υπερβολικούς και αστήρικτους ισχυρισμούς περί "θαυματουργού" , καλύτερου προϊόντος κ.ά.
(δηλαδή τι πρέπει να κάνουν με τη διαφήμιση της αλόης που μας ζαλίζουν ολη μέρα κάτι τύποι, αναφέροντας ότι θεραπεύει όλες τις ασθένειες; Με τα κολλαγόνα; )
Η Πρωτοβάθμια επιτροπή ελέγχου επικοινωνίας εξέταση την περίπτωση μετά από αίτηση της εταιρείας Power Health Ηellas που είναι ανταγωνίστρια στα συμπληρώματα διατροφής.
H Επιτροπή κατέληξε ομόφωνα στην άποψη ότι στη διαφημιστική επικοινωνία του προϊόντος Μουρουνέλαιο Moller’s δεν επιτρέπεται να διατυπώνονται οι υπό έλεγχο ισχυρισμοί υγείας επειδή δεν προσκομίσθηκαν από την εγκαλούμενη πλευρά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι αυτοί συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο των εγκεκριμένων ισχυρισμών υγείας.
Αναλυτικά η απόφαση του ΣΕΕ:
Η Πρωτοβάθμια Επιτροπή Ελέγχου Επικοινωνίας, όπως προβλέπεται από τον Ελληνικό Κώδικα Διαφήμισης – Επικοινωνίας και τον Κανονισμό Λειτουργίας, εξέτασε την υπό έλεγχο διαφημιστική επικοινωνία σε σχέση με την υποβληθείσα αίτηση ελέγχου και έλαβε υπ’ όψιν της τα στοιχεία και επιχειρήματα που αναπτύχθηκαν στη συνεδρίαση, προκειμένου να αξιολογήσει εάν η εν λόγω επικοινωνία είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του ΕΚΔ-Ε.
Καταρχάς η Επιτροπή επισημαίνει ότι αποτελεί πάγια θέση του Συμβουλίου Ελέγχου Επικοινωνίας και των Επιτροπών η επικοινωνία προϊόντων που συνδέεται με θέματα διατροφής και υγείας να αντιμετωπίζεται με εξαιρετική προσοχή, πέραν της καθιερωμένης διαφημιστικής δεοντολογίας, δεδομένου ότι λόγω έλλειψης εξειδικευμένων γνώσεων, τυχόν ασαφείς, ελλιπείς ή υπερβολικοί ισχυρισμοί μπορούν εύκολα να παραπλανήσουν τους καταναλωτές. Επιπλέον, με τον τρόπο αυτό, αναδεικνύεται αποτελεσματικά και ο ουσιαστικός και υπεύθυνος ρόλος που διαδραματίζει η διαφημιστική λειτουργία στην ενημέρωση της κοινής γνώμης.
Αρχικά, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το διαφημιζόμενο προϊόν ανήκει στην κατηγορία συμπληρωμάτων διατροφής, η διαφημιστική επικοινωνία των οποίων υπάγεται σε συγκεκριμένο ρυθμιστικό πλαίσιο και ειδικότερα – στην ΚΥΑ Υ1/Γ.Π.127962/03, σύμφωνα με την οποία (άρθρ. 6, παρ. 2) η επισήμανση, παρουσίαση και διαφήμιση των συμπληρωμάτων διατροφής δεν πρέπει να αποδίδει στα προϊόντα αυτά ιδιότητες πρόληψης, αγωγής ή θεραπείας ανθρώπινης νόσου, ούτε να αναφέρει τέτοιες ιδιότητες, – στον Κανονισμό (ΕΚ) 1924/2006 σύμφωνα με τον οποίο (αρθρ. 2, παρ.5) ορίζεται ότι ισχυρισμός υγείας είναι κάθε ισχυρισμός που δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σχέση μεταξύ μιας κατηγορίας τροφίμων, ενός τροφίμου ή ενός συστατικού και της υγείας. Επιπλέον, στον ίδιο Κανονισμό (αρθρ.13, παρ.1) προβλέπεται ότι επιτρέπονται οι ισχυρισμοί υγείας οι οποίοι περιγράφουν ή αναφέρονται στο ρόλο μιας θρεπτικής ή άλλης ουσίας στην αύξηση, την ανάπτυξη και τις λειτουργίες του οργανισμού και οι οποίοι περιλαμβάνονται στον κατάλογο των επιτρεπόμενων ισχυρισμών υγείας του Κανονισμού (Ε.Ε.) 432/2012., ενώ διευκρινίζεται (αρθρ.10, παρ.3) ότι η αναφορά σε γενικά, μη προσδιοριζόμενα, ευεργετικά αποτελέσματα της θρεπτικής ουσίας ή του τροφίμου στο σύνολο της υγείας ή στην ευεξία ως αποτέλεσμα μιας καλής κατάστασης υγείας επιτρέπεται να γίνεται μόνον εάν συνοδεύεται από ένα συγκεκριμένο ισχυρισμό υγείας, ο οποίος περιλαμβάνεται στον κατάλογο του Κανονισμού (Ε.Ε.) 432/2012.
Επιπλέον, η Επιτροπή διευκρινίζει ότι δεδομένου του περιοριστικού χαρακτήρα του ισχύοντος ρυθμιστικού πλαισίου παρέλκει η επίκληση επιστημονικών μελετών επί των συστατικών ή/και του προϊόντος για την τεκμηρίωση ισχυρισμών υγείας και ως εκ τούτου οι προσκομισθείσες μελέτες δεν μπορούσαν να ληφθούν υπ’ όψιν. Με βάση τα παραπάνω, η Επιτροπή κατέληξε ομόφωνα στην άποψη ότι στη διαφημιστική επικοινωνία του προϊόντος Μουρουνέλαιο Moller’s δεν επιτρέπεται να διατυπώνονται οι υπό έλεγχο ισχυρισμοί υγείας επειδή δεν προσκομίσθηκαν από την εγκαλούμενη πλευρά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι αυτοί συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο των εγκεκριμένων ισχυρισμών υγείας.
Επίσης, η αναφορά σε επιστημονικές μελέτες που διατυπώνουν ισχυρισμούς υγείας που δεν περιλαμβάνονται στους επιτρεπόμενους (και ανεξάρτητα από την αξιοπιστία της πηγής τους) κρίθηκε ομόφωνα ότι δεν είναι θεμιτή στο πλαίσιο της εν λόγω διαφημιστικής επικοινωνίας.
Κατόπιν αυτών, η Επιτροπή ομόφωνα έκρινε ότι οι παρακάτω ισχυρισμοί (εγκαλούμενοι καθώς και άλλοι που εντοπίσθηκαν κατά τη διαδικασία): - «Ευεργετικό για… τη διάθεση, τις αρθρώσεις… ολόκληρο τον οργανισμό»
- «Ωμέγα 3-λιπαρά οξέα… Εξαιρετικά ωφέλιμο για…τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Μειώνουν τα τριγλυκερίδια και την υψηλή πίεση, βελτιώνουν τη σχέση καλής/κακής χοληστερίνης και περιορίζουν την αρτηριακή πλάκα. Έχουν αντιφλεγμονικές ιδιότητες καταπολεμώντας τον πόνο και την δυσκαμψία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, ενώ αυξάνουν την αποτελεσματικότητα των αντιφλεγμονικών φαρμάκων. Φαίνεται να είναι χρήσιμα στην κατάθλιψη. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα της ελλειματικής προσοχής στα παιδιά και να βελτιώσουν τις νοητικές τους ικανότητες. Υπάρχουν ενδείξεις ότι προστατεύουν το Alzheimer και τη βαθμιαία απώλεια μνήμης λόγω ηλικίας. Μελέτη του Harvard έδειξε ότι αυξάνουν κατά 2,2 έτη το προσδόκιμο ζωής των ηλικιωμένων».
- «Βιταμίνη D… Εξαιρετικής σημασίας για… την αποτροπή κυτταρικών ανωμαλιών που ενδέχεται να οδηγήσουν σε καρκίνο».
- «Βιταμίνη Α Σημαντική για την εύρυθμη λειτουργία…των νεφρών και άλλων οργάνων».
- «Με τα ζελεδάκια Moller’s θα υποστηρίξει την καλή…νοητική του ανάπτυξη και την προστασία του από τα πολυπληθή μικρόβια…».
- Έρευνες δείχνουν πως το μουρουνέλαιο βελτιώνει την ποιότητα του σπέρματος και την ευφυΐα. Μελέτη έδειξε ότι τετράχρονα παιδιά, που οι μητέρες τους ελάμβαναν μουρουνέλαιο (DHA και EPA) κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό, είχαν καλύτερες επιδόσεις σε τεστ ευφυΐας από παιδιά που οι μητέρες τους ελάμβαναν άλλου τύπου έλαια
- «…Άλλοι ρόλοι που της έχουν αποδοθεί (βιταμίνης D) σχετίζονται με τον προστατευτικό της ρόλο έναντι της σκλήρυνσης κατά πλάκας, της καρδιοπάθειας και του κινδύνου εκδήλωσης των συμπτωμάτων της γρίπης»
- «(Τα λιπαρά οξέα DHA και EPA)…Βοηθούν στην πρόληψη και τον περιορισμό ασθενειών των αρθρώσεων και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, ραχίτιδας και οστεοπόρωσης, καρδιαγγειακών
παθήσεων, καρκίνου, δυσλεξίας και υπερκινητικότητας, κατάθλιψης, διαβήτη, λοιμώξεων και δερματικών παθήσεων. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα ω-3 λιπαρά οξέα μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα ελλειμματικής προσοχής στα παιδιά και να βελτιώσουν τις νοητικές τους ικανότητες».
υποδηλώνουν άμεσα ή έμμεσα ότι το διαφημιζόμενο προϊόν έχει ιδιότητες πρόληψης, αγωγής ή θεραπείας ασθενειών, ότι η κατανάλωση του θα έχει θετική επίδραση στην υγεία του καταναλωτή και σύμφωνα με το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο δεν μπορεί να συνεχίσουν να προβάλλονται ως έχουν. Συνεπώς η Επιτροπή ομόφωνα αποφάσισε ότι στα προαναφερόμενα σημεία η υπό έλεγχο επικοινωνία Μουρουνέλαιο Moller’s προσκρούει στο άρθρο 1 του ΕΚΔ-Ε και πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως. Περαιτέρω, η Επιτροπή ομόφωνα έκρινε ότι ο ισχυρισμός «Μουρουνέλαιο Το θαυματουργό», που εμφανίζεται σε καταχώρηση του διαφημιζόμενου προϊόντος Μουρουνέλαιο Moller’s, ενέχει υπερβολή που στο πλαίσιο μιας επικοινωνίας συμπληρώματος διατροφής δεν είναι θεμιτή επειδή μπορεί να δημιουργήσει στον καταναλωτή εσφαλμένες εντυπώσεις ως προς την αποτελεσματικότητα του προϊόντος και ειδικότερα ως προς την επίδρασή του στην κατάσταση της υγείας του. Για το λόγο αυτό η Επιτροπή ομόφωνα αποφάσισε ότι ο εν λόγω ισχυρισμός προσκρούει στα άρθρα 5 και 8 του ΕΚΔ-Ε και δεν μπορεί να συνεχίσει να προβάλλεται ως έχει.
Αναφορικά με τον ισχυρισμό «Μουρουνέλαιο Moller’s, το καλύτερο», η Επιτροπή ομόφωνα έκρινε ότι είναι ένας συγκριτικός ισχυρισμός που αποδίδει με απόλυτο τρόπο υπεροχή του διαφημιζόμενου προϊόντος έναντι των ανταγωνιστικών του. Επειδή δεν προσκομίσθηκαν στοιχεία που να στοιχειοθετούν επαρκώς υπεροχή του Μουρουνέλαιου Moller’s, η Επιτροπή ομόφωνα αποφάσισε ότι ο ισχυρισμός αυτός δεν τεκμηριώθηκε και μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα, προσκρούει στα άρθρα 5, 8 και 11 του ΕΚΔ-Ε και πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.
Σχετικά με το λεκτικό της τηλεοπτικής επικοινωνίας που έχει ως εξής: «Παππού πόσο χρονών είσαι; 98 παιδί μου. Και πως έζησες τόσα πολλά χρόνια; Με τη βοήθεια του Θεού και του μουρουνέλαιου. Πίνω κι εγώ μουρουνέλαιο παππού, θα ζήσω για πολλά χρόνια; Ωωω, Μουρουνέλαιο Moller’s, το καλύτερο. Εσύ θα ζήσεις 100 plus. 100 plus Μουρουνέλαιο Moller’s…», η Επιτροπή ομόφωνα έκρινε ότι με το διάλογο αυτό επικοινωνείται στον καταναλωτή εμμέσως πλην σαφώς η υπόσχεση πως η κατανάλωση του Μουρουνέλαιου Moller’s βοηθάει – αν όχι εξασφαλίζει – τη μακροζωία. Το εν λόγω προϊόν δεν δύναται να επικαλείται τέτοιες ιδιότητες και τέτοιου είδους ισχυρισμοί εκφεύγουν των ορίων της (αναμενόμενης και αποδεκτής) διαφημιστικής υπερβολής και μπορεί να οδηγήσουν σε σύγχυση ή / και παραπλάνηση. Για το λόγο αυτό η Επιτροπή ομόφωνα αποφάσισε ότι το προαναφερθέν λεκτικό προσκρούει στα άρθρα 5 και 8 του ΕΚΔ-Ε και πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.
Παρομοίως, η διατύπωση «αναρίθμητοι άνθρωποι μέσης και μεγάλης ηλικίας οφείλουν σήμερα την υγεία και μακροζωία τους στο μουρουνέλαιο που έπιναν κατά την παιδική τους ηλικία», που εντοπίσθηκε στην καταχώριση κατά τη διαδικασία, εκφράζει υπόσχεση καλής υγείας και μακροζωίας, που όπως προαναφέρεται δεν είναι επιτρεπτή και συνεπώς πρέπει αναλόγως να τροποποιηθεί. Η προθεσμία για όλες τις απαραίτητες τροποποιήσεις σύμφωνα με τα παραπάνω αποφασίσθηκε στις 2 ημέρες. Επιπροσθέτως, η Επιτροπή τονίζει ότι η υποχρεωτική πληροφορία πως τα συμπληρώματα διατροφής δεν υποκαθιστούν μια ισορροπημένη διατροφή πρέπει να εμφανίζεται σε όλα τα υλικά και μέσα επικοινωνίας. Τέλος, η Επιτροπή εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι άλλοι ισχυρισμοί υγείας που διατυπώνονται στη διαφημιστική επικοινωνία, που δεν περιλαμβάνονται στους ελεγχόμενους και δεν αξιολογήθηκαν, όπως ενδεικτικά:
- «Ωμέγα 3-λιπαρά οξέα… Εξαιρετικά ωφέλιμο για …την καρδιά…»
- «Βιταμίνη Α Σημαντική για την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος…» - «Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα ω-3 λιπαρά οξέα μπορούν να … βελτιώσουν τις νοητικές τους ικανότητες».
- «Ευεργετικό για την καρδιά, τον εγκέφαλο,… τα οστά, τα μάτια, το ανοσοποιητικό» οφείλουν να είναι σύμφωνοι με το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο και μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο εφόσον αναφέρονται στο σχετικό κατάλογο των επιτρεπόμενων ισχυρισμών υγείας.
Επισημαίνουμε ότι οι Αποφάσεις των Επιτροπών ισχύουν και πρέπει να εφαρμόζονται σε όλα τα μέσα που αναπτύσσεται η εκάστοτε υπό έλεγχο επικοινωνία, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών καθώς και των owned channel στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ανεξάρτητα από το εάν αυτά αναφέρονται στη σχετική αίτηση ελέγχου. Προσφυγή στη Δευτεροβάθμια Επιτροπή Ελέγχου Επικοινωνίας προβλέπεται στο άρθρο 13.Ζ του Κανονισμού της ΠΕΕΕ. Τονίζεται ότι με βάση το ίδιο άρθρο η προσφυγή στη Δευτεροβάθμια Επιτροπή Ελέγχου Επικοινωνίας δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα στην εφαρμογή της παρούσας. Τονίζεται ότι σε περίπτωση μη πλήρους εφαρμογής της Απόφασης, το ΣΕΕ δύναται να προβεί στις προβλεπόμενες από τον Κανονισμό κυρώσεις. Υπενθυμίζεται σύσταση του Δ.Σ. του ΣΕΕ προς τα εμπλεκόμενα μέρη να μη χρησιμοποιούν ή κάνουν αποσπασματικές αναφορές σε αποφάσεις των Επιτροπών για σκοπούς δημοσιότητας ή προβολής, προκειμένου να αποφεύγονται παρερμηνείες.
logiastarata
