του Ηλία Κουσκουβέλη
Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο ΠΑ.ΜΑΚ.
Η κατάσταση γίνεται όλο και πιο περίπλοκη στη Μέση Ανατολή καθώς διαμορφώνονται τρία μέτωπα για τη Σαουδική Αραβία: Ιράν, Σιίτες του Ιράκ, Σιίτες της Υεμένης και, μέχρι στιγμής, οι..
ΗΠΑ στην Υεμένη υπέρ των Σιιτών. Σίγουρα οι εξελίξεις που ακολουθήσουν απαιτούν γερούς παίκτες σε αυτό το παζλ. Με αφορμή τα τελευταία γεγονότα παρακάτω παραθέτω μια σύντομη ανάλυση που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι λανθασμένο να βλέπουμε όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή υπό το πρίσμα της σύγκρουσης των πολιτισμών, καθώς όλα δείχνουν ότι πρόκειται για έναν ενδο-μουσουλμανική σύγκρουση.
Η Υεμένη, στο «μαλακό υπογάστριο» της Σαουδικής Αραβίας, δεσπόζει στα στενά του Άντεν. Άλλοτε ήταν χωρισμένη σε δύο κράτη, βόρεια και νότια Υεμένη (που ήταν «λαϊκή δημοκρατία»). Από τη δεκαετία του 1990 είναι ενωμένη και πολύ πρόσφατα, μετά από εξέγερση, ένα μεγάλο μέρος της χώρας, συμπεριλαμβανομένης και της πρωτεύουσας, υπό σιϊτικό έλεγχο.
Αυτό άλλαξε τα πράγματα, καθώς σημαίνει πως ένας ακόμη σύμμαχος προστίθεται για το Ιράν και ένας αντίπαλος για τη Σαουδική Αραβία. Άλλαξε τα πράγματα γιατί από κοιτίδα τζιχαντιστών (με σουνιτική προέλευση), τώρα εξελίσσεται σε αντίπαλό τους. Έτσι τουλάχιστον βλέπουν τα πράγματα οι ΗΠΑ και η Δύση, γενικότερα.
Ωστόσο η δυναμική αυξήθηκε μετά τη βομβιστική επίθεση Σουνιτών κατά τεμένους Σιϊτών και, κυρίως, προχθές, με το αεροπορικό χτύπημα της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη. Η κατάσταση είναι περίπλοκη, καθώς η Σαουδική Αραβία έχει να αντιμετωπίσει τρία μέτωπα: το Ιράν, ακριβώς απέναντι από τα στενά του Ορμούζ, τους Σιίτες του Ιράκ, που βρίσκονται στην εξουσία και πολεμούν κατά του Ισλαμικού Κράτους, και, πλέον, τους Σιΐτες της Υεμένης. Έτσι η Σαουδική Αραβία, εκεί που υποστήριζε Σουνίτες στο Ιράκ ενάντια στα συμφέροντα του Ιράν, τώρα πρέπει να σκεφθεί τα μετόπισθέν της. Η δε Τουρκία, σύμμαχος της Σαουδικής Αραβίας κατά του Άσαντ, κατηγορεί το Ιράν για επεκτατισμό, όταν αυτή ήταν που, σπάζοντας το εμπάργκο, συναλλασσόταν μαζί του και για τα πυρηνικά και για τη Συρία.
Για να γίνει ακόμη πιο πολύπλοκη, μέχρι στιγμής, οι ΗΠΑ, μακροχρόνιος σύμμαχος της Σαουδικής Αραβίας, στην υπόθεση της Υεμένης τάσσονται μεν κατά των επαναστατών Σιιτών, αλλά υπογραμμίζουν ότι οι Σουνίτες επέτρεπαν την εγκατάσταση και εκπαίδευση της Αλ Κάιντα στη χώρα. Είναι αυτή η πολιτική με τις διαπραγματεύσεις της Ελβετίας σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που όλο και πιο πιθανή φαίνεται και που θα έχει ως αποτέλεσμα να διακοπεί η απομόνωση του Ιράν;
Τέλος, από τη δική της πλευρά η Σαουδική Αραβία αντιδρά και προχωρά σε συμμαχία σουνιτικών μουσουλμανικών κρατών. Βλέπουμε δηλαδή να αναπτύσσεται όλο και περισσότερο μία σύγκρουση ανάμεσα σε Σουνίτες και Σιΐτες, η οποία απέχει από τη «σύγκρουση των πολιτισμών» που τόσο πολύ προσπάθησαν να προκαλέσουν οι Τζιχαντιστές, και να εξελίσσεται σε μία ενδο-μουσουλμανική σύγκρουση, αντίστοιχη των θρησκευτικών πολέμων του 17ου αιώνα στην Ευρώπη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου