θρησκευτικότητα
Αν η εκκοσμίκευση ταυτίζεται με την αστική κουλτούρα, και τον εκλογικευτικό της μοντερνισμό, η ελληνική της εκδοχή (από τον Σεφέρη, τον Πικιώνη ή τον Άρη Κωνσταντινίδη, στον Θεοδωράκη καιτον Χατζιδάκη) θα επιφυλάξει μια πολύ ομαλότερη μετάβαση, σε μια εκκοσμίκευση που δεν αναιρεί, αλλά ενσωματώνει το ιερό μέσα στον ουμανισμό της: Ακόμα κι αυτή η Αριστερά μέχρι το 1980, δεν θα μιλήσει στην Ελλάδα την γλώσσα των «εγκυκλοπαιδιστών», αλλά του «Επιταφίου» και του «Άξιον Εστί». ΄
Η δε αναδίπλωση της ελληνικής διανόησης στον... αντικληρικανισμό, συμβαίνει μεν την ίδια στιγμή που το πολιτιστικό κίνημα του «δίχως ρίζες εαυτού» καταλαμβάνει τα στρατηγικά υψώματα της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας μέσα στην παγκοσμιοποίηση αλλά κυρίως σε μια εποχή που το ίδιο της το πνεύμα στερεύει από κάθε δημιουργική ικμάδα, δεν έχει τίποτα επί της ουσίας να καταθέσει στην οικουμένη που κατά τα άλλα αποθεώνει, και πεθαίνει πολιτιστικά.
📌 Ένδειξη βοναπαρτισμού;
Η υπερέμφαση του διοργανωτή στην μεγαλοπρέπεια της χθεσινής ορκωμοσίας, δεικνύει μεταξύ πολλών άλλων και μια αυθόρμητη τάση στο κακό επικοινωνιακό λούστρο ενός βοναπαρτισμού που συνηθίζεται να εγκαθίσταται στο δημαρχιακό μέγαρο τις τελευταίες δεκαετίες.
📌 Η παραγωγική Θεσσαλονίκη (πάλι) απούσα
Πολλά θετικά τα σημεία στον λόγο του νέου δημάρχου: Σύνθεση ελληνικότητας και οικουμενισμού, άρση του διχασμού, πολιτιστική κληρονομιά, αλλά και έμφαση στην κοινωνία της γνώσης και της καινοτομίας. Ουσιαστική έλλειψη: Η αναφορά στην νέα παραγωγική Θεσσαλονίκη, τις πρωτοποριακές εκείνες επιχειρήσεις εντάσεως γνώσης/τεχνικών δεξιοτήτων/μαστορικής που ξεπήδησαν στην πόλη μας και διεκδικούν σημαντικό ίχνος ακόμα και στις διεθνείς αγορές, ως πρωτοπλάσματα ενός μοντέλου που θα μας βγάλει από το τέλμα του παρασιτισμού.
📌 (και) Οικολογία (και) συμμετοχή
Άλλη σημαντική έλλειψη: Το περιβάλλον, σε μια πόλη που το πράσινο σπανίζει και το περιαστικό της (τεχνητό) δάσος πεθαίνει. Κι όμως, συλλογικοί στόχοι όπως η αναβάθμιση του Σέιχ Σου, κι η δημιουργία ‘πράσινων λεωφόρων’ μέσα στην πόλη, αποτελούν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να λυθεί και το αίνιγμα της μαζικής κοινωνικής συμμετοχής σ’ έναν Δήμο, στις εποχές της μεγάλης πολιτικής αποστράτευσης.
=============
*Χωρίς κάλτσες είχε επισκεφθεί ο τότε (εποχές κινητοποιήσεων για το άρθρο 16) πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέκος Αλαβάνος, τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια. Με την κίνησή του αυτή, ήθελε να εκφράσει την 'αντικομφορμιστική στροφή' του κόμματός του.
(Σχόλιο makpress: Η επίσκεψη Αλαβάνου χωρίς κάλτσες, στην οποία αναφέρεται ο κ.Ρακκάς, ήταν στον Κ.Στεφανόπουλο και όχι στον Κ.Παπούλια, αλλά μικρή σημασία έχει)
