Ο κ. Αρίστος και ο Μαξίμ, δύο σαλεπιτζήδες της Αριστοτέλους, μιλούν για το σαλέπι, τον τρόπο παρασκευής του, τις ευεργετικές του δράσεις και για την οικονομική κρίση:
«Το σαλέπι είναι ένα παραδοσιακό εποχιακό ρόφημα που ήρθε από την Ανατολή και συγκεκριμένα, από την Κωνσταντινούπολη… κάτι που φαίνεται και από την ονομασία του», δήλωσε ο κ. Αρίστος, ο οποίος εδώ και 13 χρόνια πουλάει κάθε χειμώνα σαλέπι στην πλατεία Αριστοτέλους.
Οι γιορτές μπορεί να πέρασαν, αλλά ο χειμώνας συνεχίζεται. Υπάρχουν μέρες που το κρύο έξω είναι τσουχτερό και κάνοντας τη βόλτα μας έξω θέλουμε να πιούμε κάτι για να ζεσταθούμε. Τι καλύτερο, λοιπόν, από ένα σαλέπι.
Τι είναι, όμως, το σαλέπι;
Με τον όρο αυτό νοείται το αλεύρι που λαμβάνεται από τους ξηρούς κονδύλους πολλών ειδών της οικογένειας της ορχιδέας «Orchismascula», όπως είναι γνωστό στον ευρύτερο κόσμο της φυτολογίας. Το σαλέπι παράγεται, δηλαδή, από τη ρίζα της ορχιδέας. Οι κόνδυλοι αρχικά βρέχονται με ζεματιστό νερό για να απομακρυνθεί το αιθέριο έλαιο που περιέχουν και το οποίο, αν παραμείνει, προσδίδει στο σαλέπι γεύση πικρή και δυσάρεστη. Στη συνέχεια αποξηραίνεται και αλέθεται. Παρασκευάζεται αφέψημα της σκόνης που περιέχει αραβίνη, τραγακανθίνη και πολύ άμυλο, το οποίο όταν διαλύεται στο νερό, δημιουργεί ένα πηκτό και βλεννώδες υγρό. Γλυκαίνεται με ζάχαρη ή μέλι και αρωματίζεται με καρυκεύματα, όπως είναι η κανέλα, το τζίντζερ και η σοκολάτα.
Το σαλέπι έχει τις ρίζες του στην Ανατολή. Στην Κωνσταντινούπολη παράγεται μαζικά και είναι φθηνότερο σε σχέση με τη χώρα μας. Ωστόσο,η συγκεκριμένη ορχιδέα φύεται και στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, υπάρχει στην Πελοπόννησο, στη Δράμα, στην Ξάνθη και γενικότερα, σε περιοχές με ψηλά βουνά. Μάλιστα, αρχαίοι Έλληνες, όπως ο Ιπποκράτης, ο Ασκληπιός, ο Θεόφραστος και ο Γαληνός, αναφέρονται στις θεραπευτικές ιδιότητες που έχει. Στη λαϊκή παράδοση, το φυτό αυτό ονομάζεται σερνικοβότανο, γιατί πιστευόταν ότι αν ο μέλλοντας πατέρας έτρωγε μεγάλους βολβούς σαλεπιού θα γεννιόταν αρσενικό παιδί. Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Όρχις ήταν γιος μιας νύμφης και ενός σατύρου και καταδικάστηκε να γίνει φυτό γιατί είχε βιάσει μια ιέρεια κατά τη διάρκεια των βακχικών μυστηρίων.
Το σαλέπι φημίζεται για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Κάνει καλό στα κρυολογήματα, συνδράμοντας στην ανακούφιση από τον βήχα και τον στομαχόπονο. Οι ευεργετικές του ουσίες βοηθούν ακόμη και στις πέτρες στα νεφρά ενώ ρίχνουν το ζάχαρο, όταν το σαλέπι δεν περιέχει ζάχαρη και αρωματίζεται με κανέλα. «Είναι υγιεινό. Μπορείς να πίνεις πέντε σαλέπια την ημέρα χωρίς να σε πειράζουν ενώ αν πιεις έναν καφέ και πας στον δεύτερο σίγουρα θα σε πειράξει», επεσήμανε ο κ. Αρίστος.
«Σαλέπι ζεστό, ζεστό σαλέπι ! », ακούγεται να φωνάζει στην Αριστοτέλους ο Μαξίμ, Βούλγαρος που εδώ και οχτώ χρόνια βρίσκεται στην Ελλάδα, δουλεύοντας ως ελαιοχρωματιστής. Τη μέρα που τον συνάντησα αντικαθιστούσε για λίγο τον φίλο του. «Στη Βουλγαρία δεν έχουμε σαλέπι», σχολίασε.
Και οι δύο σαλεπιτζήδες χρεώνουν το μικρό ποτηράκι ένα ευρώ και το μεγαλύτερο δύο ευρώ. Στην ερώτηση: «αν ο κόσμος αγοράζει σαλέπι», ο Μαξίμ απάντησε: «Ο κόσμος παίρνει σαλέπι όταν έχει πολύ κρύο. Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για όλους. Δεν υπάρχουν δουλειές». «Το παράπονό μας είναι ότι δεν βγάζουμε μεροκάματο. Μέρα παρά μέρα το πετάμε», τόνισε ο κ. Αρίστος.
Το επάγγελμα του σαλεπιτζή είναι από τα λίγα παραδοσιακά που έχουν επιβιώσει στο πέρασμα του χρόνου. Δεν υπάρχουν όμως μόνο οι σαλεπιτζήδες της Αριστοτέλους. Περπατώντας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης θα δει κανείς πολλούς κυρίους- πάντα με χαμόγελο και ευγένεια- να πωλούν αυτό το χειμωνιάτικο θρεπτικό αφέψημα, προσπαθώντας να ζεστάνουν τον οργανισμό μας και –ίσως λίγο- και τις καρδιές μας.
http://pacific.jour.auth.gr/emmeis/?p=8898
