Γράφει ο Σωτήριος Καλαμίτσης
Και τώρα που οι δανειστές-εταίροι μας μάς έχουν ρίξει στο καναβάτσο με τη γνωστή τακτική τους «θέλω κι’ άλλα», την οποίαν οι π-ανάξιοι ηγέτες μας αντιμετωπίζουν αγωνιστικά επί έξη συναπτά έτη με τη γνωστή τακτική «πάρτε κι’ άλλο κώλο», και ....
εισερχόμεθα βιαίως στην τελευταία πράξη του δράματος, ας γυρίσουμε νοερά στο πρώτο δεκαπενθήμερο μετά το προδοτικό Καστελλόριζο.
28.04.2010 – Γιάννης Βαρουφάκης
Η αισιόδοξη πλευρά της χρεοκοπίας
Για μέρες τώρα βαραίνουμε τις ψυχές μας με μια μόνιμη αγωνία: Θα χρεοκοπήσει το κράτος μας; Ε, λοιπόν, ήρθε η ώρα να αγκαλιάσουμε αυτό που φοβόμαστε. Αν οι φίλοι μας οι Γερμανοί δεν έχουν πρόβλημα να χρεοκοπήσουμε, καιρός είναι να το κάνουμε. Χωρίς δεύτερη κουβέντα. Όχι ως διαπραγματευτική μπλόφα και ούτε μόνο γιατί το χειρότερο που μπορεί να μας συμβεί είναι να χρεοκοπήσουμε σε ένα χρόνο (βλ. το προηγούμενο άρθρο μου Το Πρώτο Τάνγκο στην Ευρωζώνη) αλλά επειδή ήρθε η ώρα να στρέψουμε το βλέμμα στην αισιόδοξη πλευρά της χρεοκοπίας.
Υπάρχει τέτοια πλευρά; Και βέβαια υπάρχει. Σε σχέση με χώρες όπως η γνωστή τρόικα Πορτογαλία, Ισπανία και Ιρλανδία, αλλά και η Βρετανία και το Βέλγιο, το σύνολο του χρέους μας (δημοσίου και ιδιωτικού) είναι το μικρότερο. Πως αυτό; Επειδή οι έλληνες, ως άτομα αλλά και ως ιδιωτικός τομέας, χρωστάμε πολύ λιγότερα εκείνων. Ακόμα και οι αντιπαθέστατες τράπεζές μας έχουν ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα: Πάνω από 150 δις πραγματικών καταθέσεων! Μιλάμε για άνω του μισού ΑΕΠ σε καταθέσεις, κάτι για το οποίο οι περισσότεροι εταίροι μας θα σκότωναν να το έχουν, που λέει ο λόγος. Αν μάλιστα προσθέσετε και όλα τα χρήματα ελλήνων που βρίσκονται στο εξωτερικό, θα δείτε ότι οι έλληνες δεν είμαστε και τόσο φτωχοί κατά μέσον όρο, κι ας έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό φτώχειας στην Ευρώπη (με εξαίρεση την Λεττονία).
Ως πολίτες είμαστε ελάχιστα χρεωμένοι σε σχέση με πολλούς από τους επικριτές μας στις Λόνδρες, στα Παρίσια και στις Νέες Υόρκες. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι είμαστε λευκές περιστερές. Για δεκαετίες φορτώναμε το δημόσιο με τόσο μεγάλο χρέος που το βλέπουμε πλέον να βουλιάζει μπροστά στα μάτια μας. Εδώ όμως που φτάσαμε, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Ακόμα και να αποφασίσουμε σύσσωμοι (ΣΕΒ και ΓΣΕΕ, γιάπηδες και στελέχη του ΠΑΜΕ, αστοί των βορείων προαστίων και αναρχικοί της Πλατείας Εξαρχείων) να δώσουμε ό,τι έχουμε και δεν έχουμε στο κράτος, δεν αρκεί. Αν μάλιστα το παρακάνουμε στην αλληλεγγύη προς το δημόσιο, η 'γενναιοδωρία' μας αυτή θα στεγνώσει την κυκλική ροή του πλούτου από το οποίο εξαρτάται το δημόσιο για τα έσοδά του το 2011, το 2012 κ.ο.κ.
Ποια είναι λοιπόν τα χαρμόσυνα νέα; Ότι μια πτώχευση θα αποδειχθεί σχετικά ανώδυνη. Ο λόγος διττός: Πρώτον, δεν είμαστε κατά μέσον όρο ούτε οι φτωχότεροι ούτε οι πιο υπερχρεωμένοι. Δεύτερον, όσον αφορά τα χρέη του δημοσίου, αυτά βαραίνουν εμάς, ως άτομα, πολύ λιγότερο από όσο βαραίνουν τους ξένους.
Κάντε την σύγκριση με την Ιαπωνία, το χρέος της οποίας ανήκει σε Ιάπωνες σε ποσοστό 95%. Αν το Ιαπωνικό κράτος αναγκαστεί στην πτώχευση, η καταστροφή της χώρας θα είναι ολική. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει για εμάς, καθώς μας ανήκει (δηλαδή στις δικές μας τράπεζες) μόνο το 25% του δημόσιου χρέους μας. Έτσι λοιπόν, δεδομένου ότι η πτώχευση του δημοσίου διαγράφεται ως αναπόφευκτη (εκτός αν πανικοβληθούν οι εταίροι μας αρκετά και το συνδράμουν για χρόνια πολλά, οπότε έχει καλώς), το κόστος της στάσης πληρωμών δεν θα το υποστούμε μόνοι μας.
Μα αν το δημόσιο κηρύξει στάση πληρωμών, τι θα γίνει την επόμενη μέρα; Πως θα ξανα-δανειστεί; Πράγματι, το κράτος θα στριμωχθεί. Για κάμποσο καιρό το δημόσιο θα πρέπει απλώς να ξοδεύει όσα μαζεύει από φόρους. Και γιατί είναι κακό αυτό; Να μάθει επί τέλους, αφού θα έχει ανακουφιστεί από το νταλκά των τοκοχρεολυσίων, να ζει με αυτά που εισπράττει. Π.χ. να καταγγείλει όλες τις εξοπλιστικές συμβάσεις, να συμπιέσει τους ανώτερους μισθούς (του δικού μου συμπεριλαμβανομένου) τόσο που να καλύπτει τις δαπάνες του από τους φόρους που εισπράττει κ.λπ.
Οι τράπεζές μας; Θα υποφέρουν, είναι αλήθεια - δεδομένου ότι ακόμα και το 25% του δημόσιου χρέους που διαθέτουν θα παγώσει. Ναι, αλλά μην ξεχνάμε ότι το έχουν ήδη διαθέσει στην ΕΚΤ ως ενέχυρο για ζεστό χρήμα που έχουν ήδη πάρει. Και ότι έχουν πρόσβαση στις τεράστιες, κατά κεφαλήν, αποταμιεύσεις μας. Για να μην προσθέσω ότι απολαμβάνουν εγκληματικά υψηλά ποσοστά κέρδους τόσα χρόνια. Όπως το κράτος μας, έτσι κι αυτές να μάθουν να ζουν λιτά και με σύνεση όπως κάνουν χρόνια τώρα οι εργαζόμενοι των 700 ευρώ.
Επί πλέον, ο αποκλεισμός του κράτους μας από τις χρηματαγορές δεν θα διαρκέσει πολύ. Αν κηρύξει στάση πληρωμών, και ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του, δεν θα περάσει πολύ καιρός που παλιοί δανειστές θα αποδεχθούν νέους όρους αποπληρωμής ενός ποσοστού των περασμένων δανεικών και νέοι υποψήφιοι δανειστές (μπορεί και οι ίδιοι με τους παλιούς) θα σχηματίσουν ουρά έξω από το Υπουργείο Οικονομίας να το δανείσουν! Βλέπετε, το χρέος μας θα έχει μειωθεί τόσο που θα αποτελούμε εξαιρετική επένδυση. Έτσι είναι το κεφάλαιο - όταν οσφραίνεται ένα επικερδές deal δεν σέβεται ούτε τον εαυτό του.
Σε τελική ανάλυση, είναι λάθος μας να φοβόμαστε τόσο πολύ την στάση πληρωμών του ελληνικού δημοσίου. Άλλοι πρέπει να φοβούνται μια τέτοια εξέλιξη περισσότερο από εμάς:
• η κυβέρνηση της κας Μέρκελ, η οποία θα πρέπει να διασώσει τις Γερμανικές τράπεζες που θα κλονιστούν από μια δική μας στάση πληρωμών
• η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θα πρέπει να δει τι θα κάνει με μία χώρα-μέλος την οποία δεν μπορεί να αποβάλει από την ΕΕ, αλλά η οποία τελεί υπό πτώχευση
• οι κυβερνήσεις όλων των άλλων χωρών (πλην ίσως της Ολλανδίας και της Αυστρίας) που θα τρέμουν για το ποιος θα είναι ο επόμενος στόχος των αγορών (των οποίων η όρεξη θα έχει ανοίξει από την 'επιτυχημένη' επίθεση στο χρέος της Ελλάδας)
• οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας (χωρών με συνολικό χρέος πάνω από 400%)
• όλοι όσοι έχουν επενδύσει στο ευρώ, είτε σε περιουσιακά στοιχεία είτε ως μέσο συναλλαγής.
Στάση πληρωμών λοιπόν!
Τώρα!
Με χαμόγελο και αισιοδοξία!
(Και ξέρετε ποιο είναι το ωραίο; Ότι αν πειθόμασταν να απελευθερωθούμε από τον φόβο της πτώχευσης, οι φίλοι μας οι Γερμανοί θα έσπευδαν την ίδια στιγμή να την αποσοβήσουν...)
[ΣΗΜ: εμείς, όμως, δηλώσαμε ότι δεν είμαστε μπαταχτσήδες. Σιγά μη δεν αποπληρώναμε αυτά που έφαγαν οι Γιάννοι, οι Άκηδες, οι Τσουκάτοι και τ’ άλλα τα παιδιά με το αζημίωτο των Γάλλων και Γερμανών].
06.05.2010
Η ελληνική πτώχευση και η διάλυση της Ευρωζώνης
Την ώρα που 150.000 Έλληνες διαδηλωτές έλεγαν «όχι» στο διεθνές σχέδιο «διάσωσης» της χώρας, σε μια μαζική διαδήλωση με θλιβερή κατάληξη τον τραγικό θάνατο τριών υπαλλήλων της Marfin Egnatia Bank, επιφανείς οικονομολόγοι λένε το δικό τους «όχι» στα… μαθηματικά του σχεδίου διάσωσης, υποστηρίζοντας ότι οδηγεί αναπόφευκτα τη χώρα σε χρεοκοπία και την Ευρωζώνη σε ισχυρές διαλυτικές πιέσεις.
Οι Γερμανοί τραπεζίτες λένε από την πλευρά τους το δικό τους «όχι» σε σενάρια παρέμβασης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με μέτρα που θα ισοδυναμούν με μαζική εκτύπωση χρήματος για την έξοδο της Ευρωζώνης από την παρούσα κρίση υπερχρέωσης, παρότι αυτήν ακριβώς την οδό ακολουθούν εδώ και πολύ καιρό η Fed και η Τράπεζα της Αγγλίας.
Ο Άξελ Βέμπερ, εκπρόσωπος της Μπούντεσμπανκ στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ και πιθανότερος διάδοχος του Ζαν Κλωντ Τρισέ, δήλωσε χθες ....σε ομιλία του στην Στουτγκάρδη, ότι «η θεμιτή επιδίωξη της αποφυγής φαινομένων μετάδοσης της κρίσης στο ευρωπαϊκό οικονομικό σύστημα δεν δικαιολογεί τη χρήση όλων των μέσων πολιτικής. Μέτρα που καταστρέφουν τις θεμελιώδεις αρχές της νομισματικής ένωσης και την εμπιστοσύνη των πολιτών θα ήταν εσφαλμένα και μακροπρόθεσμα θα είχαν υψηλότερο κόστος για την οικονομία».
Αυτή ήταν η δογματική απάντηση των Γερμανών τραπεζιτών στο όλο και πιεστικότερο αίτημα αρκετών παραγόντων της αγοράς, να παρέμβει η ΕΚΤ με μαζικές αγορές ελληνικών και άλλων περιφερειακών ομολόγων της Ευρωζώνης, προκειμένου να σταθεροποιήσει το σύστημα, όπως έχουν κάνει ήδη η Τράπεζα της Αγγλίας και η Fed, που δεν έχουν τις ίδιες ιδεολογικές εμμονές κατά των μέτρων μείωσης του χρέους μέσω γενναίων δόσεων πληθωρισμού, όπως έχουν για ιστορικούς λόγους οι Γερμανοί ομόλογοί τους, επειδή η Γερμανία είχε στη διάρκεια του 20ου αιώνα δύο επώδυνα επεισόδια υπερπληθωρισμού.
Πάντως, επιφανείς οικονομολόγοι απορρίπτουν τη γερμανική συνταγή της παροχής δανείων με σχετικά υψηλό κόστος στην Ελλάδα και την επιβολή ακραίας πολιτικής λιτότητας. Ο Γουίλεμ Μπούιτερ, πρώην στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας, σύμβουλος της ΕΚΤ και τώρα κορυφαίος οικονομολόγος της Citigroup, τονίζει ότι στην πραγματικότητα οι αποφάσεις της περασμένης Κυριακής δεν οδηγούν στη σωτηρία της χώρας, αλλά σε μια επώδυνη διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους, που μετατίθεται χρονικά το 2011, αντί να γίνει στην παρούσα φάση.
Ο ίδιος λέει, σε σημείωμα που μοίρασε σε πελάτες της Citigroup, ότι αυτό δεν αποτελεί δική του πρόβλεψη, αλλά ότι οι αποφάσεις έχουν ήδη ληφθεί: «μια αναδιάρθρωση του χρέους με μείωση της παρούσας αξίας του έγινε αναπόφευκτη, όταν οι χώρες της Ευρωζώνης αποφάσισαν να δανείσουν την Ελλάδα με κόστος 300 με 400 μονάδες υψηλότερο από την απόδοση των swaps ίδιας διάρκειας».
Κίνητρο για στάση πληρωμών…
Η απόφαση της Κυριακής είναι γεμάτη λάθη, κατά τον Μπούιτερ, καθώς η Ελλάδα υποχρεώνεται να κάνει δραματικές δημοσιονομικές περικοπές για να εμφανίσει πρωτογενές πλεόνασμα το 2013, όταν πια το χρέος της θα έχει φθάσει το 150% του ΑΕΠ. Ακόμη και στην απίθανη περίπτωση που δεχθούν τότε οι αγορές να χρηματοδοτήσουν την Ελλάδα με κόστος περίπου 5%, όσο θα είναι και το κόστος άντλησης χρηματοδοτήσεων από το διεθνή μηχανισμό, πάλι η χώρα θα πρέπει να πληρώνει το 7% του ΑΕΠ μόνο για τους τόκους του χρέους, με συνέπεια να οδηγείται σε οικονομική στασιμότητα διαρκείας. «Η μόνη διέξοδος θα ήταν μια μαζική έκρηξη παγκόσμιας ζήτησης για ούζο και φέτα», λέει ειρωνικά ο Μπούιτερ.
Έτσι, οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι κάνουν ελκυστική για την Αθήνα τη στάση πληρωμών: ο συνδυασμός εξαιρετικά υψηλού χρέους και μηδενικών τρεχουσών δανειακών αναγκών «είναι ακριβώς οι συνθήκες που κάνουν τη στάση πληρωμών απόλυτα λογική συμπεριφορά μιας χρεωμένης χώρας», σημειώνει χαρακτηριστικά. Με απλά λόγια, αν η ελληνική κυβέρνηση έχει το 2013 καταφέρει να καλύπτει τα τρέχοντα έξοδά της, πλην τόκων, χωρίς να δανείζεται, για ποιο λόγο να συνεχίσει μια αδιέξοδη προσπάθεια δανεισμού για να πληρώνει τους τόκους του χρέους και να μην σταματήσει την εξυπηρέτησή του, ζητώντας… θυσίες από τους κατόχους ομολόγων;
Tο πρόβλημα, όμως, είναι ότι οι αγορές θα ενσωματώσουν αυτό τον κίνδυνο αθέτησης πληρωμών στη στάση τους έναντι της Ελλάδας και δεν θα δανείζουν τη χώρα ούτε μετά το 2012, όπως υπολογίζουν οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης. Έτσι, αντί να μπορέσει η χώρα από το 2012 να επανέλθει στις αγορές για δανεισμό, θα επανέλθουν αντίθετα οι ισχυρές πιέσεις να παραταθεί επ’ αόριστον η διεθνής χρηματοδότηση, καθώς τα κόστη δανεισμού από τις αγορές θα είναι απαγορευτικά γι την Ελλάδα. Παρότι, λοιπόν, το κόστος του 5% είναι χαμηλότερο από το τρέχον κόστος δανεισμού της Ελλάδας από τις αγορές, δεν παύει να είναι εξαιρετικά υψηλό και να καθιστά μη βιώσιμη την εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους.
Όσο περισσότερο αργήσει το αναπόφευκτο «κούρεμα» των απαιτήσεων των πιστωτών της Ελλάδας, σύμφωνα με τον Μπούιτερ, τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το «ψαλίδισμα»: σήμερα θα ήταν αρκετό ένα «κούρεμα» 30% για να γίνει βιώσιμη η εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους, αλλά θα προκαλούσε μεγάλη πίεση για «ένεση» κεφαλαίων στις γερμανικές, τις γαλλικές και τις ελληνικές τράπεζες, γι’ αυτό και δεν το δέχθηκαν οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης, προτιμώντας με το διεθνές σχέδιο χρηματοδότησης να μεταφέρουν ένα μέρος των βαρών από τον ιδιωτικό στο δημόσιο τομέα, για να δώσουν περιθώρια ελιγμών στο τραπεζικό σύστημα.
Όμως, το «κούρεμα» των απαιτήσεων θα είναι αναπόφευκτο και πλέον το ποσοστό του 30% δεν θα είναι αρκετό για να γίνει βιώσιμη η εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους. «Να περιμένετε ανακοινώσεις για την αναδιάρθρωση το 2011», καταλήγει στην ανάλυσή του ο Μπούιτερ, συνιστώντας ουσιαστικά στους πελάτες της Citigroup την πολιτική της άμεσης αποχώρησης από την ελληνική αγορά ομολόγων, για να αποφύγουν τις πρόσθετες ζημιές.
Διαλυτικά φαινόμενα…
Σε μακροσκελές άρθρο του, το έγκυρο περιοδικό Risk Magazine παραθέτει πλήθος σεναρίων διάλυσης της Ευρωζώνης, υπό το βάρος της υπερχρέωσης των χωρών του Νότου. Όπως τονίζει το περιοδικό, η γερμανική συνταγή της ακραίας λιτότητας σε αυτές τις χώρες, ακόμη και αν θεωρητικά θα μπορούσε να μειώσει τα ελλείμματα είναι πολιτικά αδιέξοδη: στην Λιθουανία, όπου εφαρμόσθηκε η ίδια συνταγή, το ΑΕΠ μειώθηκε πέρυσι σχεδόν κατά 20% και τέτοια ποσοστά ύφεσης θα προκαλέσουν την εξέγερση των πληθυσμών των χωρών του Νότου (σ.σ.: το άρθρο συντάχθηκε πριν τα χθεσινά επεισόδια στην Αθήνα…).
Επιπλέον, τονίζει το περιοδικό, τα ακραία προγράμματα λιτότητας που επιδιώκει να επιβάλλει η Γερμανία, θα μειώσουν σε τέτοιο βαθμό το ΑΕΠ, που θα καταλήξουν βραχυπρόθεσμα σε υψηλότερους δείκτες ελλείμματος και χρέους προς το ΑΕΠ και σε υψηλότερα κόστη χρηματοδότησης από τις αγορές, που θα προκαλέσουν ασφυξία στις κυβερνήσεις.
Από την άλλη πλευρά, το κόστος μιας ελληνικής χρεοκοπίας, ή της χρεοκοπίας οποιασδήποτε άλλης περιφερειακής χώρας, θα ήταν καταστροφικό για την Ευρωζώνη, αφού θα προκαλούσε μαζική έξοδο κεφαλαίων από την αγορά ομολόγων. Ένα άλλο, εξίσου καταστροφικό σενάριο, θα ήταν η έξοδος χωρών με αδυναμία εξυπηρέτησης του χρέους τους από την Ευρωζώνη: ο Τζούλιαν Γουάισμαν, οικονομολόγος που έχει εργασθεί στην Τράπεζα της Αγγλίας, αναφέρει ότι θα ήταν εξαιρετικά υψηλό το κόστος της αποχώρησης, καθώς αν επιχειρούσε η ελληνική κυβέρνηση να δραχμοποιήσει τα χρέη θα κατέστρεφε το μεγαλύτερο μέρος του τραπεζικού συστήματος και θα οδηγούσε τη χώρα σε πλήρη διεθνή απομόνωση.
Ένα άλλο σενάριο για τις χώρες με τεράστιο εξωτερικό χρέος, θα ήταν η χρήση δύο νομισμάτων: του ευρώ για τις εξωτερικές συναλλαγές και ενός εθνικού νομίσματος για τις εσωτερικές πληρωμές. Σε κάθε περίπτωση, οι λύσεις που προτείνονται για την έξοδο της Ευρωζώνης από την κρίση υπερχρέωσης ούτε εύκολες είναι, ούτε σύντομα θα υπάρξει λύση. Όπως σημειώνει αναλυτής του Κάρνεγκι που μίλησε στο Risk Magazine, όλες οι μεγάλες κρίσεις των τελευταίων ετών, από την κρίση της Ασίας μέχρι την τελευταία κρίση που κλιμακώθηκε με την κατάρρευση της Lehman, είχαν αρκετά στάδια και έριξαν πολλά «ντόμινο» πριν αρχίσει να ξεκαθαρίζει η έκβασή τους…
(sofokleous10.gr)
[ΣΗΜ: όλοι αυτοί που έλεγαν όλα τούτα είναι ιδιοφυείς πανεπιστήμονες ή απλοί παρατηρητές των πραγμάτων με κοινό νου;]
Σώτος
Υ.Γ. Ενδιαφέρον ντοκουμέντο για τους εκπορνευμένους πολιτικούς από την ουχί μακρυνή 16.10.2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου