Η ανεύρεση πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι μια σημαντική εξέλιξη ....Ωστόσο...πρόκειται για ένα αγαθό, το οποίο πρέπει να διαχειρισθούμε με προσοχή. Και τούτο διότι η ογκώδης διεθνής βιβλιογραφία μας προειδοποιεί πως οι φυσικοί πόροι συνοδεύονται και από μία «κατάρα» ή, όπως αναφέρεται, “resources curse”.
Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη των συντελεστών ισχύος.
Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στο «Φιλελεύθερο» ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Ηλίας Κουσκουβέλης, σημειώνοντας ότι δεν θα πρέπει η διάσταση των διαπραγματεύσεων να είναι κυρίαρχη και να απορροφά όλη την ενέργειά μας.
Με την αναφορά σε ανάπτυξη όλων των συντελεστών ισχύος, εννοεί, όπως περιγράφει στη συνέντευξη, τον διαρκή εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων με σύγχρονα και ευέλικτα συστήματα, την υιοθέτηση έξυπνων αμυντικών πολιτικών που έχουν υιοθετήσει διάφορα μικρά κράτη, τη μεγαλύτερη ενεργοποίηση όλων των θεσμών της Δημοκρατίας (π.χ., διπλωματία της Βουλής, της Δικαστικής εξουσίας, των Πανεπιστημίων). Περαιτέρω, μεταξύ άλλων, παραπέμπει σε συστράτευση όλων των οικονομικών παραγόντων αλλά και αξιοποίηση του ελληνισμού της διασποράς.
Ο Ηλίας Κουσκουβέλης επισήμανε πως η ανεύρεση υδρογονανθράκων αποτελεί ένα αγαθό, ένα πλεονέκτημα, το οποίο πρέπει να διαχειρισθούμε με προσοχή. Και τούτο διότι, όπως υποδεικνύει, η ογκώδης διεθνής βιβλιογραφία μας προειδοποιεί πως οι φυσικοί πόροι συνοδεύονται και από μία «κατάρα».
- Το κεφάλαιο υδρογονάνθρακες θα αποτελέσει για Ελλάδα και Κύπρο το μεγάλο δώρο ή μια κατάρα που θα κυνηγά τον ελληνισμό; Το αναφέρουμε αυτό λόγω και των περιπλοκών που προκαλούνται, κυρίως από πλευράς Τουρκίας.
– Η ανεύρεση υδρογονανθράκων είναι μία σημαντική εξέλιξη τόσο για την Κύπρο, όσο και για την Ελλάδα. Ωστόσο, από τη στιγμή που κατέγραψα έναν άκρατο ενθουσιασμό σε Κύπρο και Ελλάδα, είχα προειδοποιήσει πως πρόκειται για ένα αγαθό, ένα πλεονέκτημα, το οποίο πρέπει να διαχειρισθούμε με προσοχή. Και τούτο διότι η ογκώδης διεθνής βιβλιογραφία μας προειδοποιεί πως οι φυσικοί πόροι συνοδεύονται και από μία «κατάρα» ή, όπως αναφέρεται, “resources curse”. Αυτή περιλαμβάνει δυνητικά τρεις αρνητικές συνέπειες: επιθετικές ορέξεις των γειτόνων, διαφθορά και στρέβλωση της οικονομίας, υπό την έννοια ότι η έμφαση σε έναν παραγωγικό τομέα λειτουργεί αρνητικά για τους υπολοίπους.
Τούτο δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε καθέναν από αυτούς τους κινδύνους ξεχωριστά και όλους μαζί. Αρκεί να έχουμε συνείδηση των κινδύνων και θέληση να τους αντιμετωπίσουμε μέσα από μία σώφρονα διαχείρισή τους, η οποία θα είναι τμήμα μίας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη θωράκιση και την ανάπτυξη του τόπου μας.
- Την ώρα που η Άγκυρα έχει προβλήματα με τους γείτονες της, εκνευρίζει συμμάχους της, έναντι στον ελληνισμό υιοθετεί πολιτική επιβολής. Αυτό έχει σχέση και με τη δική μας στάση προφανώς. Έτσι δεν είναι;
– Ασφαλώς έχει σχέση με τη δική μας στάση – πάντα είχε και θα έχει. Αλλά σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, η πολιτική τάξη στην Ελλάδα και στην Κύπρο θα έπρεπε να είχε συνειδητοποιήσει ότι από το 1974 και μετά, ο τρόπος λειτουργίας της Τουρκίας, το modus operandi, είναι η πολιτική της επιβολής, η οποία άλλοτε εκφράζεται από το στρατιωτικό κατεστημένο, άλλοτε από τους νέο-οθωμανούς. Όταν έχεις καταγράψει τον τρόπο λειτουργίας του δύστροπου, αλαζόνα και επεκτατικού γείτονά σου, τότε πρέπει να έχεις προετοιμασθεί κατάλληλα για να τον αντιμετωπίσεις.
- Στην πολιτική το «δίκαιο» είναι για τους «ισχυρούς». Η Τουρκία έχει εισβάλει στην κυπριακή ΑΟΖ και κανείς δεν αντιδρά, μόνο παραινέσεις ακούγονται. Αυτό δεν εδραιώνει τις επιδρομικές επιδιώξεις της Άγκυρας;
– Ναι, το δίκαιο έχει αξία όπου όση υπάρχει δύναμη. Η Τουρκία είναι αυτή τη στιγμή σε καλύτερη θέση από την Κύπρο και την Ελλάδα, διαθέτει ένα γεωγραφικό πλεονέκτημα έναντι της Κύπρου και, κυρίως, εκμεταλλεύεται την ανάγκη των δυτικών δυνάμεων για υποστήριξη των επιχειρήσεων κατά του Ισλαμικού κράτους. Είναι αλήθεια ότι οι δυτικοί γνωρίζουν τις λεπτομέρειες του πραγματικού ρόλου της Τουρκίας στην κρίση της Συρίας. Θα σημειώσω μόνο πως κάθε δράση ή αντίδραση, εν προκειμένω των Δυτικών, έχει τη δική της στιγμή.
Επί του παρόντος, και παρά τις επανειλημμένες δηλώσεις στο παρελθόν από διεθνείς παράγοντες υπέρ των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στους υδρογονάνθρακες της ΑΟΖ, οι αντιδράσεις σε αυτήν τη νέα εισβολή, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλαδικής, είναι περιορισμένες. Φυσικά, αυτού του είδους η αντιμετώπιση όχι μόνο τις εδραιώνει, αλλά και τις ενθαρρύνει, καθώς η Τουρκία θεωρεί πως μπορεί να κάνει ό,τι θέλει χωρίς κανείς να ενδιαφέρεται να τη σταματήσει.
- Ποια κατά τη γνώμη σας θα πρέπει να είναι η απάντηση Ελλάδος και Κύπρου στις τουρκικές μεθοδεύσεις;
– Η Κύπρος και η Ελλάδα χρειάζεται να αναπτύξουν μία συνολική στρατηγική για την Κύπρο και την αντιμετώπιση της Τουρκίας. Στα πλαίσιά της θα πρέπει να υπάρχει και μία διάσταση στο Κυπριακό, στις διαπραγματεύσεις δηλαδή, ωστόσο αυτή δεν πρέπει να είναι κυρίαρχη και να απορροφά όλη την ενέργειά μας, καθώς η στιγμή δεν είναι κατάλληλη για διαπραγματεύσεις.
Αντίθετα, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην προοδευτική, επίμονη και έξυπνη ανάπτυξη όλων των συντελεστών ισχύος. Εννοώ τον διαρκή εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων με σύγχρονα και ευέλικτα συστήματα, την υιοθέτηση έξυπνων αμυντικών πολιτικών που έχουν υιοθετήσει διάφορα μικρά κράτη, τη μεγαλύτερη ενεργοποίηση όλων των θεσμών της Δημοκρατίας (π.χ., διπλωματία της Βουλής, της Δικαστικής εξουσίας, των Πανεπιστημίων), τη συστράτευση όλων των οικονομικών παραγόντων, την καλλιέργεια ενός δημοκρατικού πατριωτισμού, την αντιμετώπιση του συβαριτισμού των πολιτών, την ενεργοποίηση των επιστημόνων και των καλλιτεχνών, την επαναδραστηριοποίηση του απόδημου Ελληνισμού, τη συνεργασία με άλλες ομάδες πίεσης (lobbies), την προσέγγιση των διεθνών μέσων επικοινωνίας.
Ρόλο στην εξωτερική πολιτική οι σχέσεις με Μεγάλες Δυνάμεις
- Και οι συμμαχίες με χώρες της περιοχής, όπως με το Ισραήλ και την Αίγυπτο;
– Στα πλαίσια μίας συνολικής στρατηγικής οι σχέσεις με άλλες δυνάμεις, όπως με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, είναι ιδιαιτέρως χρήσιμες και πρέπει να καλλιεργούνται διαρκώς και συστηματικά. Κυρίαρχο ρόλο, όμως, στην εξωτερική ενδυνάμωση παίζουν οι σχέσεις με τις Μεγάλες Δυνάμεις. Η συνταγή είναι απλή: ενίσχυση των υφισταμένων καλών σχέσεων και μείωση της αντιπαλότητας των άλλων. Οι επισκέψεις κορυφής και η συμμετοχή στην πολιτική διαδικασία φιλικών προς την πλευρά μας δυνάμεων είναι το καλύτερο και προσφορότερο εργαλείο.
Τέλος, φυσικά, δεν πρέπει να αγνοείται η σημασία και το πολιτικό παιχνίδι των διεθνών θεσμών, το οποίο γνωρίζουν πολύ καλά οι Ελλαδίτες και Κύπριοι διπλωμάτες.
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Πλούσιο συγγραφικό έργο του Θεσσαλονικιού καθηγητή
Ο ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΙΟΣ Ηλίας Κουσκουβέλης έχει πλούσιο συγγραφικό έργο αλλά και μεγάλη δράση στις παρεμβάσεις για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και διεθνών θεμάτων. Σήμερα είναι Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών, Ανθρωπιστικών Επιστημών & Τεχνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Διευθυντής του Εργαστηρίου Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης του ίδιου Τμήματος και κάτοχος της Έδρας Στρατηγικών Σπουδων ΓΕΕΘΑ “Θουκυδίδης”.
Διετέλεσε Πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας από το 2006 έως το 2010 και Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων από το 2004 εως το 2006. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, ήταν μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Διπλωματικής Ακαδημίας του Υπουργείου Εξωτερικών και εξωκοινοβουλευτικό μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Αμυντικών Αναλύσεων, κριτής στο επιστημονικό περιοδικό Comparative Politics.
Ως ερευνητής εργάστηκε για το Πανεπιστήμιο Washington, Seattle, ΗΠΑ, για το Κέντρο Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και Αέρα στο Πανεπιστήμιο της Nantes, Γαλλία, για το Νομικό Τμήμα Διαστημικών Υποθέσεων και το Τμήμα Πολιτικών Υποθέσεων Συμβουλίου Ασφαλείας στον ΟΗΕ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου