Η ντουλάπα της Νάρνια

Γράφει ο Θόδωρος Κουτρούκης
Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Θράκης

Η ταινία «Το Χρονικό της Νάρνια» ξεκινά στο Λονδίνο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Ναζί βομβαρδίζουν την πόλη και οι κάτοικοι στέλνουν τα παιδιά τους...
σε σπίτια της βρετανικής επαρχίας. Τέσσερα από αυτιά τα παιδιά ανακαλύπτουν μια ντουλάπα-Πύλη που οδηγεί στην Νάρνια, μια φανταστική χώρα στην οποία ζουν νάνοι, γίγαντες, κένταυροι και άλλα μυθικά πλάσματα. Τα παιδιά τρυπώνουν στη ντουλάπα, ξεφεύγουν για λίγο από τη φρίκη του πραγματικού πολέμου και ξεκινούν τις δικές τους μάχες σε έναν μυθικό κόσμο.
Το σκηνικό αυτό θυμίζει εν πολλοίς τη σημερινή στάση της ελληνικής κοινωνίας. Η εκτόνωση της αγωνιστικής διάθεσης των πολιτών με διαμάχες που άπτονται του απώτερου παρελθόντος ή έχουν κυρίως συμβολικό χαρακτήρα και δεν επηρεάζουν διόλου την καθημερινότητα είναι στη ημερήσια διάταξη. Συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες για θέματα διχογνωμίας επί των σχολικών βιβλίων ή την διαφύλαξη των συμφερόντων μιας Ποδοσφαιρικής Ανώνυμης Εταιρίας διοργανώνονται με μεγάλη συμμετοχή. Κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι ο «αντίπαλος» είναι συνήθως απρόσωπος, ενώ η συμμετοχή σε αυτές τις –κατά τα λοιπά ευπρόσδεκτες- διαδηλώσεις, δεν επιφυλάσσει κανένα κίνδυνο για την οικογενειακή γαλήνη ή την καριέρα των συμμετεχόντων.
Η άλλη όψη του νομίσματος είναι διαφορετική. Παρά τα αλλεπάλληλα σκληρά μέτρα οικονομικής και εισοδηματικής πολιτικής, τα πληττόμενα κοινωνικά στρώματα έχουν οδηγηθεί σε ένα είδος προ-εγχειρητικής μέθης, που σηματοδότησε μια οπισθοχώρηση κάθε μαχητικότητας και προδιάθεσης για κοινωνικούς αγώνες. Απεργίες με μικρή συμμετοχή, λαϊκές διαμαρτυρίες χαμηλών τόνων για τις αυθαιρεσίες της διοίκησης ή αυτοδιοίκησης, κλείσιμο καταστημάτων με ελάχιστη επίδραση στην αγοραστική κίνηση, ασθενικές κινητοποιήσεις των παραγωγών είναι μερικές σύγχρονες πλευρές της αποστασιοποίησης από τη συλλογική δράση. Κοινό στοιχείο εδώ είναι ότι ο αντίπαλος έχει ονοματεπώνυμο, ενώ τυχόν συμμετοχή σε μορφές αγωνιστικής δράσης θα μπορούσε να επιφέρει κόστος στους δρώντες (π.χ. απώλεια μεροκάματου, σύγκρουση με εργοδότη, απώλεια ημερήσιου τζίρου, δυσχέρειες κι εμπόδια στις συναλλαγές με τη διοίκηση ή την αυτοδιοίκηση).
Σε χαλεπούς καιρούς, σε στιγμές απόγνωσης και απελπισίας, οι άνθρωποι δυσκολεύονται ή φοβούνται να αναπτύξουν πολιτική και κοινωνική δράση προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους πραγματικούς υπεύθυνους της κακοδαιμονίας τους. Εθισμένοι στην τρυφηλή βολή του καναπέ ή αρνούμενοι να διαταράξουν την μουδιασμένη τους καθημερινότητα από πιθανούς κινδύνους, δεν παρατάσσονται προκειμένου να αγωνιστούν. Στρέφονται, λοιπόν, προς ένα είδος «ντουλάπας», όπως εκείνη της Ναρνια και επιζητούν την αντιμετώπιση δονκιχωτικών ανεμόμυλων σε έναν φανταστικό κόσμο, όπου βασιλεύουν η ιστορία, η μυθολογία και καμία φορά η δεισιδαιμονία.
Μην αντέχοντας τα ζοφερά δεινά αυτού του κόσμου, στον όποιον καραδοκούν ανελέητές ήττες, αλλάζουν κόσμο ελπίζοντας πως εκεί -στην ασφάλεια της μυθοπλασίας- θα σταθούν πιο τυχεροί στις μάχες τους…