Κύριε Πρόεδρε, κύριε επίτιμε Πρόεδρε, κύριε Περιφερειάρχα, κύριοι συνάδελφοι στο Κοινοβούλιο, κυρίες και κύριοι,
Επιτρέψτε μου να αποφύγω, σήμερα, τους τυπικούς χαιρετισμούς. Αλλά πραγματικά είναι μεγάλη η χαρά μου, κύριε Πρόεδρε, που βρίσκομαι, σήμερα, ανάμεσά σας. Στην επίσημη έναρξη ενός σπουδαίου επιστημονικού συνεδρίου, διεθνούς εμβέλειας, για το έγκλημα της γενοκτονίας. Και θεωρώ ότι με αυτήν την εκδήλωση κορυφώνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το επετειακό έτος, 100 χρόνια από την έναρξη αυτής της τραγικής ιστορίας, αυτού του τραγικού κεφαλαίου στην ιστορία του σύγχρονου Ελληνισμού.
Η παρουσία μου, λοιπόν, εδώ, σηματοδοτεί κάτι περισσότερο: Σεβασμό και τιμή στα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα του Ποντιακού Ελληνισμού που χάθηκαν πριν από 100 χρόνια. Σηματοδοτεί τη σταθερή προσπάθεια να αναγνωριστεί η θυσία τους. Και την αταλάντευτή μας επιλογή, το πνεύμα του Πόντου να εξακολουθεί να διαπερνά την ιστορία μας μέσα από τη διατήρηση όχι μόνο του πολιτισμού αλλά και της αγωνιστικότητάς του!
Οι Πόντιοι των ακτών της Μαύρης Θάλασσας επί χιλιάδες χρόνια υπήρξαν το απώτατο ανατολικό άκρο του ελληνικού κόσμου. Επιβίωσαν για αιώνες υπό ξένη κυριαρχία σε μια σχετική γεωγραφική απομόνωση. Διατήρησαν όμως εκεί τον πολιτισμό τους τη γλώσσα τους, γνήσια συνέχεια της αρχαίας ελληνικής. Ενώ στην ψυχή του Πόντου έμεινε πάντοτε ζωντανό το όραμα της αναγέννησης, το θυμίσατε και στο μικρό βιντεάκι το οποίο δείξατε: «Η Ρωμανία κι αν επέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο».
Στον 19ο αιώνα, τα εκπαιδευτήρια του Πόντου, με πρώτο το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, έγιναν φωτεινά κέντρα παιδείας για την ευρύτερη περιοχή. Το οικονομικό σφρίγος, το φιλοπρόοδο πνεύμα των Ποντίων χρηματοδότησαν και στήριξαν την άνοδο της ελληνικής παιδείας, του ελληνικού πολιτισμού. Και ακριβώς αυτό το δημιουργικό μείγμα οικονομικού και πολιτιστικού δυναμισμού ήταν αυτό που τους επέτρεψε να ακτινοβολήσουν πέραν των δικών τους ορίων.
Στον 20ο αιώνα, ο Ποντιακός Ελληνισμός σφαγιάστηκε και κυνηγήθηκε. Όμως άντεξε. Μπορεί να σκόρπισε σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά κράτησε τις ρίζες του και τις μεταφύτευσε όπου βρέθηκε. Και εδώ, στην πατρίδα, όπου κατέφυγε, φρόντισε να μας εμβολιάσει με το πείσμα και τη δημιουργικότητά του.
Οι Πόντιοι συνέβαλαν καθοριστικά στην οικονομική ανόρθωση της πατρίδας μας. Πλούτισαν τον πολιτισμό της. Και την υπερασπίστηκαν σε όλους τους αγώνες της. Με λίγα λόγια, ως εκλεκτό τμήμα του Ελληνισμού τίμησαν την πατρίδα. Και συνεχίζουν να το κάνουν, κρατώντας ζωντανή και αναπτύσσοντας την παράδοσή τους. Μη λησμονώντας τις ρίζες και τα δίκαιά τους. Χαίρομαι, ιδιαίτερα που βλέπω, αγαπητέ Πρόεδρε, αγαπητέ επίτιμε Πρόεδρε, πολλά νέα παιδιά, εθελοντές σε αυτό το Συνέδριο, με διάθεση να μάθουν την πραγματική ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού.
Ο καθένας και η καθεμιά με προσωπικές αναφορές. Με κάποια ιστορία την οποία είμαι σίγουρος ότι άκουσαν από παππούδες, γιαγιάδες, μπαμπάδες και μανάδες, με διάθεση όμως να σκύψουν με τρόπο επιστημονικό και αντικειμενικό απέναντι στην αλήθεια των ιστορικών γεγονότων. Διότι μία αλήθεια υπάρχει πάντα. Δεν υπάρχουν πολλές. Και αυτό το τριήμερο Συνέδριο το οποίο διοργανώνετε αποτελεί έναν σημαντικό σταθμό. Όχι μόνο γιατί έρχεται να ερευνήσει πολυεπίπεδα τις αιτίες και τις συνέπειες μιας ιστορικής πληγής που μένει ανοιχτή. Ούτε, απλώς, για να συγκεντρώνει την γνώση επιστημόνων και πολιτικών από όλο τον κόσμο -και από την Τουρκία.
Νομίζω ότι η μεγάλη σημασία αυτού του Συνεδρίου είναι ακριβώς ο προσανατολισμός του στο μέλλον. Αυτό το οποίο είπατε και εσείς. Πώς θα μάθουμε, πώς θα αποφύγουμε να ξαναζήσουμε στη δική μας ζωή τέτοιες τραγωδίες. Οπουδήποτε στον κόσμο. Πρέπει, δηλαδή, να αποκρυσταλλώσουμε συμπεράσματα τα οποία θα οπλίσουν τον σύγχρονο κόσμο, ώστε να μην ζήσουμε ποτέ ξανά τέτοιες θηριωδίες. Και αυτό είναι μία παρακαταθήκη για ολόκληρη την ανθρωπότητα, όχι μόνο για τον Ποντιακό Ελληνισμό.
Όπως γνωρίζετε, η Γενοκτονία στον Πόντο και στην Μικρά Ασία -ένα υποσύνολο μόνο της γενοκτονίας των Χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας- δεν έχει αναγνωριστεί μόνο από την ελληνική Βουλή. Έχει αναγνωριστεί από πλήθος ξένων χωρών και πολιτειών. Όπως και από την Διεθνή Ένωση Ακαδημαϊκών για την Μελέτη των Γενοκτονιών. Ο κύκλος αυτός οφείλει να διευρυνθεί και για αυτόν τον συγκεκριμένο στόχο η κυβέρνηση -όπως σας είχα δεσμευθεί στις 19 Μαΐου- κινείται μεθοδικά. Γιατί ένα μόνο δεν πρέπει να ξεχνάμε: H δικαίωση δεν δοκιμάζεται μόνο στο χρόνο και στους συσχετισμούς των εποχών. Αλλά σε αυτήν ακατάλυτη σχέση την οποία διατηρούν τα έθνη με την ιστορία αλλά κυρίως με τη δική τους ιστορική συνείδηση.
Η πρωτοβουλία σας, αγαπητοί σύνεδροι, η αλήθεια είναι ότι εκδηλώνεται σε καιρούς ταραγμένους: Η Τουρκία επιχειρεί να καλύψει με επιθετικότητα κενά που δημιουργεί η παγκόσμια γεωστρατηγική αστάθεια. Και με μονομερείς ενέργειες διεκδικεί τον ρόλο ενός ιδιότυπου «τοπάρχη» στην ευρύτερη περιοχή. Πότε φιλοτεχνώντας χάρτες που εξαφανίζουν ελληνικά νησιά, πότε υπογράφοντας άκυρα χαρτιά που τα αποκαλούν διμερείς συμφωνίες. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, καταπατώντας τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και της καλής γειτονίας. Το βλέπουμε στην Κύπρο, στο Αιγαίο, πρόσφατα και στην ευρύτερη Μεσόγειο.
Όπως και είπα το πρωί στη Βουλή, δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα αντιμετωπίζει φουρτούνες. Πάντα, όμως, είχε τη δύναμη να τις ξεπεράσει, επιστρέφοντας σε ήρεμα νερά. Ανέκαθεν κράτησε σε ευθεία γραμμή τη στρατηγική της. Δεν δίστασε, όμως, να χαράσσει με ελιγμούς την τακτική της. Φρόντιζε, όμως, πάντα -και αυτό θέλω να το τονίσω- να επιλέγει τους κατάλληλους συμμάχους. Και, κυρίως, να δρα με στόχο την ουσία και όχι τις εντυπώσεις. Γιατί οι διεθνείς σχέσεις είναι πολύ σύνθετες για να χωρούν σε απλοϊκά συνθήματα. Τα εθνικά συμφέροντα είναι πολύ βαριά για να υπηρετούνται με την ελαφρότητα της δημαγωγίας.
Με αυτή την αντίληψη συνάντησα και τον Τούρκο Πρόεδρο, πριν από δύο μέρες στο Λονδίνο. Σας βεβαιώνω ότι παρουσίασα τις θέσεις μας με ειλικρίνεια, αλλά και ανυποχώρητα. Απέναντί μου άλλωστε είχα έναν ηγέτη ο οποίος μόλις είχε δεχθεί μια σοβαρή ήττα στο διπλωματικό επίπεδο: Αμερική, Ρωσία, Ευρώπη, Αίγυπτος, Ισραήλ, είχαν ήδη καταδικάσει την τελευταία απόπειρα να επινοηθούν ανύπαρκτα δικαιώματα στην Μεσόγειο. Και αυτό δεν είναι μικρό πράγμα.
Με τους γείτονές μας δεν κρύβω, λοιπόν, ότι ο δρόμος θα είναι δύσκολος. Απαιτείται ενότητα, πάνω απ’ όλα και ψυχραιμία. Γι’ αυτό, άλλωστε, την επόμενη εβδομάδα θα ενημερωθούν πλήρως οι πολιτικές δυνάμεις σε κλειστή συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής που θα γίνει στη Βουλή.
Όμως θέλω να τονίσω ότι η πυξίδα μας θα είναι πάντα η ίδια: Θα κινηθούμε με πίστη στο Διεθνές Δίκαιο και στις διεθνείς συνθήκες, χωρίς τις οποίες ο κόσμος θα γύριζε στη ζούγκλα. Αλλά και με απόλυτη προσήλωση στα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Πρωταγωνιστώντας σε όλα τα διεθνή βήματα αλλά και σφυρηλατώντας την ενότητα στο εσωτερικό. Πάντα ανοιχτοί στον γόνιμο διάλογο, πάντα κρατώντας τα κανάλια επικοινωνίας ανοιχτά, πάντα κλειστοί -όμως- στην άγονη υποχώρηση. Με αυτοπεποίθηση αλλά και ρεαλισμό. Χωρίς φωνές αλλά με αποτέλεσμα. Αυτός είναι σήμερα ο πατριωτισμός της ευθύνης, που πρεσβεύει η κυβέρνηση. Είναι ο μόνος δρόμος ο οποίος μπορεί και θα οδηγήσει -να είστε σίγουρες και σίγουροι- σε απτά αποτελέσματα.
Αγαπητέ Πρόεδρε, αγαπητοί φίλοι,
Στην τελευταία μας συνάντηση με την Παμποντιακή Ομοσπονδία είχα δεσμευτεί ότι θα σταθώ δίπλα της στην προσπάθεια να διεθνοποιηθεί η υπόθεση της Γενοκτονίας και να συντηρηθεί η Ποντιακή παράδοση στην Ελλάδα και στον κόσμο. Είμαι εδώ για να επαναλάβω ότι τηρώ τις δεσμεύσεις τις οποίες έχω αναλάβει. Πράγματι, σε ό,τι αφορά το πρώτο, κινούμαστε τόσο σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου, όσο και σε διεθνή συντονισμό με το Ισραήλ και την Αρμενία. Σύντομα οι Πόντιοι, οι Μικρασιάτες θα έχουν το δικό τους Μουσείο Ιστορίας και Πολιτισμού στο στρατόπεδο Παύλος Μελάς της Θεσσαλονίκης.
Ενώ στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού σε κάθε γωνιά του κόσμου. Μάλιστα, ο νόμος για την ψήφο των εκτός συνόρων Ελλήνων -σε λίγο θα ψηφιστεί από τη Βουλή- θεωρώ ότι έρχεται αρωγός. Σήμερα, ο νόμος υπερψηφίστηκε στη σχετική Επιτροπή με μεγάλη πλειοψηφία. Είναι πολύ σημαντική κατάκτηση αυτή. Διότι προσθέτουμε έναν ακόμα κρίκο στους δεσμούς του Παγκόσμιου Ελληνισμού με την πατρίδα. Και εσείς γνωρίζετε ότι αν το ποντιακό στοιχείο είναι μια φορά δυνατό εντός Ελλάδος, είναι δύο φορές δυνατό εκτός Ελλάδος. Καθιστά, λοιπόν, την πατρίδα συνολικά ισχυρότερη. Της παρέχει νέες δυνατότητες να προωθήσει τα εθνικά της δίκαια. Είμαι περήφανος για τη σχετική ρύθμιση. Ναι, κάναμε κάποιες εκπτώσεις και κάποιες υποχωρήσεις. Αυτό είναι αλήθεια, σε σχέση με την αρχική μας θέση. Λύνουμε όμως, για πρώτη φορά μετά από 45 χρόνια, αυτή την εκκρεμότητα.
Κλείνω με την βεβαιότητα ότι τα πορίσματα του Συνεδρίου θα αποτελέσουν πρόσθετα βέλη αλήθειας και δικαίου στην φαρέτρα των επιχειρημάτων μας. Και με μία σταθερή και αισιόδοξη πεποίθηση για όλους τους Πόντιους: Ένας λαός που ζει και προκόβει έναν ολόκληρο αιώνα μετά από τη σφαγή και την απόπειρα ξεκληρίσματός του, δεν μπορεί να τεθεί στο περιθώριο της Ιστορίας. Είναι προορισμένος να ζήσει και να προκόψει. Καλή επιτυχία στο Συνέδριό σας!
Σας ευχαριστώ.
Μετά τον χαιρετισμό ο Πρωθυπουργός έλαβε από τον Πρόεδρο της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, Γεώργιο Βαρυθυμιάδη, πλακέτα με το επετειακό σύμβολο «G», από την αγγλική λέξη «genocide» (γενοκτονία), το οποίο έχει φιλοτεχνήσει ο λογοτέχνης Ταμέρ Τσιλιγκίρ, καθώς κι ένα μικρό στεφάνι από αμάραντα αγριολούλουδα του Πόντου.
