1. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) κυμαίνεται στο 3%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, τα ΜΕΔ στην Ελλάδα το 2018 ανήλθαν στο θηριώδες ποσοστό του 41,99% επί του συνόλου των χρηματοδοτήσεων. Επιπλέον για το Δεκέμβριο του 2019 σύμφωνα και πάλι με στοιχεία από την Παγκόσμια Τράπεζα η Ελλάδα είχε μακράν το υψηλότερο ποσοστό ΜΕΔ στην Ευρώπη το οποίο έφτανε το 35,2% ενώ την δεύτερη χειρότερη επίδοση είχε η Ιταλία με ποσοστό μόλις 6,7%. Το ιστορικό υψηλότερο ποσό ΜΕΔ των € 107 δισ. καταγράφεται περίπου τον Μάρτιο του 2016 όταν και διαμορφώνεται στο τερατώδες ποσοστό 49% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου. Τον Δεκέμβριο του 2020 τα ΜΕΔ παρουσιάζονται ‘’μειωμένα’’ στο ποσοστό του 32,9%.
Τούτων δοθέντων, η Ελλάδα των μόλις 10 εκατομμυρίων πληθυσμού αποτελεί σε απόλυτα νούμερα την τέταρτη μεγαλύτερη αγορά κόκκινων δανείων στην Ευρώπη, δηλαδή μακράν πρώτη στην ΕΕ ανά κάτοικο. Γίνεται από αυτά αντιληπτό ότι πρόκειται για χρεοκοπημένη χώρα, χρεοκοπημένο λαό και χρεοκοπημένες τράπεζες. Για την πρωτοφανή αυτή ανθρωπιστική καταστροφή, που προσομοιάζει σε εμπόλεμη κατάσταση, κύριο μερίδιο ευθύνης έχουν οι ελληνικοί θεσμοί, πρωτίστως η δικαιοσύνη και η κυβέρνηση, που με θεσμικό μανδύα εκτελούν σχέδιο καταστροφής της χώρας, ως θλιβερά ανδρείκελα εξωχώριων συμφερόντων.
Ο αντίλογος ότι εταιρίες SPV χρησιμοποιούνται βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας σε ολόκληρο το τραπεζικό ευρωσύστημα ισχύει, με μία σημαντική όμως διαφοροποίηση. Οι εταιρίες ειδικού σκοπού SPV στις λοιπές (πλην Ελλάδας) χώρες της ευρωζώνης καλούνται να καθαρίσουν τους ισολογισμούς των Τραπεζών -- όχι από έναν Ωκεανό μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) αλλά -- από ένα μικρό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) της τάξης του 3% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ΜΕΔ, ή κατ’ ανώτατο όριο, ποσοστό μόλις 6,7% ΜΕΔ της Ιταλίας. Για τον Ωκεανό των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) στην Ελλάδα, που ανέρχεται στο θηριώδες ποσοστό 49% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου το 2006, και σήμερα -- με λογιστικές αλχημείες -- υποτίθεται ότι διαμορφώνεται πέριξ του 35%, τη λύση μπορεί να δώσει μόνο η ελληνική κυβέρνηση με τη δημιουργία Bad Bank. Αυτό ακριβώς επιβεβαιώνει, έμμεσα ασφαλώς, το ΔΝΤ· ότι μόνο μία Bad Bank δύναται να απορροφήσει τον ωκεανό των ελληνικών κόκκινων δανείων. Σε έκθεση του για την Ελλάδα τον Ιούλιο του 2021 το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επισημαίνει ότι «Η μεταφορά των ΜΕΔ από τις τράπεζες στις εταιρείες διαχείρισης, δεν λύνει το πρόβλημα. Επισημαίνεται ότι από το 2017 έχει αρχίσει μια ανακατανομή των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) από τις τράπεζες προς τις εταιρείες διαχείρισης, αλλά το συνολικό τους ύψος παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητο. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες διαχείρισης δεν επιτυγχάνουν προς το παρόν τον στόχο για γρήγορη απομείωση των ΜΕΔ μέσω των διαγραφών και των ρυθμίσεων.»
«Κακές Τράπεζες» (Bad Banks) έχουν συσταθεί για την αντιμετώπιση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) στην Ιρλανδία, την Ισπανία και τη Γερμανία (βλ. έγγραφο European Commission: What Makes a Good 'Bad Bank'? The Irish, Spanish and German Experience, που εξετάζει τους παράγοντες που απαιτούνται για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτών των εταιρειών διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων). Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα επιτυχημένης Bad Bank είναι η ιρλανδική - Irish 'bad bank' NAMA που ιδρύθηκε το 2009 και έβγαλε την Ιρλανδία από το Μνημόνιο σε έναν μόλις χρόνο! Η Εθνική Υπηρεσία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (NAMA) που ιδρύθηκε το 2009 χρησιμοποίησε 32 δισεκατομμύρια ευρώ χρέους για να απαλλάξει τους δανειστές από επικίνδυνα δάνεια ακινήτων αξίας 74 δισεκατομμυρίων ευρώ μετά από μια τραπεζική κατάρρευση. Η NAMA πούλησε σχεδόν όλα αυτά τα δάνεια την τελευταία δεκαετία καθώς η ζήτηση για ακίνητα στην Ιρλανδία ανέκαμψε. Είχε υπολειπόμενο χαρτοφυλάκιο 715 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2021. Αύξησε τον Ιούνιο του 2022 το προβλεπόμενο πλεόνασμα που αναμένει να επιστρέψει στο κράτος στα 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ και δήλωσε ότι θα σβήσει το χρέος που έχει αναλάβει μέχρι το 2025, έχοντας παραδώσει μέχρι σήμερα 24.400 κατοικίες. [Routers: Irish 'bad bank' NAMA raises forecast surplus to 4.5 bln euros]
Αντί λοιπόν μίας ελληνικής Bad Bank στα πρότυπα της ιρλανδικής NAMA που θα έλυνε οριστικά το πρόβλημα του ελληνικού Ωκεανού των κόκκινων δανείων, οι μνημονιακές κυβερνήσεις εμμένουν, κατ’ υπόδειξη των δανειστών, σε λογιστικές αλχημείες τύπου «Ηρακλής», εντείνοντας την πρωτοφανή ανθρωπιστική καταστροφή που πλήττει την ελληνική κοινωνία τα τελευταία 15 χρόνια.
Εντούτοις, από τις τιτλοποιήσεις αυτές κόκκινων δανείων, όλες, πλην μερίδας στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων με εμπράγματη εξασφάλιση (υποθήκη) εμπορικά αξιόλογα ακίνητα (π.χ. κατοικίες και καταστήματα σε ακριβές περιοχές), είναι ανεπίδεκτες είσπραξης, δηλαδή πρόκειται για τιτλοποιήσεις – σκουπίδια. Συναφώς, για κάθε τιτλοποίηση κόκκινων δανείων εκδίδονται ομόλογα των οποίων η διαβάθμιση ανταποκρίνεται στην ποιότητα των δανείων που περιλαμβάνουν. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες διαβάθμισης ομολόγων:
- Ομόλογα υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior notes) που αφορά σε δάνεια για τα οποία υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να εισπραχθεί μέρος ή όλη η οφειλή. Τα δάνεια αυτά συνήθως είναι εξασφαλισμένα με εμπορικά ακίνητα για τα οποία η διαδικασία ρευστοποίησης είναι σύντομη.
- Ομόλογα μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας (mezzanine notes) αφορά σε δάνεια με μειωμένη πιθανότητα είσπραξης. Τα δάνεια αυτά είναι εξασφαλισμένα με χαμηλής εμπορικότητας ακίνητα για τα οποία η διαδικασία ρευστοποίησης είναι χρονοβόρα και αμφίβολη για διάφορους λόγους.
- Ομόλογα χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (junior notes) αφορά σε δάνεια με πολύ μικρή πιθανότητα είσπραξης. Τα δάνεια αυτά συνήθως είναι χωρίς εξασφάλιση (Μούζουλας, Παναγόπουλος και Πελετίδης, 2019).
Οι Τράπεζες πακετάρουν το βουνό των κόκκινων δανείων σε τρία ξεχωριστά πακέτα. Το πρώτο πακέτο περιλαμβάνει το φιλέτο των (κόκκινων) δανείων ήτοι αυτά που προορίζονται για τιτλοποίηση για τα οποία θα εκδοθεί από την εταιρία SPV ομόλογο υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior notes) π.χ. από δάνειο που έχει υποθήκη ένα εμπορικό ακίνητο στα Βόρεια προάστια της Αθήνας. Το δεύτερο πακέτο περιλαμβάνει κόκκινα δάνεια που είναι περίπου σκουπίδια, ήτοι αυτά που προορίζονται για τιτλοποίηση για τα οποία θα εκδοθεί από την εταιρία SPV ομόλογο μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας (mezzanine notes) με μειωμένη πιθανότητα είσπραξης, π.χ. δάνειο που έχει υποθήκη ένα ισόγειο διαμέρισμα τριακονταετίας στο Περιστέρι και ο δανειολήπτης έχει ασκήσει αγωγές και ανακοπές κατά της Τράπεζας. Το τρίτο πακέτο περιλαμβάνει τα σκουπίδια, ήτοι τα κόκκινα δάνεια που προορίζονται για τιτλοποίηση για τα οποία θα εκδοθεί από την εταιρία SPV ομόλογο χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (junior notes) όπου δεν υπάρχει υποθήκη, που η απαίτηση είναι από πιστωτικές κάρτες, καταναλωτικά δάνεια, διακοποδάνεια και θαλασσοδάνεια, και ο οφειλέτης απολαμβάνει να επαναλαμβάνει στις οχλήσεις τής Τράπεζας το μότο «Δεν πληρώνω».
Η διαχείριση των τιτλοποιημένων δανείων ανατίθεται σε ανεξάρτητη από την τράπεζα εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων (Servicer). Περαιτέρω, για τα τιτλοποιημένα δάνεια που έχουν μεταβιβαστεί από τις τράπεζες στον «Ηρακλή» μέσω SPVs και διαχειρίζονται ανεξάρτητοι servicers, προβλέπεται αμοιβή για τους servicers οι οποίοι αμείβονται μέσω των ανακτήσεων που επιτυγχάνουν, δηλαδή από την είσπραξη μέρους τής οφειλής από την πίεση που ασκούν στους δανειολήπτες. Από αυτές τις εισπράξεις των servicers (αφού παρακρατηθεί η αμοιβή τους) πληρώνεται με προκαθορισμένη σειρά, πρώτον η προμήθεια του Δημοσίου (για την εγγύηση που έχει παράσχει για τις ομολογίες υψηλής προτεραιότητας / senior = φιλέτα κόκκινων δανείων), και στη συνέχεια τα τοκομερίδια και το κεφάλαιο των ομολογιούχων που κατέχουν τα ομόλογα senior και mezzanine ( = τα φιλέτα και τα σχεδόν σκουπίδια των τιτλοποιημένων κόκκινων δανείων που αγοράζουν ιδιώτες επενδυτές). Άρα, μια πρώτη παραδοχή είναι ότι, ολόκληρη η ευστάθεια του συστήματος βασίζεται στους εισπράκτορες – τους servicers.
Συναφώς, προϋπόθεση ενεργοποίησης της εγγύησης του Δημοσίου στις ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior = φιλέτα κόκκινων δανείων) είναι να λάβουν αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας ΒΒ (-) από τους Οίκους αξιολόγησης. Στη συνέχεια, εφόσον πωληθεί σε ιδιώτες επενδυτές το 50+1% των junior ομολογιών (δηλαδή από τα 50 δισ. κόκκινων δανείων – σκουπίδια, οι ιδιώτες επενδυτές πρέπει τρέξουν να αγοράσουν 25 δισ. από αυτά τα σκουπίδια..!), πρόσθετα δε επαρκές ποσοστό των mezzanine (σχεδόν σκουπίδια), τότε και μόνο τότε τα δάνεια που τιτλοποιήθηκαν φεύγουν ‘οριστικά’ από τον ισολογισμό της τράπεζας κι έτσι επέρχεται η μείωση των κόκκινων δανείων.. Σημειώνεται εδώ ότι -- υπό κανονικές συνθήκες τιτλοποίησης κόκκινων δανείων σε ποσοστό π.χ. 3% επί του συνόλου των δανείων που αποτελεί τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των κόκκινων δανείων που τιτλοποιούνται στο ευρωσύστημα -- , προϋπόθεση λειτουργίας της τιτλοποίησης είναι η ύπαρξη Δευτερογενούς Αγορά Τιτλοποιημένων Δανείων. Στην Ελλάδα, που τα τιτλοποιημένα κόκκινα δάνεια αγγίζουν το θηριώδες ποσοστό του 50%, δεν υφίσταται Δευτερογενής Αγορά Τιτλοποιημένων Δανείων.. Ελλείψει δευτερογενούς αγοράς και δοθέντος ότι το σύστημα Ηρακλής ‘’λειτουργεί’’ στο σκότος , ουδείς γνωρίζει ποιος είναι ο θεσμικός επενδυτής που φορτώθηκε τον ελληνικό ωκεανό κόκκινων δανείων.. Έτσι υποθέσεις μόνον μπορεί να γίνουν.
Β. Οι διαχειριστές (servicers) και το ντόμινο κατάρρευσης
Προσοχή τώρα στο εξής. Οι παραπάνω λογιστικές αλχημείες με τον Ηρακλή, για τη φαινομενική αφαίρεση των κόκκινων δανείων από το τραπεζικό σύστημα, τελεί υπό μία προϋπόθεση: Οι διαχειριστές (servicers) πρέπει πρώτον να εισπράττουν χρήματα από τους δανειολήπτες (με collection τηλεφωνικές οχλήσεις, διαταγές πληρωμής και πλειστηριασμούς) και δεύτερον (και σημαντικότερο) να πιάνουν τους αυστηρούς στόχους που τίθενται συμβατικά. Αλλιώς αποπέμπονται - αντικαθίστανται από άλλον διαχειριστή. Οι διαχειριστές (servicers) και ο ρόλος τους στην ευστάθεια του συστήματος αναλύεται συνοπτικά ως εξής.
Ο κλάδος των πιστωτικών υπηρεσιών είναι αρκετά συγκεντρωμένος στην Ελλάδα. Μέχρι το τέλος του 2021, 24 πιστωτικοί φορείς είχαν λάβει άδεια λειτουργίας από την ΤτΕ στην Ελλάδα, εκ των οποίων οι 16 ήταν ενεργοί. Οι τέσσερις μεγάλοι παίκτες (Cepal, DoValue, Intrum και QQuant) διαχειρίζονται ένα κυρίαρχο μερίδιο αγοράς 88% των συνολικών δανείων που χορηγήθηκαν σε πιστωτικούς φορείς και το μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου τους ανήκει σε ξένες επενδυτικές εταιρείες που ειδικεύονται στην αναδιάρθρωση χρεών (η Intrum π.χ. είναι σουηδική).
Οι εταιρείες διαχείρισης καλούνται να ακολουθήσουν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα είσπραξης των τιτλοποιημένων απαιτήσεων σύμφωνα με το επιχειρηματικό σχέδιο που έχουν καταθέσει για κάθε τιτλοποίηση. Ο ν. 4649/2019 που αφορά στο πρόγραμμα Ηρακλής, προβλέπει κυρώσεις για τις εταιρείες που δεν θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στους δεσμευτικούς στόχους για τις εισπράξεις που έχουν τεθεί. Συγκεκριμένα το άρθρο 12 του νόμου προβλέπει ότι «Ο διαχειριστής μπορεί να αντικαθίσταται σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου, υπό την προϋπόθεση ότι για δύο διαδοχικές περιόδους εκτοκισμού οι συνολικές καθαρές εισπράξεις από τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου των τιτλοποιημένων απαιτήσεων υπολείπονται, κατά ποσοστό τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%), του συνολικού προϋπολογισθέντος ποσού καθαρών εισπράξεων των αντίστοιχων περιόδων, σύμφωνα με το επιχειρηματικό σχέδιο…» καθώς και ότι: «Ο διαχειριστής μπορεί να αντικαθίσταται κατά τους όρους του προηγούμενου εδαφίου, εφόσον η κατάπτωση της εγγύησης ή η υστέρηση των καθαρών εισπράξεων οφείλεται σε δικό του πταίσμα». Επίσης εφόσον οι εισπράξεις που έχει επιτύχει η εταιρεία διαχείρισης κατά την ημερομηνία καταβολής της αμοιβής της υπολείπονται κατά 20% από αυτό που έχει προβλεφθεί στις σχετικές συμβάσεις διαχείρισης, αναβάλλεται αντίστοιχα και η καταβολή τουλάχιστον του 20% της συμφωνημένης αμοιβής.
Βλέπουμε λοιπόν ότι συμβατικός πυρήνας των εισπρακτικών στόχων που τίθενται στους διαχειριστές κόκκινων δανείων είναι ΝΑ ΜΗΝ καταπέσει η εγγύηση του Δημοσίου. Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι οι συμβάσεις των διαχειριστών αναφορικά με τους εισπρακτικούς στόχους που έχουν τεθεί κρατούνται επιμελώς στο σκοτάδι· ουδείς (πλην του καθεστώτος) γνωρίζει αν οι στόχοι αυτοί επιτυγχάνονται, ώστε να γνωρίζουμε αν και πότε θα σκάσει η βόμβα της κατάπτωσης της κρατικής εγγύησης ύψους 30 δισ. για τις senior ομολογίες κόκκινων δανείων · σύμφωνα πάντως με τη Στατιστική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Eurostat), η βόμβα έχει ήδη σκάσει, διότι ελέγχοντας τις πρώτες τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή» καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρέπει να εγγραφούν στο Δημόσιο χρέος, εκτοξεύοντάς το στη στρατόσφαιρα. Τέλος, για να επιτευχθούν οι στόχοι που τέθηκαν, το Πρόγραμμα Ηρακλής προβλέπει περίοδο χάριτος για τις εισπράξεις των κόκκινων δανείων από τους διαχειριστές, διάρκειας 24 μήνες.
Όπως όμως είναι προφανές, σε μία ερημοποιημένη Οικονομία όπως η Ελληνική, με τη χώρα να έχει μετατραπεί σε θλιβερή αποικία χρέους, με το ΑΕΠ να έχει απωλέσει ποσοστό 30% στα δεκαπέντε μνημονιακά χρόνια, οι όποιοι στόχοι εισπράξεων έχουν τεθεί στους διαχειριστές κόκκινων δανείων, είναι αδύνατον να επιτευχθούν.
Η χαριστική βολή δόθηκε όταν η χώρα και η εθνική Οικονομία μπήκαν στο γύψο με το υγειονομικό πρόσχημα της δήθεν πανδημίας κορωναϊού. Λόγω της ‘πανδημίας’ οι εταιρείες διαχείρισης έχουν αναθεωρήσει τα σχέδια τους αναφορικά με την πορεία των εισπράξεων ενώ έχουν ζητήσει τη χαλάρωση των απαιτήσεων του προγράμματος Ηρακλής. Για το λόγο αυτό έχει ζητηθεί από τις εταιρείες διαχείρισης να παραταθεί η περίοδος χάριτος για τις εισπράξεις των κόκκινων δανείων από 24 μήνες που προέβλεπε αρχικά το σχέδιο Ηρακλής σε 36 μήνες (Ζιώτης, 2021).
Είναι από τα παραπάνω προφανές, ότι η καθεστωτική οργάνωση προσώπων που συγκροτούν τους θεσμούς, με μέλη την πολιτική και πολιτειακή ηγεσία, τους τραπεζίτες, τους δημοσιογράφους και τους δικαστές, απειλείται με κατάρρευση, από το ντόμινο εξελίξεων εξαιτίας τού οργίου λογιστικής αλχημείας του Ηρακλή, και πυροκροτητή την αδυναμία των διαχειριστών να εισπράξουν χρήματα από τον χρεοκοπημένο ελληνικό λαό.
Από το ντόμινο λόγω της κατάπτωσης των κρατικών εγγυήσεων, δεν απειλείται η κεντρική κυβέρνηση μόνον με ολική κατάρρευση, αλλά και το σύνολο των συστημικών τραπεζών – ζόμπι. Και τούτο, διότι τυχόν αδυναμία ή δυσχέρεια των διαχειριστών κόκκινων δανείων να εισπράξουν από τον χρεοκοπημένο λαό, θα επέφερε πρόσθετες απώλειες στις τράπεζες, ήτοι απώλειες που υπερβαίνουν την κρατική εγγύηση ύψους 30 περίπου δισεκατομμυρίων για τις senior ομολογίες, γεγονός που οδηγεί σε καταγραφή ζημιών για τις τράπεζες και θα τις υποχρέωνε να προχωρήσουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου υπέρ του ελληνικού Δημοσίου καθώς θα ενεργοποιούνταν οι διατάξεις περί αναβαλλόμενου φόρου.
Είναι ένα ακόμη όργιο λογιστικής αλχημείας για να κρατήσει τυπικά ανοιχτές τις χρεοκοπημένες τράπεζες. Λόγω της κακής ποιότητας των εποπτικών κεφαλαίων που διαθέτουν οι ελληνικές τράπεζες, η ΕΚΤ έχει αποδεχτεί σε αυτά (τα εποπτικά κεφάλαια) να προσμετρούνται και οι επιστροφές φόρων που ΘΑ λάβουν στο μέλλον οι τράπεζες από το Δημόσιο (αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις, deferred tax credits - DTC). Αυτό γίνεται κατ’ εξαίρεση από τους λογιστικούς κανόνες, με ειδική νομοθετική ρύθμιση και με την ανοχή της ΕΚΤ η οποία προς το παρόν κάνει δεκτή την εν λόγω πρακτική. Η ανοχή της ΕΚΤ υφίσταται με τον όρο ότι οι τράπεζες θα πρέπει να εμφανίζουν κάθε χρόνο αρκετά κέρδη ώστε να μπορούν να δικαιολογούν αυτή την ειδική μεταχείριση από το Δημόσιο. Αν μια τράπεζα καταγράψει ζημιές θα πρέπει -- λόγω μεταβίβασης, διαγραφής ή απομείωσης κόκκινων δανείων -- να αυξήσει το μετοχικό της κεφάλαιο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, κατά ποσό που ισοδυναμεί με το ποσοστό τής αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης, δηλαδή ποσοστό 29%. Ο αναβαλλόμενος φόρος των τραπεζών αφορά τη ζημιά που υπέστησαν με την καταστροφική εφαρμογή του PSI (Private Sector Involvement) το 2012 και είχε σαν αποτέλεσμα την μείωση της αξίας στα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που κατείχαν. Με την εφαρμογή του αναβαλλόμενου φόρου, δίνεται η δυνατότητα στις τράπεζες να συμψηφίσουν την ζημιά που είχαν με την μη καταβολή φόρου στο μέλλον για ποσό ίσο με αυτό της ζημιάς που υπέστησαν. Εν μέσω λοιπόν οργιώδους λογιστικής αλχημείας, οι τράπεζες δεν καταβάλουν το ποσό των φορολογικών υποχρεώσεων που τους αναλογεί και το ποσό αυτό προσμετράται στα κεφάλια τους ενισχύοντας (υποτίθεται) την κεφαλαιακή τους επάρκεια..
4. Των πραγμάτων ούτως εχόντων, και δοθέντος ότι το όργιο λογιστικής αλχημείας με τον Ηρακλή, για τη φαινομενική αφαίρεση των κόκκινων δανείων από το τραπεζικό σύστημα, προϋποθέτει ότι οι διαχειριστές (servicers) πρέπει πρώτον να εισπράττουν χρήματα από τους δανειολήπτες (με collection τηλεφωνικές οχλήσεις, διαταγές πληρωμής, κατασχέσεις και πλειστηριασμούς) και δεύτερον (και σημαντικότερο) να πιάνουν τους αυστηρούς εισπρακτικούς στόχους που τίθενται συμβατικά, ώστε να μην καταρρεύσει και τυπικά το (χρεοκοπημένο προ πολλού) Δημόσιο και οι (χρεοκοπημένες προ πολλού) Τράπεζες - ζόμπι, στις 29.02.2023, με μία θλιβερή πλειοψηφία (56-9) η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, σε διάσκεψη κεκλεισμένων των θυρών, η οποία μάλιστα συγκλήθηκε σε χρόνο - ρεκόρ, μόλις δύο εβδομάδες από την εκδίκαση της υπόθεσης (!), τάχθηκε υπέρ της δυνατότητας των εταιρειών διαχείρισης κόκκινων δανείων (servicers) να βγάζουν σε πλειστηριασμό σπίτια, που αποτελούν πρώτη κατοικία και να μπορούν να προβαίνουν σε πράξεις εκτέλεσης ως δικαιούχοι διάδικοι για λογαριασμό των funds. Η απόφαση της Ολομέλειας λήφθηκε και διέρρευσε κατ’ εντολήν της κυβέρνησης στη βάση τής Μακιαβελικής αρχής «κάνε το καλό αργά και σε δόσεις· και το κακό αμέσως και μονομιάς».
Τούτων δοθέντων, η Ελλάδα των μόλις 10 εκατομμυρίων πληθυσμού αποτελεί σε απόλυτα νούμερα την τέταρτη μεγαλύτερη αγορά κόκκινων δανείων στην Ευρώπη, δηλαδή μακράν πρώτη στην ΕΕ ανά κάτοικο. Γίνεται από αυτά αντιληπτό ότι πρόκειται για χρεοκοπημένη χώρα, χρεοκοπημένο λαό και χρεοκοπημένες τράπεζες. Για την πρωτοφανή αυτή ανθρωπιστική καταστροφή, που προσομοιάζει σε εμπόλεμη κατάσταση, κύριο μερίδιο ευθύνης έχουν οι ελληνικοί θεσμοί, πρωτίστως η δικαιοσύνη και η κυβέρνηση, που με θεσμικό μανδύα εκτελούν σχέδιο καταστροφής της χώρας, ως θλιβερά ανδρείκελα εξωχώριων συμφερόντων.
2. Εταιρίες ειδικού σκοπού (SPV) και Bad Bank
Μια εταιρία ειδικού σκοπού (Special Purpose Vehicle - SPV) είναι μια ξεχωριστή νομική οντότητα που δημιουργήθηκε από τη μητρική εταιρεία για να εκτελεί ένα συγκεκριμένο και περιορισμένο σύνολο δραστηριοτήτων, όπως τιτλοποίηση περιουσιακών στοιχείων. Μια εταιρία ειδικού σκοπού (SPV) είναι συνήθως δομημένη ως θυγατρική μιας μητρικής εταιρείας (π.χ. Τράπεζας, κατασκευαστικής εταιρίας κλπ).Το SPV συγκεντρώνει κεφάλαια μέσω της έκδοσης ομολόγων ή άλλων τίτλων και χρησιμοποιεί τα έσοδα για την αγορά περιουσιακών στοιχείων, όπως δάνεια ή υποθήκες, από τη μητρική εταιρεία. Στη συνέχεια, το SPV διαχειρίζεται και εξυπηρετεί τα περιουσιακά στοιχεία και το εισόδημα που δημιουργείται χρησιμοποιείται για την πληρωμή τόκων και κεφαλαίου επί των τίτλων.
Η καλοήθης χρήση μιας εταιρίας SPV είναι η χρηματοδότηση επενδύσεων ενώ η κακοήθης είναι η απομόνωση της μητρικής εταιρείας από τον οικονομικό κίνδυνο όταν η μητρική εταιρία είναι ουσιαστικά χρεοκοπημένη· εντούτοις κρατιέται εν λειτουργία τεχνηέντως με σκοπό την παραπλάνηση καταναλωτών και επενδυτών. Η κακοήθης δεύτερη περίπτωση συμβαίνει όταν στο όχημα SPV φορτώνεται ένα βουνό χρέους, πολλαπλάσιο των οικονομικών μεγεθών της μητρικής, και η μητρική εμφανίζεται ως δήθεν φερέγγυα.
Στον τραπεζικό τομέα οι εταιρίες ειδικού σκοπού (SPV) χρησιμοποιούνται για λελογισμένη τιτλοποίηση Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) – όχι για να φορτώνεται από την Τράπεζα στην εταιρία ειδικού σκοπού ένα βουνό χρέους. Για τη δεύτερη περίπτωση, όταν το χρέος από τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ) είναι βουνό, η μόνη λύση είναι η δημιουργία από την κυβέρνηση μιας τραπεζικής οντότητας γνωστής ως Bad Bank. Άρα οι εταιρίες ειδικού σκοπού (SPV) και η Bad Bank είναι δυνητικά νομικές οντότητες ενός χρηματοπιστωτικού συστήματος που, όμως, εξυπηρετούν διαφορετικούς σκοπούς και έχουν ξεχωριστά χαρακτηριστικά.
Σε τι αποσκοπούν οι εταιρίες ειδικού σκοπού (SPV) των ελληνικών Τραπεζών; Οι εταιρίες ειδικού σκοπού των ελληνικών Τραπεζών δημιουργήθηκαν με σκοπό τη λογιστική απόκρυψη της χρεοκοπίας τους. Δημιουργήθηκαν με σκοπό την απόκρυψη χρέους, με τιτλοποίηση δυσθεώρητα υψηλού χρέους από την εταιρία ειδικού σκοπού. Συγκεκριμένα αποσκοπούν στην τιτλοποίηση ενός Ωκεανού Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) συνολικού ύψους 107 δισ. Ευρώ που είναι φορτωμένα στους ισολογισμούς των χρεοκοπημένων ελληνικών Τραπεζών. Το νομικό καθεστώς αυτών των εταιριών ως ξεχωριστές εταιρίες των ελληνικών Τραπεζών καθιστούν αυτές ένα όχημα ειδικού σκοπού που κάτ' ουσίαν είναι πτωχευτική οντότητα. Κατά τον τρόπο που οι εταιρίες SPV χρησιμοποιούνται από τις ελληνικές Τράπεζες σήμερα, έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν από εταιρίες του εξωτερικού για την απόκρυψη της πραγματικής οικονομικής κατάστασης της μητρικής εταιρίας που βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας. Στο σενάριο αυτό, με την εταιρία ειδικού σκοπού, η μητρική εταιρία αποσκοπεί στην παραπλάνηση του επενδυτικού κοινού και των καταναλωτών σε σχέση με την πραγματική οικονομική κατάστασή της, με χαρακτηριστικότερη όλων την περίπτωση του σκανδάλου Enron στις ΗΠΑ όπου η μητρική Enron είχε μεταφέρει ολόκληρο το βουνό του χρέους της σε εταιρία ειδικού σκοπού SPV ‘’καθαρίζοντας’’ θεωρητικά τον ισολογισμό της· μέχρι που έσκασε το κανόνι. Βλέπουμε λοιπόν ότι οι εταιρίες ειδικού σκοπού χρησιμοποιούνται όταν εταιρίες - ζόμπι όπως οι ελληνικές Τράπεζες πρέπει να κρατηθούν στη ζωή ενώ τυπικά και ουσιαστικά είναι χρεοκοπημένες.
Ο αντίλογος ότι εταιρίες SPV χρησιμοποιούνται βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας σε ολόκληρο το τραπεζικό ευρωσύστημα ισχύει, με μία σημαντική όμως διαφοροποίηση. Οι εταιρίες ειδικού σκοπού SPV στις λοιπές (πλην Ελλάδας) χώρες της ευρωζώνης καλούνται να καθαρίσουν τους ισολογισμούς των Τραπεζών -- όχι από έναν Ωκεανό μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) αλλά -- από ένα μικρό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) της τάξης του 3% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ΜΕΔ, ή κατ’ ανώτατο όριο, ποσοστό μόλις 6,7% ΜΕΔ της Ιταλίας. Για τον Ωκεανό των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) στην Ελλάδα, που ανέρχεται στο θηριώδες ποσοστό 49% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου το 2006, και σήμερα -- με λογιστικές αλχημείες -- υποτίθεται ότι διαμορφώνεται πέριξ του 35%, τη λύση μπορεί να δώσει μόνο η ελληνική κυβέρνηση με τη δημιουργία Bad Bank. Αυτό ακριβώς επιβεβαιώνει, έμμεσα ασφαλώς, το ΔΝΤ· ότι μόνο μία Bad Bank δύναται να απορροφήσει τον ωκεανό των ελληνικών κόκκινων δανείων. Σε έκθεση του για την Ελλάδα τον Ιούλιο του 2021 το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επισημαίνει ότι «Η μεταφορά των ΜΕΔ από τις τράπεζες στις εταιρείες διαχείρισης, δεν λύνει το πρόβλημα. Επισημαίνεται ότι από το 2017 έχει αρχίσει μια ανακατανομή των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) από τις τράπεζες προς τις εταιρείες διαχείρισης, αλλά το συνολικό τους ύψος παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητο. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες διαχείρισης δεν επιτυγχάνουν προς το παρόν τον στόχο για γρήγορη απομείωση των ΜΕΔ μέσω των διαγραφών και των ρυθμίσεων.»
Στον αντίποδα, μια Bad Bank είναι ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που δημιουργείται για να αντιμετωπίσει μη εξυπηρετούμενα περιουσιακά στοιχεία (ΜΕΔ) ή τοξικά περιουσιακά στοιχεία μιας εμπορικής τράπεζας ή άλλου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος. Μια Bad Bank δημιουργείται όταν ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα έχει μεγάλο αριθμό επισφαλών δανείων στους ισολογισμούς του ( = Ωκεανό κόκκινων δανείων) που επιβαρύνουν τη λειτουργία του και επηρεάζουν την ικανότητά του να δανείζει.
Η Bad Bank αναλαμβάνει τα επισφαλή δάνεια από την εμπορική τράπεζα, επιτρέποντας στην εμπορική τράπεζα να επικεντρωθεί στον βασικό σκοπό της: να καθαρίσει οριστικά και αμετάκλητα τον ισολογισμό της ώστε να μπορεί να χρηματοδοτήσει την εθνική Οικονομία παρέχοντας δάνεια σε καταναλωτές και επιχειρήσεις. Στη συνέχεια, η Bad Bank διαχειρίζεται τα τιτλοποιημένα κόκκινα δάνεια, εργάζεται για να ανακτήσει όσο το δυνατόν περισσότερα από τα επισφαλή δάνεια, πουλώντας τυχόν περιουσιακά στοιχεία που δεν μπορούν να ανακτηθούν.
«Κακές Τράπεζες» (Bad Banks) έχουν συσταθεί για την αντιμετώπιση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) στην Ιρλανδία, την Ισπανία και τη Γερμανία (βλ. έγγραφο European Commission: What Makes a Good 'Bad Bank'? The Irish, Spanish and German Experience, που εξετάζει τους παράγοντες που απαιτούνται για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτών των εταιρειών διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων). Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα επιτυχημένης Bad Bank είναι η ιρλανδική - Irish 'bad bank' NAMA που ιδρύθηκε το 2009 και έβγαλε την Ιρλανδία από το Μνημόνιο σε έναν μόλις χρόνο! Η Εθνική Υπηρεσία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (NAMA) που ιδρύθηκε το 2009 χρησιμοποίησε 32 δισεκατομμύρια ευρώ χρέους για να απαλλάξει τους δανειστές από επικίνδυνα δάνεια ακινήτων αξίας 74 δισεκατομμυρίων ευρώ μετά από μια τραπεζική κατάρρευση. Η NAMA πούλησε σχεδόν όλα αυτά τα δάνεια την τελευταία δεκαετία καθώς η ζήτηση για ακίνητα στην Ιρλανδία ανέκαμψε. Είχε υπολειπόμενο χαρτοφυλάκιο 715 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2021. Αύξησε τον Ιούνιο του 2022 το προβλεπόμενο πλεόνασμα που αναμένει να επιστρέψει στο κράτος στα 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ και δήλωσε ότι θα σβήσει το χρέος που έχει αναλάβει μέχρι το 2025, έχοντας παραδώσει μέχρι σήμερα 24.400 κατοικίες. [Routers: Irish 'bad bank' NAMA raises forecast surplus to 4.5 bln euros]
Αντί λοιπόν μίας ελληνικής Bad Bank στα πρότυπα της ιρλανδικής NAMA που θα έλυνε οριστικά το πρόβλημα του ελληνικού Ωκεανού των κόκκινων δανείων, οι μνημονιακές κυβερνήσεις εμμένουν, κατ’ υπόδειξη των δανειστών, σε λογιστικές αλχημείες τύπου «Ηρακλής», εντείνοντας την πρωτοφανή ανθρωπιστική καταστροφή που πλήττει την ελληνική κοινωνία τα τελευταία 15 χρόνια.
3. Το πρόγραμμα «Ηρακλής»
Το πρόγραμμα Ηρακλής δημιουργήθηκε για το αδιανόητο: να μετατρέψει τάχα τις εταιρίες ειδικού σκοπού (SPV) σε Κακή Τράπεζα (Bad Bank), πράγμα αδύνατον· άρα με λογιστικές αλχημείες να καθαρίσει (και καλά) τους ισολογισμούς των τεσσάρων συστημικών Τραπεζών, με μεταβίβαση ενός ωκεανού κόκκινων δανείων σε σχήματα SPV!
Κατά το κυβερνητικό αφήγημα, ο Ηρακλής έγκειται στη μεταφορά μεγάλου μέρους των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) από τους ισολογισμούς των συστημικών τραπεζών σε μια ή περισσότερες Εταιρίες Ειδικού Σκοπού (Special Purpose Vehicle – SPV) και Εταιρίες Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων μέσω της τιτλοποίησης των ΜΕΔ ύψους 107 δισ. Ευρώ. Επιπλέον προβλέπεται η παροχή εναλλακτικών τρόπων κάλυψης των πρόσθετων ζημιών που τυχόν θα δημιουργηθούν, μέσω της παροχής εγγυήσεων του Δημοσίου, μεταφοράς μέρους της αναβαλλόμενης φορολογίας των τραπεζών κ.ά. .
Κατά το κυβερνητικό αφήγημα, ο Ηρακλής έγκειται στη μεταφορά μεγάλου μέρους των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) από τους ισολογισμούς των συστημικών τραπεζών σε μια ή περισσότερες Εταιρίες Ειδικού Σκοπού (Special Purpose Vehicle – SPV) και Εταιρίες Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων μέσω της τιτλοποίησης των ΜΕΔ ύψους 107 δισ. Ευρώ. Επιπλέον προβλέπεται η παροχή εναλλακτικών τρόπων κάλυψης των πρόσθετων ζημιών που τυχόν θα δημιουργηθούν, μέσω της παροχής εγγυήσεων του Δημοσίου, μεταφοράς μέρους της αναβαλλόμενης φορολογίας των τραπεζών κ.ά. .
Εντούτοις, από τις τιτλοποιήσεις αυτές κόκκινων δανείων, όλες, πλην μερίδας στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων με εμπράγματη εξασφάλιση (υποθήκη) εμπορικά αξιόλογα ακίνητα (π.χ. κατοικίες και καταστήματα σε ακριβές περιοχές), είναι ανεπίδεκτες είσπραξης, δηλαδή πρόκειται για τιτλοποιήσεις – σκουπίδια. Συναφώς, για κάθε τιτλοποίηση κόκκινων δανείων εκδίδονται ομόλογα των οποίων η διαβάθμιση ανταποκρίνεται στην ποιότητα των δανείων που περιλαμβάνουν. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες διαβάθμισης ομολόγων:
- Ομόλογα υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior notes) που αφορά σε δάνεια για τα οποία υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να εισπραχθεί μέρος ή όλη η οφειλή. Τα δάνεια αυτά συνήθως είναι εξασφαλισμένα με εμπορικά ακίνητα για τα οποία η διαδικασία ρευστοποίησης είναι σύντομη.
- Ομόλογα μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας (mezzanine notes) αφορά σε δάνεια με μειωμένη πιθανότητα είσπραξης. Τα δάνεια αυτά είναι εξασφαλισμένα με χαμηλής εμπορικότητας ακίνητα για τα οποία η διαδικασία ρευστοποίησης είναι χρονοβόρα και αμφίβολη για διάφορους λόγους.
- Ομόλογα χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (junior notes) αφορά σε δάνεια με πολύ μικρή πιθανότητα είσπραξης. Τα δάνεια αυτά συνήθως είναι χωρίς εξασφάλιση (Μούζουλας, Παναγόπουλος και Πελετίδης, 2019).
Άρα ομόλογο υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior notes) από τιτλοποίηση κόκκινου δανείου αφορά σε δάνειο που έχει υποθήκη π.χ. ένα εμπορικό ακίνητο στα Βόρεια προάστια της Αθήνας. Ομόλογο μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας (mezzanine notes / περίπου σκουπίδι) αφορά σε τιτλοποίηση κόκκινου δανείου με μειωμένη πιθανότητα είσπραξης, που έχει υποθήκη π.χ. ένα ισόγειο διαμέρισμα τριακονταετίας στην Καλλιθέα και ο δανειολήπτης έχει ασκήσει αγωγές και ανακοπές κατά της Τράπεζας. Τέλος, ομόλογο χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (junior notes/ σκουπίδια) αφορά σε δάνειο με πολύ μικρή πιθανότητα είσπραξης όπου δεν υπάρχει υποθήκη, που η απαίτηση είναι από πιστωτικές κάρτες, καταναλωτικά δάνεια, διακοποδάνεια, ή από θαλασσοδάνεια λαμόγιων που εμφανίζονταν ως.. επιχειρηματίες, και ο οφειλέτης είτε είναι άφαντος ή δεν ανταποκρίνεται στις οχλήσεις.
Α. Πώς λειτουργεί ο (αλχημιστής) Ηρακλής, ποιες οι λογιστικές αλχημείες και που εντοπίζονται ο κίνδυνος κατάρρευσης κυβέρνησης και Τραπεζών, οπότε πλάτη καλείται να βάλει ο έτερος καθεστωτικός πυλώνας: η δικαστική εξουσία..
Οι Τράπεζες πακετάρουν το βουνό των κόκκινων δανείων σε τρία ξεχωριστά πακέτα. Το πρώτο πακέτο περιλαμβάνει το φιλέτο των (κόκκινων) δανείων ήτοι αυτά που προορίζονται για τιτλοποίηση για τα οποία θα εκδοθεί από την εταιρία SPV ομόλογο υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior notes) π.χ. από δάνειο που έχει υποθήκη ένα εμπορικό ακίνητο στα Βόρεια προάστια της Αθήνας. Το δεύτερο πακέτο περιλαμβάνει κόκκινα δάνεια που είναι περίπου σκουπίδια, ήτοι αυτά που προορίζονται για τιτλοποίηση για τα οποία θα εκδοθεί από την εταιρία SPV ομόλογο μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας (mezzanine notes) με μειωμένη πιθανότητα είσπραξης, π.χ. δάνειο που έχει υποθήκη ένα ισόγειο διαμέρισμα τριακονταετίας στο Περιστέρι και ο δανειολήπτης έχει ασκήσει αγωγές και ανακοπές κατά της Τράπεζας. Το τρίτο πακέτο περιλαμβάνει τα σκουπίδια, ήτοι τα κόκκινα δάνεια που προορίζονται για τιτλοποίηση για τα οποία θα εκδοθεί από την εταιρία SPV ομόλογο χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (junior notes) όπου δεν υπάρχει υποθήκη, που η απαίτηση είναι από πιστωτικές κάρτες, καταναλωτικά δάνεια, διακοποδάνεια και θαλασσοδάνεια, και ο οφειλέτης απολαμβάνει να επαναλαμβάνει στις οχλήσεις τής Τράπεζας το μότο «Δεν πληρώνω».
Η εταιρία ειδικού σκοπού (SPV) παίρνοντας τα παραπάνω πακέτα των κόκκινων δανείων εκδίδει ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior = φιλέτα κόκκινων δανείων), μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας (mezzanine = περίπου σκουπίδια κόκκινων δανείων) και χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (junior = σκουπίδια κόκκινων δανείων).
Οι ομολογίες senior (φιλέτα) και mezzanine (περίπου σκουπίδια) φέρουν κουπόνι (τοκομερίδιο) πληρωτέο στον κάτοχό τους, δηλαδή ο κάτοχός τους, αυτός που θα αγοράσει τις παραπάνω ομολογίες, πληρώνεται.
Οι ομολογίες senior (φιλέτα) και mezzanine (περίπου σκουπίδια) φέρουν κουπόνι (τοκομερίδιο) πληρωτέο στον κάτοχό τους, δηλαδή ο κάτοχός τους, αυτός που θα αγοράσει τις παραπάνω ομολογίες, πληρώνεται.
Οι senior ομολογίες (φιλέτα κόκκινων δανείων), εφόσον αποκτήσουν πιστοληπτική αξιολόγηση από διεθνείς Οίκους τουλάχιστον BB-, λαμβάνουν έναντι προμήθειας που υπολογίζεται με όρους αγοράς, την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου και διακρατούνται αρχικά από τις τράπεζες, με δυνατότητα να πωληθούν σε θεσμικούς επενδυτές χαμηλού ρίσκου (π.χ. συνταξιοδοτικά ταμεία). Οι mezzanine και junior ομολογίες (τα περίπου σκουπίδια και τα σκουπίδια κόκκινων δανείων) πωλούνται άμεσα σε.. θεσμικούς επενδυτές..
Μόλις πωληθεί σε ιδιώτες επενδυτές το 50+1% των junior ομολογιών (δηλαδή από τα 50 δισ. κόκκινων δανείων – σκουπίδια, μόλις οι ιδιώτες επενδυτές τρέξουν και αγοράσουν 25 δισ. σκουπίδια κόκκινων δανείων από πιστωτικές κάρτες, διακοποδάνεια και θαλασσοδάνεια..!) και επιπλέον επαρκές ποσοστό των mezzanine (!), επέρχεται η λεγόμενη λογιστική απο-αναγνώριση, δηλαδή τα δάνεια που τιτλοποιήθηκαν φεύγουν οριστικά από τον ισολογισμό της τράπεζας κι έτσι επέρχεται η μείωση των κόκκινων δανείων..
Η διαχείριση των τιτλοποιημένων δανείων ανατίθεται σε ανεξάρτητη από την τράπεζα εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων (Servicer). Περαιτέρω, για τα τιτλοποιημένα δάνεια που έχουν μεταβιβαστεί από τις τράπεζες στον «Ηρακλή» μέσω SPVs και διαχειρίζονται ανεξάρτητοι servicers, προβλέπεται αμοιβή για τους servicers οι οποίοι αμείβονται μέσω των ανακτήσεων που επιτυγχάνουν, δηλαδή από την είσπραξη μέρους τής οφειλής από την πίεση που ασκούν στους δανειολήπτες. Από αυτές τις εισπράξεις των servicers (αφού παρακρατηθεί η αμοιβή τους) πληρώνεται με προκαθορισμένη σειρά, πρώτον η προμήθεια του Δημοσίου (για την εγγύηση που έχει παράσχει για τις ομολογίες υψηλής προτεραιότητας / senior = φιλέτα κόκκινων δανείων), και στη συνέχεια τα τοκομερίδια και το κεφάλαιο των ομολογιούχων που κατέχουν τα ομόλογα senior και mezzanine ( = τα φιλέτα και τα σχεδόν σκουπίδια των τιτλοποιημένων κόκκινων δανείων που αγοράζουν ιδιώτες επενδυτές). Άρα, μια πρώτη παραδοχή είναι ότι, ολόκληρη η ευστάθεια του συστήματος βασίζεται στους εισπράκτορες – τους servicers.
Περαιτέρω, οι εγγυημένες από το Ελληνικό Δημόσιο ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior = φιλέτα κόκκινων δανείων) υπολογίζονται σε 30 δισ. Ευρώ. Δοθέντος όμως ότι το βουνό του ελληνικού δημοσίου χρέους ανέρχεται στο θηριώδες ποσό των 400 δισ. Ευρώ με λόγο χρέους προς ΑΕΠ τον υψηλότερο παγκοσμίως, στο τερατώδες 206,3% του ΑΕΠ, καθίσταται προφανές ότι δεν υπάρχουν θεσμικοί ξένοι επενδυτές (π.χ. συνταξιοδοτικά ταμεία) που θα ήταν διατεθειμένοι να επενδύσουν ζεστό χρήμα σε ομολογίες τιτλοποιημένων κόκκινων δανείων υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior = φιλέτα κόκκινων δανείων), καθότι ο εγγυητής, το Ελληνικό Δημόσιο, είναι κατ’ ουσία χρεοκοπημένος. Τούτου δοθέντος, τα ομόλογα αυτά (κόκκινων δανείων) που εγγυάται το χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος διακρατούν οι χρεοκοπημένες ελληνικές Τράπεζες – οι τράπεζες ζόμπι. Διότι ουδείς αγοράζει κόκκινα δάνεια χρεοκοπημένων δανειοληπτών που εγγυάται το χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος.
Συναφώς, προϋπόθεση ενεργοποίησης της εγγύησης του Δημοσίου στις ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior = φιλέτα κόκκινων δανείων) είναι να λάβουν αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας ΒΒ (-) από τους Οίκους αξιολόγησης. Στη συνέχεια, εφόσον πωληθεί σε ιδιώτες επενδυτές το 50+1% των junior ομολογιών (δηλαδή από τα 50 δισ. κόκκινων δανείων – σκουπίδια, οι ιδιώτες επενδυτές πρέπει τρέξουν να αγοράσουν 25 δισ. από αυτά τα σκουπίδια..!), πρόσθετα δε επαρκές ποσοστό των mezzanine (σχεδόν σκουπίδια), τότε και μόνο τότε τα δάνεια που τιτλοποιήθηκαν φεύγουν ‘οριστικά’ από τον ισολογισμό της τράπεζας κι έτσι επέρχεται η μείωση των κόκκινων δανείων.. Σημειώνεται εδώ ότι -- υπό κανονικές συνθήκες τιτλοποίησης κόκκινων δανείων σε ποσοστό π.χ. 3% επί του συνόλου των δανείων που αποτελεί τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των κόκκινων δανείων που τιτλοποιούνται στο ευρωσύστημα -- , προϋπόθεση λειτουργίας της τιτλοποίησης είναι η ύπαρξη Δευτερογενούς Αγορά Τιτλοποιημένων Δανείων. Στην Ελλάδα, που τα τιτλοποιημένα κόκκινα δάνεια αγγίζουν το θηριώδες ποσοστό του 50%, δεν υφίσταται Δευτερογενής Αγορά Τιτλοποιημένων Δανείων.. Ελλείψει δευτερογενούς αγοράς και δοθέντος ότι το σύστημα Ηρακλής ‘’λειτουργεί’’ στο σκότος , ουδείς γνωρίζει ποιος είναι ο θεσμικός επενδυτής που φορτώθηκε τον ελληνικό ωκεανό κόκκινων δανείων.. Έτσι υποθέσεις μόνον μπορεί να γίνουν.
Στο ερώτημα λοιπόν «Ποιος θεσμικός επενδυτής θα αγοράσει 50 δισεκατομμύρια Ευρώ από σκουπίδια κόκκινων δανείων από πιστωτικές κάρτες, διακοποδάνεια και θαλασσοδάνεια χρεοκοπημένων ‘επιχειρηματιών’», η απάντηση είναι αυτονόητη: κανείς. Των πραγμάτων ούτως εχόντων, πιθανολογείται σφόδρα ότι το ποσοστό 50+1% των junior ομολογιών και επαρκή ποσοστό των mezzanine ομολογιών – σκουπίδια, αγοράζουν εικονικά οι ελληνικές Τράπεζες είτε απευθείας είτε ως αφανείς εταίροι, ώστε με λογιστικές αλχημείες να σβήσουν τον ωκεανό των κόκκινων δανείων από τους ισολογισμούς τους, ενώ η σκληρή πραγματικότητα είναι άλλη: το βουνό των κόκκινων δανείων εξακολουθεί να βαραίνει τους ισολογισμούς των ζόμπι - Τραπεζών καθώς και την κοινωνία, όπως αυτό βεβαιώνει το ΔΝΤ με την τελευταία του έκθεση που αναφέρθηκε στο προηγούμενο κεφάλαιο.
Συναφώς με τις παραπάνω λογιστικές αλχημείες, η εγγύηση που έχει παράσχει το Ελληνικό Δημόσιο στις ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior = φιλέτα κόκκινων δανείων) που υπολογίζονται σε 30 δισ. Ευρώ, έχει ήδη καταπέσει, δοθέντος ότι (α) η εγγύηση του Δημοσίου καθίσταται απαιτητή μόλις περιέλθει σε υπερημερία ο «πρωτοφειλέτης» (Τράπεζες/SPVs), (β) στη συγκεκριμένη περίπτωση απαιτείται η «κατάπτωση της εγγύησης», η οποία συντελείται μετά την παρέλευση 50 ημερών από τη μη πληρωμή οποιασδήποτε υποχρέωσης προς τους ομολογιούχους υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior τιτλοποιήσεις = φιλέτα κόκκινων δανείων), (γ) η εγγύηση αυτή συμπεριλαμβάνεται στο δημόσιο χρέος μόνον όταν «ενεργοποιείται», πλην όμως το Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών (ESA 2010) προβλέπει και την περίπτωση της «de facto κατάπτωσης», όταν δηλαδή η χορηγηθείσα εγγύηση σφόδρα πιθανολογείται ότι θα ενεργοποιηθεί οπότε και στην περίπτωση αυτή απαιτεί τη συμπερίληψη της χορηγηθείσας εγγύησης στο δημόσιο χρέος και (δ) πρόσφατα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η Στατιστική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Eurostat), ελέγχοντας τις πρώτες τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή» καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρέπει να εγγραφούν στο Δημόσιο χρέος, εκτοξεύοντάς το στη … στρατόσφαιρα [εφ. Το Βήμα, Η κόπρος του Αυγεία καταπλάκωσε τον Ηρακλή, του δικηγόρου Αργύρη Αργυριάδη].
Συναφώς με τις παραπάνω λογιστικές αλχημείες, η εγγύηση που έχει παράσχει το Ελληνικό Δημόσιο στις ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior = φιλέτα κόκκινων δανείων) που υπολογίζονται σε 30 δισ. Ευρώ, έχει ήδη καταπέσει, δοθέντος ότι (α) η εγγύηση του Δημοσίου καθίσταται απαιτητή μόλις περιέλθει σε υπερημερία ο «πρωτοφειλέτης» (Τράπεζες/SPVs), (β) στη συγκεκριμένη περίπτωση απαιτείται η «κατάπτωση της εγγύησης», η οποία συντελείται μετά την παρέλευση 50 ημερών από τη μη πληρωμή οποιασδήποτε υποχρέωσης προς τους ομολογιούχους υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior τιτλοποιήσεις = φιλέτα κόκκινων δανείων), (γ) η εγγύηση αυτή συμπεριλαμβάνεται στο δημόσιο χρέος μόνον όταν «ενεργοποιείται», πλην όμως το Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών (ESA 2010) προβλέπει και την περίπτωση της «de facto κατάπτωσης», όταν δηλαδή η χορηγηθείσα εγγύηση σφόδρα πιθανολογείται ότι θα ενεργοποιηθεί οπότε και στην περίπτωση αυτή απαιτεί τη συμπερίληψη της χορηγηθείσας εγγύησης στο δημόσιο χρέος και (δ) πρόσφατα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η Στατιστική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Eurostat), ελέγχοντας τις πρώτες τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή» καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρέπει να εγγραφούν στο Δημόσιο χρέος, εκτοξεύοντάς το στη … στρατόσφαιρα [εφ. Το Βήμα, Η κόπρος του Αυγεία καταπλάκωσε τον Ηρακλή, του δικηγόρου Αργύρη Αργυριάδη].
Β. Οι διαχειριστές (servicers) και το ντόμινο κατάρρευσης
Προσοχή τώρα στο εξής. Οι παραπάνω λογιστικές αλχημείες με τον Ηρακλή, για τη φαινομενική αφαίρεση των κόκκινων δανείων από το τραπεζικό σύστημα, τελεί υπό μία προϋπόθεση: Οι διαχειριστές (servicers) πρέπει πρώτον να εισπράττουν χρήματα από τους δανειολήπτες (με collection τηλεφωνικές οχλήσεις, διαταγές πληρωμής και πλειστηριασμούς) και δεύτερον (και σημαντικότερο) να πιάνουν τους αυστηρούς στόχους που τίθενται συμβατικά. Αλλιώς αποπέμπονται - αντικαθίστανται από άλλον διαχειριστή. Οι διαχειριστές (servicers) και ο ρόλος τους στην ευστάθεια του συστήματος αναλύεται συνοπτικά ως εξής.
Ο κλάδος των πιστωτικών υπηρεσιών είναι αρκετά συγκεντρωμένος στην Ελλάδα. Μέχρι το τέλος του 2021, 24 πιστωτικοί φορείς είχαν λάβει άδεια λειτουργίας από την ΤτΕ στην Ελλάδα, εκ των οποίων οι 16 ήταν ενεργοί. Οι τέσσερις μεγάλοι παίκτες (Cepal, DoValue, Intrum και QQuant) διαχειρίζονται ένα κυρίαρχο μερίδιο αγοράς 88% των συνολικών δανείων που χορηγήθηκαν σε πιστωτικούς φορείς και το μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου τους ανήκει σε ξένες επενδυτικές εταιρείες που ειδικεύονται στην αναδιάρθρωση χρεών (η Intrum π.χ. είναι σουηδική).
Οι εταιρείες διαχείρισης καλούνται να ακολουθήσουν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα είσπραξης των τιτλοποιημένων απαιτήσεων σύμφωνα με το επιχειρηματικό σχέδιο που έχουν καταθέσει για κάθε τιτλοποίηση. Ο ν. 4649/2019 που αφορά στο πρόγραμμα Ηρακλής, προβλέπει κυρώσεις για τις εταιρείες που δεν θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στους δεσμευτικούς στόχους για τις εισπράξεις που έχουν τεθεί. Συγκεκριμένα το άρθρο 12 του νόμου προβλέπει ότι «Ο διαχειριστής μπορεί να αντικαθίσταται σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου, υπό την προϋπόθεση ότι για δύο διαδοχικές περιόδους εκτοκισμού οι συνολικές καθαρές εισπράξεις από τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου των τιτλοποιημένων απαιτήσεων υπολείπονται, κατά ποσοστό τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%), του συνολικού προϋπολογισθέντος ποσού καθαρών εισπράξεων των αντίστοιχων περιόδων, σύμφωνα με το επιχειρηματικό σχέδιο…» καθώς και ότι: «Ο διαχειριστής μπορεί να αντικαθίσταται κατά τους όρους του προηγούμενου εδαφίου, εφόσον η κατάπτωση της εγγύησης ή η υστέρηση των καθαρών εισπράξεων οφείλεται σε δικό του πταίσμα». Επίσης εφόσον οι εισπράξεις που έχει επιτύχει η εταιρεία διαχείρισης κατά την ημερομηνία καταβολής της αμοιβής της υπολείπονται κατά 20% από αυτό που έχει προβλεφθεί στις σχετικές συμβάσεις διαχείρισης, αναβάλλεται αντίστοιχα και η καταβολή τουλάχιστον του 20% της συμφωνημένης αμοιβής.
Βλέπουμε λοιπόν ότι συμβατικός πυρήνας των εισπρακτικών στόχων που τίθενται στους διαχειριστές κόκκινων δανείων είναι ΝΑ ΜΗΝ καταπέσει η εγγύηση του Δημοσίου. Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι οι συμβάσεις των διαχειριστών αναφορικά με τους εισπρακτικούς στόχους που έχουν τεθεί κρατούνται επιμελώς στο σκοτάδι· ουδείς (πλην του καθεστώτος) γνωρίζει αν οι στόχοι αυτοί επιτυγχάνονται, ώστε να γνωρίζουμε αν και πότε θα σκάσει η βόμβα της κατάπτωσης της κρατικής εγγύησης ύψους 30 δισ. για τις senior ομολογίες κόκκινων δανείων · σύμφωνα πάντως με τη Στατιστική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Eurostat), η βόμβα έχει ήδη σκάσει, διότι ελέγχοντας τις πρώτες τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή» καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρέπει να εγγραφούν στο Δημόσιο χρέος, εκτοξεύοντάς το στη στρατόσφαιρα. Τέλος, για να επιτευχθούν οι στόχοι που τέθηκαν, το Πρόγραμμα Ηρακλής προβλέπει περίοδο χάριτος για τις εισπράξεις των κόκκινων δανείων από τους διαχειριστές, διάρκειας 24 μήνες.
Όπως όμως είναι προφανές, σε μία ερημοποιημένη Οικονομία όπως η Ελληνική, με τη χώρα να έχει μετατραπεί σε θλιβερή αποικία χρέους, με το ΑΕΠ να έχει απωλέσει ποσοστό 30% στα δεκαπέντε μνημονιακά χρόνια, οι όποιοι στόχοι εισπράξεων έχουν τεθεί στους διαχειριστές κόκκινων δανείων, είναι αδύνατον να επιτευχθούν.
Η χαριστική βολή δόθηκε όταν η χώρα και η εθνική Οικονομία μπήκαν στο γύψο με το υγειονομικό πρόσχημα της δήθεν πανδημίας κορωναϊού. Λόγω της ‘πανδημίας’ οι εταιρείες διαχείρισης έχουν αναθεωρήσει τα σχέδια τους αναφορικά με την πορεία των εισπράξεων ενώ έχουν ζητήσει τη χαλάρωση των απαιτήσεων του προγράμματος Ηρακλής. Για το λόγο αυτό έχει ζητηθεί από τις εταιρείες διαχείρισης να παραταθεί η περίοδος χάριτος για τις εισπράξεις των κόκκινων δανείων από 24 μήνες που προέβλεπε αρχικά το σχέδιο Ηρακλής σε 36 μήνες (Ζιώτης, 2021).
Είναι από τα παραπάνω προφανές, ότι η καθεστωτική οργάνωση προσώπων που συγκροτούν τους θεσμούς, με μέλη την πολιτική και πολιτειακή ηγεσία, τους τραπεζίτες, τους δημοσιογράφους και τους δικαστές, απειλείται με κατάρρευση, από το ντόμινο εξελίξεων εξαιτίας τού οργίου λογιστικής αλχημείας του Ηρακλή, και πυροκροτητή την αδυναμία των διαχειριστών να εισπράξουν χρήματα από τον χρεοκοπημένο ελληνικό λαό.
Από το ντόμινο λόγω της κατάπτωσης των κρατικών εγγυήσεων, δεν απειλείται η κεντρική κυβέρνηση μόνον με ολική κατάρρευση, αλλά και το σύνολο των συστημικών τραπεζών – ζόμπι. Και τούτο, διότι τυχόν αδυναμία ή δυσχέρεια των διαχειριστών κόκκινων δανείων να εισπράξουν από τον χρεοκοπημένο λαό, θα επέφερε πρόσθετες απώλειες στις τράπεζες, ήτοι απώλειες που υπερβαίνουν την κρατική εγγύηση ύψους 30 περίπου δισεκατομμυρίων για τις senior ομολογίες, γεγονός που οδηγεί σε καταγραφή ζημιών για τις τράπεζες και θα τις υποχρέωνε να προχωρήσουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου υπέρ του ελληνικού Δημοσίου καθώς θα ενεργοποιούνταν οι διατάξεις περί αναβαλλόμενου φόρου.
Τι είναι ο αναβαλλόμενος φόρος;
Είναι ένα ακόμη όργιο λογιστικής αλχημείας για να κρατήσει τυπικά ανοιχτές τις χρεοκοπημένες τράπεζες. Λόγω της κακής ποιότητας των εποπτικών κεφαλαίων που διαθέτουν οι ελληνικές τράπεζες, η ΕΚΤ έχει αποδεχτεί σε αυτά (τα εποπτικά κεφάλαια) να προσμετρούνται και οι επιστροφές φόρων που ΘΑ λάβουν στο μέλλον οι τράπεζες από το Δημόσιο (αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις, deferred tax credits - DTC). Αυτό γίνεται κατ’ εξαίρεση από τους λογιστικούς κανόνες, με ειδική νομοθετική ρύθμιση και με την ανοχή της ΕΚΤ η οποία προς το παρόν κάνει δεκτή την εν λόγω πρακτική. Η ανοχή της ΕΚΤ υφίσταται με τον όρο ότι οι τράπεζες θα πρέπει να εμφανίζουν κάθε χρόνο αρκετά κέρδη ώστε να μπορούν να δικαιολογούν αυτή την ειδική μεταχείριση από το Δημόσιο. Αν μια τράπεζα καταγράψει ζημιές θα πρέπει -- λόγω μεταβίβασης, διαγραφής ή απομείωσης κόκκινων δανείων -- να αυξήσει το μετοχικό της κεφάλαιο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, κατά ποσό που ισοδυναμεί με το ποσοστό τής αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης, δηλαδή ποσοστό 29%. Ο αναβαλλόμενος φόρος των τραπεζών αφορά τη ζημιά που υπέστησαν με την καταστροφική εφαρμογή του PSI (Private Sector Involvement) το 2012 και είχε σαν αποτέλεσμα την μείωση της αξίας στα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που κατείχαν. Με την εφαρμογή του αναβαλλόμενου φόρου, δίνεται η δυνατότητα στις τράπεζες να συμψηφίσουν την ζημιά που είχαν με την μη καταβολή φόρου στο μέλλον για ποσό ίσο με αυτό της ζημιάς που υπέστησαν. Εν μέσω λοιπόν οργιώδους λογιστικής αλχημείας, οι τράπεζες δεν καταβάλουν το ποσό των φορολογικών υποχρεώσεων που τους αναλογεί και το ποσό αυτό προσμετράται στα κεφάλια τους ενισχύοντας (υποτίθεται) την κεφαλαιακή τους επάρκεια..
4. Των πραγμάτων ούτως εχόντων, και δοθέντος ότι το όργιο λογιστικής αλχημείας με τον Ηρακλή, για τη φαινομενική αφαίρεση των κόκκινων δανείων από το τραπεζικό σύστημα, προϋποθέτει ότι οι διαχειριστές (servicers) πρέπει πρώτον να εισπράττουν χρήματα από τους δανειολήπτες (με collection τηλεφωνικές οχλήσεις, διαταγές πληρωμής, κατασχέσεις και πλειστηριασμούς) και δεύτερον (και σημαντικότερο) να πιάνουν τους αυστηρούς εισπρακτικούς στόχους που τίθενται συμβατικά, ώστε να μην καταρρεύσει και τυπικά το (χρεοκοπημένο προ πολλού) Δημόσιο και οι (χρεοκοπημένες προ πολλού) Τράπεζες - ζόμπι, στις 29.02.2023, με μία θλιβερή πλειοψηφία (56-9) η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, σε διάσκεψη κεκλεισμένων των θυρών, η οποία μάλιστα συγκλήθηκε σε χρόνο - ρεκόρ, μόλις δύο εβδομάδες από την εκδίκαση της υπόθεσης (!), τάχθηκε υπέρ της δυνατότητας των εταιρειών διαχείρισης κόκκινων δανείων (servicers) να βγάζουν σε πλειστηριασμό σπίτια, που αποτελούν πρώτη κατοικία και να μπορούν να προβαίνουν σε πράξεις εκτέλεσης ως δικαιούχοι διάδικοι για λογαριασμό των funds. Η απόφαση της Ολομέλειας λήφθηκε και διέρρευσε κατ’ εντολήν της κυβέρνησης στη βάση τής Μακιαβελικής αρχής «κάνε το καλό αργά και σε δόσεις· και το κακό αμέσως και μονομιάς».
Νικόλαος Αναξίμανδρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου