Γράφει ο Νίκος Μέρτζος
«Πολύ νερό τρέχει στα Σκόπια κάτω από τις γέφυρες του Βαρδάρη και χύνεται στον Θερμαϊκό μπροστά στη Θεσσαλονίκη», σημείωνε ένα πρόσφατο άρθρο μας. Πολύ περισσότερο νερό κατέβασε τις αμέσως επόμενες εβδομάδες και αλλάζει άρδην το τοπίο.
Συγκεκριμένα:
1ον Ο πρωθιερέας του «μακεδονισμού» και του εξαρχαϊσμού Νίκολα Γκρούεφσκι ανήγγειλε πριν λίγες μέρες ότι παραιτείται από την ηγεσία του εθνικιστικού ΒΜΡΟ- DNME και Έκτακτο Συνέδριο θα εκλέξει τον διάδοχό του μετά το Βατερλώ του την Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017 οπότε κατά τον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών το ΒΜΡΟ-DPMNE έχασε 51 από τους 56 Δήμους που κατείχε έως τις 15 Οκτωβρίου, σε σύνολο 81. Αντίθετα το κόμμα SDSM του σημερινού Πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ, που κυβερνά από την Άνοιξη σε συνασπισμό με τα κόμματα των Αλβανών, κέρδισε 57 Δήμους ενώ είχε μόνον 4! Τα τέσσερα αλβανικά κόμματα επεκράτησαν σε 14 Δήμους. Σε 3 Δήμους εξελέγησαν ανεξάρτητοι ενώ στον Δήμο Τσένταρ Ζούπα σάρωσε από τον πρώτο γύρο με 70,48% το Δημοκρατικό Κόμμα των Τούρκων.
2ον Αναφερόμενος σε συμφωνία με την Ελλάδα, ο Πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ δήλωσε την Παρασκευή 1/12/2017: «Δεν φοβάμαι να χάσω την εξουσία αν αυτό είναι το τίμημα για να προβεί η χώρα σε γενναίες αποφάσεις. Μπορώ να πω ότι είμαστε ευχαριστημένοι τώρα με την στάση του ΒΜΡΟ- DNME σχετικά με την ονομασία».
3ον Ο Έλληνας υπουργός των Εξωτερικών καθηγητής Νίκος Κοτζιάς δήλωσε στην εφημερίδα «Έθνος» την περασμένη Κυριακή 3/12/2017: «Όλοι οι συνομιλητές μας κατανοούν πως οι δυο πλευρές πρέπει να αποδεχθούν έναν έντιμο συμβιβασμό. Να λειτουργήσουν στη βάση της συναίνεσης με αρχές. Αυτό αφορά και εκείνους τους Ευρωπαίους που στο παρελθόν δημιουργούσαν στην ηγεσία της φίλης χώρας τις αυταπάτες ότι ο δρόμος για την ένταξη στην Ε.Ε. και αλλού μπορεί να ανοίξει χωρίς συμβιβασμούς. Οι γείτονές μας πίστεψαν ότι μπορούσαν να προχωρήσουν στην ένταξη χωρίς συμφωνία μαζί μας -κάτι το αδύνατον- ενώ κάποιοι δικοί μας πίστεψαν την αυταπάτη ότι η αδράνεια στην εξωτερική πολιτική είναι όπλο».
4ον Τέσσερις ημέρες ενωρίτερα ο υπουργός Εξωτερικών των Σκοπίων Νίκολα Ντιμιτρώφ συναντήθηκε με τον Αμερικανό ομόλογό του στην Ουάσιγκτον, όπου προφανώς συζήτησε έναν συμβιβασμό με την Ελλάδα και δήλωσε: «Κλειδί για μια βιώσιμη λύση στο ζήτημα της ονομασίας είναι να αντιμετωπισθούν οι φόβοι των δυο πλευρών χωρίς νικητές και ηττημένους. Υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας και πρέπει να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να το αξιοποιήσουμε. Θεωρούμε την Ελλάδα εν δυνάμει στρατηγικό σύμμαχό μας». Στην αμερικανική πρωτεύουσα ο Ντιμιτρώφ μετέσχε στο συνέδριο του οργανισμού Atlantic Council μαζί με τους ομολόγους του της Αλβανίας και του Μαυροβουνίου, Κοσοβάρους πολιτικούς, στελέχη του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ και Αμερικανούς Γερουσιαστές για «αντιμετώπιση των προκλήσεων στα Δυτικά Βαλκάνια» όπου ενδημεί η αστάθεια και η επιρροή της Ρωσίας. Η Ελλάδα δεν μετέσχε αλλά θεωρείται το θεμέλιο και η μόνη ικανή δύναμη για την σταθερότητα του γεωπολιτικού χώρου που ενδιαφέρει έντονα τις Ην. Πολιτείες. Γι’ αυτό αποστέλλουν πρεσβευτή στα Σκόπια ή στα Τίρανα τον αναπληρωτή υφυπουργό των Εξωτερικών τους, αρμόδιο για την Ευρασία, Χόϊτ Γι. Είναι ο μόνος, που, «με το πιστόλι στο χέρι», την περασμένη Άνοιξη εξανάγκασε σε συμβιβασμό τους πολιτικούς στις δύο χώρες όπου οι Ευρωπαίοι είχαν αποτύχει παταγωδώς.
5ον Δεν είναι σύμπτωση προφανώς ότι μέσα Νοεμβρίου βρέθηκε στην Ουάσιγκτον και ο πρώην Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Δήλωσε σύμφωνος με μια μικτή ονομασία αλλά επεσήμανε: «Το πρώτο που θέλω να πω είναι να προσέχουμε τον αλυτρωτισμό. Ιδιαίτερα στα Βαλκάνια. Δεν παίζουμε μαζί του. Δεν τον νομιμοποιούμε σήμερα γιατί αύριον θα τον πληρώσουμε όλοι πολύ ακριβά».
6ον Ο ειδικός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς αναμένεται να διεξαγάγει νέο γύρο διαπραγματεύσεων για το όνομα με τους διαπραγματευτές Αθήνας-Σκοπίων στις Βρυξέλλες την προσεχή Κυριακή και Δευτέρα.
7ον Στις 27 Νοεμβρίου φέτος η εφημερίδα Vecer, με τους περισσότερους αναγνώστες στο γειτονικό μας Κράτος, ανέβασε στην ιστοσελίδα της τηλεοπτική δήλωση του πρώτου Προέδρου της χώρας Κίρο Γκλιγκόρωφ ο οποίος στις 6 Μαρτίου 1992 διεκήρυσσε: «Είμαστε Σλάβοι. Ήλθαμε εδώ τον 6ο αιώνα μ.Χ. και δεν έχουμε καμιά σχέση με τους αρχαίους Μακεδόνες».
Την δήλωση είχε απαγορεύσει ο Γκρούεφσκι που θεωρούσε «προδότη» τον ιδρυτή της ανεξάρτητης χώρας. Δεν είναι ασφαλώς τυχαία η επαναφορά αυτή. Είχε προηγηθεί ένα μήνα ενωρίτερα, στις 20 Οκτωβρίου 2017, ο καθηγητής Τάκι Φίτι, Πρόεδρος της «Μακεδονικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών» ο οποίος κατά τον εορτασμό της πεντηκοστής επετείου από την ίδρυσή της, διεκήρυξε: «Οι ρίζες της μακεδονικής σλαβικής πολιτισμικής και πνευματικής συνέχειας βρίσκονται πολύ πίσω σε χρονικό βάθος αιώνων. Η αποστολή των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου και τα ιστορικά γεγονότα επέτρεψαν στην Αχρίδα, με τη φημισμένη Λογοτεχνική Σχολή της, να αναδειχθεί ήδη από το δεύτερο μισό του 9ου αιώνα σε κέντρο της σλαβικής εκπαίδευσης και των διαφωτιστικών δραστηριοτήτων, οι οποίες στη συνέχεια μεταδόθηκαν σε όλες τις σλαβικές χώρες. Η Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας με τη χιλιετή της παρουσία συνέβαλε τα μέγιστα στην καλλιέργεια της παράδοσης του Αγίου Κλήμεντος και ολόκληρης της πνευματικής ζωής του μακεδονικού λαού. Έτσι, ο σλαβικός πολιτισμός με τις δικές του αξίες συνδέθηκε με άλλους πολιτισμούς που υπήρχαν εδώ και αιώνες σε αυτά τα εδάφη». Εντωμεταξύ στις 17 Νοεμβρίου 2017 ο Πρωθυπουργός των Σκοπίων Ζόραν Ζάεφ δήλωσε στην βουλγαρική τηλεόραση: «Δεν είμαστε μόνο φίλοι με τη Βουλγαρία, αλλά έχουμε γίνει σύμμαχοι. Μιλάμε γλώσσα που καταλαβαίνουμε όλοι μας».
8ον Η ώσμωση Σλαβομακεδόνων-Βουλγάρων σημείωσε θεαματικά όσο και ουσιώδη άλματα κατά το τελευταίο μόλις τετράμηνο. Στις 3 Αυγούστου φέτος, κοινή εθνική τους επέτειο του «Ήλιντεν», οι Πρωθυπουργοί Μπόικο Μπορίσοφ και Ζόραν Ζάεφ υπέγραψαν στα Σκόπια την Συνθήκη Φιλίας, Συνεργασίας και Καλής Γειτονίας των δύο χωρών τους. Προβλέπει ότι οι δύο -σλαβικοί- Λαοί έχουν κοινή Ιστορία, κοινούς εθνικούς ήρωες και κοινές εθνικές επετείους τις οποίες θα εορτάζουν μαζί. Στις 17 Νοεμβρίου το Ινστιτούτο Πολιτικής Παΐσιι Χιλεντάρσκι οργάνωσε στην Στρώμνιτσα συνέδριο όπου παρουσιάσθηκε η έρευνα "Βουλγαρία και Μακεδονία - Ανοχή στον δρόμο προς την Ευρώπη". Ομιλητής ήταν και ο Πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ που διετέλεσε ο Δήμαρχος της Στρώμνιτσας. Σημειωτέον ότι ο Βούλγαρος Αγιορείτης μοναχός Παΐσιος Χιλανδαρηνός της Βουλγαρικής Μονής Χιλανδαρίου θεωρείται ο Εθναπόστολος των Βουλγάρων. Μετά έξη ημέρες, 23 Νοεμβρίου, οι κυβερνήσεις Βουλγαρίας-Σκοπίων πραγματοποίησαν στη Στρώμνιτσα κοινή συνάντηση τονίζοντας ότι «αποτελεί συνέχεια καλού διαλόγου και εταιρικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών». Υπεγράφησαν νέες διμερείς συμφωνίες σε κρίσιμα θέματα.
9ον Με ψήφους 66 επί 67 παρόντων και με αποχή της Αντιπολίτευσης η Βουλή των Σκοπίων ήρε την βουλευτική ασυλία έξη βουλευτών του ΒΜΡΟ- DNME που η Γενική Εισαγγελία προτείνει να προφυλακισθούν. Μαζί με 30 ακόμη στελέχη και με τον Αρχηγό της Αστυνομίας διώκονται επειδή στις 27 Απριλίου, επί κεφαλής όχλου οπαδών τους, εισέβαλαν στη Βουλή, έδειραν κυβερνητικούς βουλευτές και διέλυσαν την συνεδρίαση που επρόκειτο να εκλέξει -και αργότερα εξέλεξε- Αλβανό Πρόεδρο της Βουλής. Παράλληλα η Γενική Εισαγγελία διερευνά τις βαρύτατες ποινικές ευθύνες του Γκρούεφσκι και στενών συνεργατών του που κατηγορούνται για διαφθορά, εκβιασμούς και την παρακολούθηση χιλιάδων τηλεφώνων. Μήπως ο Γκρούεφσκι παραιτείται με μυστικό αντάλλαγμα να μη διωχθεί ποινικά;
Σε κάθε περίπτωση πάντως ένα νέο κεφάλαιο άνοιξε στην πρόσφατη Ιστορία των βαλκανικών χωρών που αποτελούν ζωτική ενδοχώρα της Ελλάδος.
Ν.Ι.Μέρτζος
